Πώς συνταγογραφούνται και διακινούνται τα αντικαρκινικά φάρμακα υψηλού κόστους στην Ελλάδα;

Eρώτηση:

Προς τον Υπουργό: 1) Υγείας
2) Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

ΘΕΜΑ: Πώς συνταγογραφούνται και διακινούνται τα αντικαρκινικά φάρμακα υψηλού κόστους στην Ελλάδα;

Η εξάρθρωση του κυκλώματος παράνομης διακίνησης και εξαγωγής πανάκριβων αντικαρκινικών φαρμάκων αλλά και άλλων σκευασμάτων τον Μάιο του 2018, έφερε στο προσκήνιο τα κενά στο σύστημα συνταγογράφησης και διακίνησης φαρμάκων στη χώρα μας, αλλά και το καίριο πρόβλημα στέρησης των φαρμάκων από τους ασθενείς.

Το κύκλωμα φαίνεται να δρούσε σε πολλαπλά επίπεδα. Τα μέλη του (ιατροί, φαρμακοποιοί, νοσηλευτές κ.ά.) προμηθεύονταν παράνομα φαρμακευτικά σκευάσματα υψηλού κόστους, κυρίως νοσοκομειακής χρήσης, τα οποία στη συνέχεια διακινούσαν και εξήγαγαν σε φαρμακαποθήκες του εξωτερικού. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το κύκλωμα φέρεται να αποσπούσε φάρμακα από δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία, είτε μέσω εικονικών συνταγογραφήσεων με τη συνδρομή ιατρών, είτε μέσω υπεξαίρεσής τους από νοσηλευτικό προσωπικό των νοσοκομείων. Επιπλέον, μέσω «εταιρείας – φαντάσματος» στην Αίγυπτο παρεχόταν η απαραίτητη κάλυψη στη λαθραία διακίνηση των φαρμάκων, αφού υποτίθεται ότι τα σκευάσματα εισάγονταν από αυτήν νόμιμα στην Ελλάδα και στη συνέχεια προωθούνταν προς πώληση στη Γερμανία.

Στη Γερμανία υπήρξε μεγάλη αντίδραση, καθώς τα εισαγόμενα από την Ελλάδα φάρμακα όχι μόνο ήταν κλεμμένα αλλά καθ' οδόν προς τη Γερμανία φέρεται να έχαναν και μέρος της θεραπευτικής τους αξίας εξαιτίας της πλημμελούς τήρησης των προδιαγραφών μεταφοράς και αποθήκευσης. Ως αποτέλεσμα, στο κρατίδιο του Βρανδεμβούργου -στο οποίο είχε έδρα η εταιρεία που εισήγαγε τα κλεμμένα φάρμακα από την Ελλάδα- η Υπουργός Υγείας κα. Ντιάνα Γκόλτζε, εξαναγκάστηκε σε παραίτηση στις 28/8/2018.

Στην Ελλάδα, μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου, δημιουργήθηκε αφενός έντονο αίσθημα ανασφάλειας στους ασθενείς, καθώς πολλοί καρκινοπαθείς αμφιβάλλουν εάν τελικά τους χορηγήθηκε η απαιτούμενη δόση φαρμάκου, και αφετέρου έντονος προβληματισμός εάν η δράση του κυκλώματος είχε ως αποτέλεσμα την έλλειψη φαρμάκων υψηλού κόστους που αφορούν εξαιρετικά στοχευμένες θεραπείες (π.χ. μεταστατικό μελάνωμα ή ελκώδης κολίτιδα). Ο Υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός περιορίστηκε σε υποσχέσεις για την «…περαιτέρω ενίσχυση του ελεγκτικού μηχανισμού του ΕΟΦ και η αναβάθμιση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης του ΕΣΥ μέσω της ανάπτυξης του συστήματος της ΗΔΙΚΑ για τη συνταγογράφηση φαρμάκων και την εκτέλεση των συνταγών…», χωρίς ωστόσο έως σήμερα να έχουν ληφθεί επαρκή μέτρα προς αυτήν την κατεύθυνση.

Η δράση του κυκλώματος φαίνεται να προκάλεσε τεράστια οικονομική ζημιά στο ελληνικό Δημόσιο εις βάρος των φορολογούμενων πολιτών. Τα έσοδα από την εγκληματική δραστηριότητα φέρονται να είναι της τάξης των 25 εκατ. ευρώ και να αντιστοιχούν σε ποσότητα μεγαλύτερη των 14.000 σκευασμάτων, ενώ η ζημιά του Δημοσίου ξεπερνά τα 13,5 εκατ. ευρώ.

Τα κενά στο σύστημα συνταγογράφησης, παραλαβής και διακίνησης των φαρμάκων υψηλού κόστους αποτελούν διαχρονικό πρόβλημα στη χώρα μας, το οποίο τώρα ήρθε στη δημοσιότητα με αφορμή τη δράση του κυκλώματος με τα αντικαρκινικά φάρμακα.

