Άγιος Νικόλαος: Και ο Άγιος… Λασήθι θέλει

Του Νικόλα Γεωργιακώδη

Πρωτεύουσα του Νομού Λασηθίου, ο Άγιος Νικόλαος δεσπόζει χτισμένος στη θέση της αρχαίας Λατούς προς Καμάρα, στον γραφικό κόλπο Μιραμπέλλου που πήρε το όνομα του από το ομώνυμο βενετσιάνικο κάστρο που καταστράφηκε από του Τούρκους.

Η ονομασία του προήλθε από το βυζαντινό εκκλησάκι που βρίσκεται στον όρμο Αγίου Νικολάου, ενώ παλαιότερη γνωστή ονομασία ήταν το Μαντράκι, καθώς υπήρχαν πολλές μάντρες με κατσίκια στην περιοχή. Αν ακούσετε προσεχτικά όμως τους κατοίκους των γύρω χωριών, θα τον αναφέρουν αρκετές φορές ως 'Γιαλό'.

Κάντε μια βόλτα στο κέντρο της πόλης με τα κομψά νεοκλασικά, ταξιδέψτε βορειότερα στην κοσμοπολίτικη Ελούντα, αποδράστε στα γειτονικά χωριουδάκια με ορμητήριό σας την Σητεία και την Ιεράπετρα και επισκεφτείτε τους πολλούς αρχαιολογικούς χώρους ταξιδεύοντας πίσω στον χρόνο.

Εικόνες μοναδικές, πρωτόγνωρες για τον άπειρο επισκέπτη που θα έχει την δυνατότητα να διαλέξει ανάμεσα σε δύο είδη διακοπών: ή θα την 'αράξει' στο κέντρο της πόλης και θα χαρεί τις γειτονικές παραλίες, κάνοντας χαλαρές βόλτες στα όμορφα στενάκια ή θα το πάρει πατριωτικά και θα …οργώσει τον απέραντο φυσικό πλούτο του νομού Λασηθίου, πηγαίνοντας σε απάτητα φαράγγια, αρχαιολογικούς χώρους και ξεχασμένα από τον χρόνο χωριουδάκια στο εκτεταμένο οροπέδιο.

Απόλυτη έκφραση της γοητείας του Αγίου Νικολάου, η μυθική λίμνη Βουλισμένη (ή απλώς 'Λίμνη' για τους Αγιονικολιώτες), συνδέεται με το γραφικό λιμανάκι επικοινωνώντας με την θάλασσα. Ένα μικρό πάρκο με πεύκα πάνω από τη Λίμνη προσφέρει μια πανοραμική θέα της πόλης, κι ένα μικρό πετρόχτιστο μονοπάτι που ξεκινάει από αυτό ελίσσεται ανάμεσα σε αλμυρίκια και καταλήγει στη Νότια πλευρά της Λίμνης, εκεί όπου δένουν μικρά σκάφη αλιείας.

Πολλοί μύθοι υπάρχουν για τη Λίμνη, οι αρχαιότεροι από τους οποίους θέλουν τις θεές Αθηνά και Άρτεμη να λούζονται σε αυτή. Μετά την λίμνη μπορείτε να ξεκινήσετε τον περίπατο στην πόλη από την δυτική πλευρά του γραφικού λιμανιού.

Δίπλα στη γέφυρα της διώρυγας που το συνδέει με τη λίμνη βρίσκεται το Λιμεναρχείο και στο ισόγειό του το Λαογραφικό Μουσείο, όπου θα δείτε μία ολοκληρωμένη εικόνα για τη ζωή στο πρόσφατο παρελθόν. Εδώ παρουσιάζονται πολύτιμα υφαντά από μεγάλη ποικιλία υλικών, καλαίσθητα, ξεχωριστά και σπάνια σχέδια, δείγματα της φαντασίας των γυναικών της περιοχής στην υφαντική.

