ΕΟΔΥ: Τι πρέπει να προσέχουν οι γονείς με το γάλα σε σκόνη - Η σαλμονέλωση και οι κίνδυνοι

Ιδιαίτερα προσεκτικοί με την παρασκευή και διαχείριση του γάλακτος σε σκόνη, πρέπει να είναι οι γονείς.

Το συγκεκριμένο προϊόν δεν είναι αποστειρωμένο και υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης από σοβαρούς παθογόνους μικροοργανισμούς, όπως η σαλμονέλα. Τέσσερα κρούσματα σαλμονέλωσης καταγράφηκαν τον περασμένο Ιανουάριο στη Γαλλία.

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει η Ανθή Χρυσοστόμου (φωτογραφία κάτω), στέλεχος του Γραφείου Τροφιμογενών Νοσημάτων του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ, τέως ΚΕΕΛΠΝΟ).

Επικαλούμενη τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η κ. Χρυσοστόμου επισημαίνει πως τα βρέφη πρέπει να τρέφονται αποκλειστικά μέσω του θηλασμού μέχρι την ηλικία των 6 μηνών για την καλύτερη υγεία και ανάπτυξή τους.

Στην περίπτωση, ωστόσο, που δεν υπάρχει η δυνατότητα του θηλασμού, η βρεφική φόρμουλα - ή αλλιώς το γάλα σε σκόνη - θα πρέπει να χορηγείται βάσει συγκεκριμένων οδηγιών.

Οι εταιρείες παραγωγής μεριμνούν για τη λήψη μέτρων που θα μειώσουν την πιθανότητα εισόδου και πολλαπλασιασμού μικροοργανισμών στο περιβάλλον του εργοστασίου.

“Παρ’ όλα αυτά, η βρεφική φόρμουλα δεν αποτελεί αποστειρωμένο προϊόν και αυτό σημαίνει ότι ενίοτε περιέχει παθογόνα, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν σοβαρά νοσήματα” επισημαίνει η κ. Χρυσοστόμου.

Τα βακτήρια Salmonella enterica και Cronobacter sakazakii είναι τα συχνότερα αναγνωρισμένα παθογόνα σε βρεφικές φόρμουλες, σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία. Άλλα παθογόνα που έχουν συνδεθεί με μόλυνση της βρεφικής φόρμουλα είναι τα: Pantoea (enterobacter) agglomerans (Klebsiella) pneumoniae και το Acinetobacter.

Οι πρώτες επιδημίες σαλμονέλωσης λόγω παρουσίας σαλμονέλας σε γάλα σε σκόνη έχουν καταγραφεί τα έτη 1945 - 1954 στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη Βουλγαρία και το 1966 στις ΗΠΑ (6).

Το 2017, μολύνθηκαν 37 παιδιά ηλικίας κάτω του ενός έτους στη Γαλλία και ένα στην Ισπανία από Salmonella Agona, λόγω κατανάλωσης βρεφικής φόρμουλα της ίδιας εταιρείας ενώ ένα κρούσμα καταγράφηκε και στην Ελλάδα.

Τον Ιανουάριο του 2019 δηλώθηκαν τέσσερα κρούσματα Salmonella Poona από τη Γαλλία και συνδέθηκαν, επίσης, με την κατανάλωση κοινής βρεφικής φόρμουλα.

Τα νεογνά, ειδικά αυτά που είναι ηλικίας κάτω των 2 μηνών, τα πρόωρα, τα ανοσοκατεσταλμένα βρέφη και αυτά που έχουν χαμηλό βάρος γέννησης (κάτω από 2,5 κιλά) διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο νόσησης.

Ο ΠΟΥ συστήνει τη χορήγηση αποστειρωμένης φόρμουλας σε υγρή μορφή (sterile ready – to - feed liquid infant formula) που δεν περιέχει παθογόνους μικροοργανισμούς, όπου αυτή είναι διαθέσιμη.

Οδηγίες

Για τις περιπτώσεις που δεν είναι δυνατή η χρήση της, παρατίθενται οδηγίες που θα πρέπει να ακολουθούνται κατά την παρασκευή, την αποθήκευση και το χειρισμό του γάλακτος.

Το προσωπικό των υπηρεσιών Υγείας (νοσοκομεία, βρεφονηπιακοί σταθμοί) που είναι υπεύθυνο για τη χορήγηση του γάλακτος, οφείλει να είναι πλήρως εκπαιδευμένο σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες που έχουν θεσπιστεί για το χειρισμό της βρεφικής φόρμουλα:

• Καλό πλύσιμο των χεριών πριν το χειρισμό, αποστείρωση των σκευών και απολύμανση της επιφάνειας που θα χρησιμοποιηθούν.
• Η θερμοκρασία του νερού, για την παρασκευή του γάλακτος, δε θα πρέπει να είναι μικρότερη των 70ο C.
• Ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ της παρασκευής του γάλακτος και της κατανάλωσης πρέπει να είναι ο μικρότερος δυνατός και δεν πρέπει να ξεπερνά τις δύο ώρες.
• Η συντήρηση στο ψυγείο θα πρέπει να γίνεται σε θερμοκρασία όχι υψηλότερη των 5 ο C και δεν πρέπει να ξεπερνά τις 24 ώρες.
• Ο χρόνος επαναθέρμανσης του γάλακτος δε θα πρέπει να ξεπερνά τα 15 λεπτά. Δε συστήνεται η χρήση του φούρνου μικροκυμάτων για την επαναθέρμανσή του.

Το γάλα που δεν έχει καταναλωθεί σε δύο ώρες από την παρασκευή του θα πρέπει να απορρίπτεται.

Λοιμώξεις

Το θέμα των τροφιμογενών λοιμώξεων συζητήθηκε τον περασμένο μήνα στη Στοκχόλμη, στο πλαίσιο της 9ης συνάντησης του Ευρωπαϊκού δικτύου για τα Τροφιμογενή και Υδατογενή νοσήματα και τις Ζωονόσους (FWD–Net), το οποίο λειτουργεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC).

Από στοιχεία που παρουσιάστηκαν προκύπτει πως το 2017 δηλώθηκαν στην Ευρώπη 5.079 τροφιμογενείς - υδατογενείς επιδημίες.

Ο αριθμός είναι μειωμένος κατά 6,8% σε σχέση με το 2016, αλλά καταγράφηκαν πάνω από 100 επιδημίες κάθε εβδομάδα. Ορισμένες από αυτές ήταν διακρατικές, γεγονός που δεν επιτρέπει εφησυχασμό.

Πάνω από 91 662 κρούσματα σαλμονέλλωσης δηλώθηκαν το 2017 σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το ίδιο έτος, δηλώθηκαν και 2.480 κρούσματα λιστερίωσης. Αν και καταγράφηκε μικρή μείωση των δηλωθέντων κρουσμάτων του 2016, τη χρονική περίοδο 2013 – 2017, υπήρξε αύξηση κατά 32% (από 1.883 σε 2.480 κρούσματα).

Οι ηλικιωμένοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι, καθώς στα άτομα άνω των 84 ετών η θνησιμότητα ανέρχεται σε 24%.