Το 2016, άλλωστε, διενεργήθηκε έκτακτος επιτόπιος αιφνιδιαστικός διαχειριστικός έλεγχος στα φαρμακεία του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. από κλιμάκια ελέγχου Επιθεωρητών του Σ.Ε.Υ.Υ.Π. συνεπικουρούμενων από στελέχη της Οικονομικής Αστυνομίας, που αφορούσε την διαχείριση φαρμάκων υψηλού κόστους και τον έλεγχο της εφαρμογής του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (Ο.Π.Σ.) διαχείρισης αποθήκης των φαρμακείων του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., τα αποτελέσματα των οποίων δεν έχουν ακόμα δοθεί στη δημοσιότητα.

Το Εθνικό Σύστημα Υγείας μοιάζει να είναι ανοχύρωτο, καθώς συνεχίζεται να μην εφαρμόζονται διαδικασίες ελέγχου και διασφάλισης ποιότητας των διαδικασιών διακίνησης φαρμάκων. Το ΠΟΤΑΜΙ αντιλαμβανόμενο το μέγεθος του προβλήματος έχει καταθέσει και στο παρελθόν την υπ. αρ. 298/5871/11-5-2018 σχετική ερώτηση με θέμα «Διάτρητο το σύστημα εσωτερικής και εξωτερικής διακίνησης φαρμάκων από τα δημόσια νοσοκομεία της χώρας» στην οποία δεν έχει λάβει μέχρι στιγμής απάντηση από το Υπουργείο Υγείας.

Με βάση τα παραπάνω ερωτώνται οι κκ. Υπουργοί:

1. Σε τι ύψος ανέρχεται η οικονομική ζημιά που προκλήθηκε στο Δημόσιο από τη δράση του κυκλώματος; Ποια σκευάσματα και σε τι ποσότητες διακινήθηκαν παρανόμως; Ποια νοσοκομεία (δημόσια και ιδιωτικά) εμπλέκονται; Σε ποιο βαθμό παρατηρήθηκαν ελλείψεις των σχετικών σκευασμάτων κατά την περίοδο δράσης του κυκλώματος;

2. Ποια τα αποτελέσματα των ελέγχων που διενεργήθηκαν το 2016 από κλιμάκια ελέγχου Επιθεωρητών του Σ.Ε.Υ.Υ.Π στα φαρμακεία του Ε.Ο.Π.Υ.Υ.; Σε ποιο ποσοστό εντοπίστηκαν αναντιστοιχίες μεταξύ του λογιστικού και του πραγματικού υπολοίπου των σκευασμάτων στις αποθήκες των φαρμακείων; Ποιες οι ενέργειες του Υπουργείου κατόπιν των διαπιστώσεων και των προτάσεων των Επιθεωρητών;

3. Σε ποιο ποσοστό τα φαρμακεία του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. χειρίζονται το Ο.Π.Σ. για την διαχείριση της αποθήκης τους; Υπάρχουν φαρμακεία τα οποία παρακάμπτουν το συγκεκριμένο Σύστημα και τηρούν δική τους μηχανογραφημένη αποθήκη; Και αν ναι, με ποιο αιτιολογικό; Έχουν διενεργηθεί Ε.Δ.Ε. για το συγκεκριμένο ζήτημα;

4. Οι συνταγές οι οποίες εκτελούνται από τα φαρμακεία Ε.Ο.Π.Υ.Υ. αποστέλλονται αμελλητί για έλεγχο στο Τμήμα Ελέγχου και Εκκαθάρισης Συνταγών της Διεύθυνσης Φαρμάκου (Κ.Μ.Ε.Σ.) του Ε.Ο.Π.Υ.Υ.; Έχει επιλυθεί το πρόβλημα που σχετίζονταν με την έλλειψη σύμβασης σε ισχύ για την μεταφορά τους, ή παραμένουν ακόμα ανέλεγκτες στις αποθήκες των φαρμακείων του Ε.Ο.Π.Υ.Υ.;

5. Όσον αφορά στη διακίνηση φαρμάκων από και προς τη χώρα μας, ποια διαδικασία ακολουθείται προκειμένου να διασφαλίζεται η αξιοπιστία και η νομιμότητα των διακινούμενων σκευασμάτων;

Οι ερωτώντες βουλευτές
Σταύρος Θεοδωράκης – Α΄ Θεσσαλονίκης
Γιώργος Αμυράς – Β’ Αθηνών
Σπύρος Δανέλλης – Ηρακλείου
Σπύρος Λυκούδης – Α’ Αθηνών
Γιώργος Μαυρωτάς – Αττικής
Γρηγόρης Ψαριανός – Β’ Αθηνών