Bιβλία, εικόνες, όπλα, κειμήλια, έγγραφα, νομίσματα, παραδοσιακές κρητικές ενδυμασίες και παλιές φωτογραφίες συμπληρώνουν τα εκθέματα. Πραγματικό στολίδι είναι και το Αρχαιολογικό Μουσείο, ένα από τα σημαντικότερα της Κρήτης που περιλαμβάνει στις συλλογές του αρχαιολογικά ευρήματα από όλη την Aνατολική Kρήτη, από τα Mάλια μέχρι τη Zάκρο που χρονολογικά εκτείνονται από τη νεολιθική εποχή (5700 - 2800 π.X.) ως το τέλος της Pωμαϊκής περιόδου (100 π.X.

- 400 μ.X.).

Αν η ιδέα της επίσκεψης σε μουσείο σας φαίνεται ανιαρή (κακώς), τότε μια βόλτα στον πιο εμπορικό δρόμο της πόλης, την 28η Οκτωβρίου, θα ικανοποιήσει τα καταναλωτικά σας ένστικτα με τον καλύτερο τρόπο. Δεκάδες εμπορικά καταστήματα, κοσμηματοπωλεία και τουριστικά μαγαζιά με δώρα απλώνονται μπροστά σας, ενώ λίγο πιο πάνω, στον 'Πολυχώρο Περίπου', θα βρείτε internet cafe, μπαρ, δισκάδικο, βιβλιοπωλείο και ένα όμορφο καφενείο.

Συνεχίζοντας την περιήγησή σας στην πόλη μην αμελήσετε να δείτε:

• Το κέρας της Αμάλθειας, ένα γλυπτό που έχει κατασκευασθεί από τους ντόπιους καλλιτέχνες αδελφούς Σωτηριάδη και έχει στηθεί σε ένα πετρόχτιστο αίθριο με φόντο τον κόλπο του Μεραμβέλου και το νησάκι των Αγίων Πάντων.
• Την Κιτροπλατεία, μια πλατεία με μια μικρή παραλία, από την οποία ξεκινάει ένας πετρόχτιστος πεζόδρομος που ακολουθεί την ακτογραμμή και καταλήγει στη Μαρίνα του Αγ. Νικολάου.
• Τα νησάκια Αγίων Πάντων και Φάρου, που αποτελούν παράδειγμα Φυσικής Ιστορίας, καθώς ενώ απέχουν ελάχιστα μέτρα το ένα από το άλλο τα είδη της πανίδας και χλωρίδας που φιλοξενούν έχουν εξελιχθεί διαφορετικά.

Απομακρυνόμενοι από το κέντρο του Αγ. Νικολάου και χρησιμοποιώντας σαν αφετηρία σας τις πόλεις Σητεία στον Βορρά και Ιεράπετρα στον Νότο (απαραίτητο το αμάξι), μπορείτε να επισκεφτείτε πανέμορφες παραλίες, μαγικά νησάκια και να θαυμάσετε από κοντά γνωστούς αρχαιολογικούς χώρους.

Αξίζουν μία επίσκεψη (ίσως και παραπάνω) αν σκοπεύετε να κάτσετε για μεγάλο χρονικό διάστημα στην Κρήτη.

