Εμβολιασμός και COVID-19: Πόσο ασφαλής είναι στις γυναίκες που κάνουν εξωσωματική; Τα νεότερα δεδομένα

Του δρ Ιωάννη Ζερβομανωλάκη, MD, PhD, MBA, MPH
Μαιευτήρα - Χειρουργού Γυναικολόγου,
εξειδικευμένου στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή,
διδάκτορα Πανεπιστημίου Βόννης

Εδώ και ένα χρόνο, η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρωτόγνωρη πανδημία. Η τόσο σύντομη δημιουργία εμβολίου αποτελεί ένα επίτευγμα της επιστήμης και της τεχνολογίας και είναι ένα δώρο για όλους εκείνους που θα εμβολιαστούν. Ωστόσο, η απουσία δεδομένων μακρόχρονης εμπειρίας για ένα τόσο ευαίσθητο θέμα δημιουργεί ανασφάλεια, τόσο στις γυναίκες που επιθυμούν να κάνουν παιδί ή βρίσκονται σε εγκυμοσύνη όσο και στα ζευγάρια που προγραμματίζουν προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης στο επόμενο διάστημα.

Επιτρέπεται να εμβολιαστούν τα ζευγάρια που προγραμματίζουν εξωσωματική γονιμοποίηση;

Σύμφωνα με την πρόσφατη δήλωση της ESHRE, της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ESHRE, κατά τη διάρκεια μελετών σε ζώα δεν παρουσιάστηκαν βλαβερές συνέπειες στην κύηση για τα ζώα που εμβολιάστηκαν. Επειδή δεν υπάρχουν δεδομένα για τους ανθρώπους, οι επιστημονικές εταιρείες δεν μπορούν να εκδώσουν οδηγίες για τον εμβολιασμό πριν την έναρξη της θεραπείας. Ωστόσο, σε γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο έκθεσης στον κορωνοϊό, όπως είναι οι επαγγελματίες υγείας, συνιστάται ο εμβολιασμός πριν τη σύλληψη, είτε φυσιολογικά είτε στα πλαίσια υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Σε άνδρες και γυναίκες που έχουν εμβολιαστεί, πρέπει να αναβληθεί η προσπάθεια σύλληψης και αν ναι, για πόσο χρονικό διάστημα;

Η συλλογή ωαρίων και σπέρματος καθώς και η εμβρυομεταφορά μπορούν να αναβληθούν από μερικές μέρες μέχρι και δύο μήνες από την ολοκλήρωση και της δεύτερης δόσης του εμβολιασμού, όχι λόγω πιθανής επίδρασης του εμβολίου στο γενετικό υλικό, αλλά για να εξασφαλιστεί η απόκτηση ανοσίας. Προφανώς, η προσπάθεια αναβάλλεται και στην σπάνια περίπτωση αντίδρασης μετά τον εμβολιασμό.

Επιτρέπεται ο εμβολιασμός στην κύηση;

Στην ιατρική υπάρχει μεγάλη εμπειρία ασφαλούς εμβολιασμού στην κύηση, όπως κατά της γρίπης ή της διφθερίτιδας, τετάνου και κοκκύτη. Στην περίπτωση του κορωνοϊού δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα. Σύμφωνα με την Ελληνική Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, αλλά και διεθνείς φορείς, όπως το αμερικανικό CDC, η επίσημη σύσταση είναι να μην γίνεται εμβολιασμός κατά του κορωνοϊού  κατά τη διάρκεια της κύησης. Αν έχει ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός και επιβεβαιωθεί εγκυμοσύνη,  δε συνιστάται διακοπή. Αν έχει γίνει μόνο η πρώτη δόση, η δεύτερη δόση γίνεται μετά το τέλος της κύησης. Εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα αποτελούν  γυναίκες με αυξημένο κίνδυνο έκθεσης στον κορωνοϊό, όπως είναι οι επαγγελματίες Υγείας, ή γυναίκες με υποκείμενα νοσήματα. Επειδή σε περίπτωση νόσου η εκδήλωση στην έγκυο είναι περισσότερο έντονη σε σχέση με μια γυναίκα που δεν είναι έγκυος, ο εμβολιασμός προσφέρει μεγαλύτερο όφελος σε σχέση με τον θεωρητικό κίνδυνο. Επιπλέον, επειδή τα εμβόλια περιέχουν mRNA και όχι πρωτεΐνη ή ιό, ο θηλασμός μπορεί να γίνει κανονικά.

Το δώρο του εμβολίου βρίσκεται στα χέρια μας. Η επιστήμη μας δίνει ένα σημαντικό όπλο για τη μάχη που δίνουμε σε αυτή την πανδημία. Είναι καθήκον της επιστημονικής κοινότητας να στηρίξει τον εμβολιασμό, πάντα με γνώμονα την ασφάλεια και την υγεία τόσο του παιδιού όσο των μελλοντικών γονιών. Σε αυτό τον αγώνα είμαστε όλοι μαζί!