Ανάγκη για την εφαρμογή πολιτικών που προωθούν την αειφορία και την υγιεινή διατροφή

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, το Ινστιτούτο Prolepsis επισημαίνει τη σχέση της ανθρώπινης διατροφής με τους κινδύνους για το περιβάλλον. Ιδιαίτερα τονίζει την ανάγκη αλλαγής του σύγχρονου καταναλωτικού προτύπου, καθώς και του μοντέλου παραγωγής της τροφής και την προώθηση πολιτικών που προάγουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες.

Η συστηματική εκμετάλλευση του πλανήτη για την παραγωγή της τροφής σε συνδυασμό με την εκτενή χρήση φυτοφαρμάκων, αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες που οδηγεί στην κλιματική αλλαγή. Ειδικά, η αλματώδης αύξηση της κατανάλωσης τροφίμων ζωικής προέλευσης αποτελεί σημαντικό επιβαρυντικό παράγοντα, καθώς ευθύνεται για την απελευθέρωση στο περιβάλλον σημαντικής ποσότητας αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου (19% επί του συνόλου των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως). Είναι χαρακτηριστικό ότι η παγκόσμια παραγωγή κρέατος έχει αυξηθεί σχεδόν 5 φορές τα τελευταία πενήντα χρόνια, ενώ την ίδια περίοδο έχει διπλασιαστεί η μέση ετήσια κατά κεφαλή κατανάλωση κρέατος (από 20 κιλά / έτος το 1961, έφτασε στα 43 κιλά /έτος το 2014 ανά άτομο).

Ιδιαίτερα επισημαίνεται ότι, ενώ η κατανάλωση κρέατος και προϊόντων ζωικής προέλευσης θεωρήθηκε ένδειξη ευημερίας, οι επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία από την αυξημένη κατανάλωση κρέατος και – ιδιαίτερα του επεξεργασμένου -  είναι κυρίως αρνητικές. Η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, εγκεφαλικών επεισοδίων και ορισμένων τύπων καρκίνου. Συνολικά, η ανθυγιεινή διατροφή αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παράγοντες θνησιμότητας και νοσηρότητας για τον άνθρωπο και παράλληλα επιβαρύνει σημαντικά το περιβάλλον. Επιπλέον, τα κράτη αδυνατούν να αντισταθούν στις πιέσεις των συμφερόντων εταιρειών που παράγουν και διακινούν προϊόντα που είναι επικίνδυνα για την υγεία, αλλά και για το περιβάλλον.

Απέναντι σε αυτή την κατάσταση είναι απαραίτητο να προωθηθούν πολιτικές, παρεμβάσεις και καινοτομίες που προωθούν την υγιεινή διατροφή και ταυτόχρονα δεν βλάπτουν το περιβάλλον. Σε αυτή την κατεύθυνση, 37 κορυφαίοι επιστήμονες από 16 χώρες που συνθέτουν την επιτροπή EAT – Lancet σχεδίασαν ένα οικουμενικό πρότυπο διατροφής, στο πλαίσιο ενός συστήματος βιώσιμης παραγωγής των τροφίμων. Σύμφωνα με την επιτροπή, η παγκόσμια κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, ξηρών καρπών και οσπρίων θα πρέπει να διπλασιαστεί έως το 2050 και η κατανάλωση τροφίμων όπως το κόκκινο κρέας και η ζάχαρη θα πρέπει να μειωθεί περισσότερο από 50%.

Το Ινστιτούτο Prolepsis υπογραμμίζει την ανάγκη να ενταχθεί ξανά στην καθημερινότητα μας η παραδοσιακή ελληνική διατροφή. Οι ευεργετικές επιδράσεις της στη διατήρηση και προαγωγή της υγείας είναι αδιαμφισβήτητες, ενώ παράλληλα αποτελεί πρότυπο που διασφαλίζει την προστασία του περιβάλλοντος. Η επανένταξη της στην καθημερινότητά μας αποτελεί ένα πρώτο βήμα που μπορεί και πρέπει να κάνει ο καθένας.

Το Υπουργείο Υγείας έχει συστήσει από το 2017 την ευρεία διάχυση και χρήση των διατροφικών συστάσεων που περιλαμβάνονται στους Εθνικούς Διατροφικούς Οδηγούς.