• Από το τουριστικό θέρετρο της Ελούντας, μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστορική βραχονησίδα Σπιναλόγκα, στην οποία είχαν απομονωθεί οι λεπροί της Κρήτης από το 1903 μέχρι και το 1957. Το αρχαίο του όνομα ήταν Καλυδών αλλά μετά την κατάληψη του από τους Ενετούς ονομάσθηκε Σπιναλόγκα. Οχυρώθηκε άριστα από τους Ενετούς, τόσο από κατασκευαστικής και αρχιτεκτονικής άποψης όσο και από απόψεως αισθητικής του όλου τοπίου που και σήμερα ακόμη διατηρεί την αξεπέραστη ομορφιά του.
• Επίσης στην Ελούντα, βρίσκεται η Ολούς, μια αρχαία βυθισμένη πόλη. Η Ολούς υπήρξε μια από τις σημαντικότερες εκατό πόλεις της αρχαίας Κρήτης, με πληθυσμό άνω των 30.000 ατόμων και αφανίστηκε είτε από τοπική καθίζηση, είτε από το μεγάλο σεισμό του 780 μ.Χ. έχουν βρεθεί πολλά αρχαιολογικά ευρήματα και επιγραφές τα περισσότερα από τα οποία βρίσκονται στο αρχαιολογικό μουσείο Αγίου Νικολάου και του Λούβρου.
• Η Παναγιά Κερά, το πιο διάσημο Bυζαντινό μνημείο της Kρήτης (13ος - 14ος αι.), βρίσκεται στο 'Λογάρι', ένα χιλιόμετρο ανατολικά του χωριού Κριτσά. Είναι τρίκλιτος ναός, με τρούλο στο κεντρικό κλίτος της Παναγίας. Το βόρειο κλίτος είναι του Αγίου Αντωνίου και το νότιο της Αγίας Άννας. Τα κλίτη ιδρύθηκαν σε διαφορετικές περιόδους.
• Τρία χιλιόμετρα από την Κριτσά βρίσκουμε την αρχαία πόλη Λατώ. Οι Δωριείς έχτισαν την πόλη τον 7ο αιώνα π.Χ. Τα τείχη και τα κτίρια πάντως που φαίνονται σήμερα χρονολογούνται κυρίως στον 4ο και τον 5ο αιώνα π.Χ. Η Λατώ προστατευόταν από πύργους και δύο ακροπόλεις. Ήταν μία από τις ισχυρότερες πόλεις της Κρήτης και καταστράφηκε γύρω στο 200 π.Χ., Στους Ρωμαϊκούς Χρόνους το λιμάνι της, η Λατώ Ετέρα στην πλευρά του Αγίου Νικολάου, εξελίχθηκε σε σημαντική πόλη.
• Αν και μακριά, αξίζει να επισκεφτείτε από την Σητεία το μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου και το φαράγγι των νεκρών. Πρόκειται για έναν πραγματικό θησαυρό του Μινωικού Πολιτισμού που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη τον περασμένο αιώνα στην Κρήτη. Από μόνο του, το ανακτορικό συγκρότημα στη Ζάκρο καλύπτει μία έκταση 4.500 τετραγωνικών μέτρων και είναι το διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο ενός ακμαίου οικισμού που εκτεινόταν σε μία περιοχή πάνω από 8,000 τετραγωνικά μέτρα στο σύνολό της.
• Επίσης στην Σητεία, βρίσκεται το κάστρο Καζάρμα που ήταν ο στρατώνας της φρουράς ή το διοικητήριο κατά την Ενετοκρατία. Η Καζάρμα χρονολογείται στα τελευταία βυζαντινά χρόνια και είναι το μόνο κτήριο που έχει σωθεί μαζί με ένα μικρό τμήμα από το τείχος της πόλης.
• 18 χλμ ανατολικά του Αγίου Νικολάου, βρίσκουμε τα Γουρνιά, που χρονολογούνται στην Υστερομινωική Ι περίοδο (1550-1450 π.Χ.) και είναι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα μεσαίου οικισμού κατά τα χρόνια της μινωικής άνθησης. Ο αρχαιολογικός χώρος λειτουργεί καθημερινά 08:30-15:00, εκτός Δευτέρας και εορτών.
• Το ιστορικό κάστρο - μοναστήριο Τοπλού είναι ένα από τα πλουσιότερα και πιο σημαντικά μοναστήρια στην Κρήτη και βρίσκεται 10 χλμ. από τη Σητεία, πριν από το Βάι. Χτίστηκε τον 15ο αιώνα με χαρακτηριστικό το κωδωνοστάσιο με 33μ ύψος. Το σχήμα του είναι τετραγωνικό και είναι περιτριγυρισμένο από ένα δυνατό τείχος 10 μέτρα στο ύψος. Στην τουρκοκρατία ήταν καταφύγιο για τους επαναστάτες ενώ παράλληλα ήταν και 'κρυφό σχολειό'. Όμως και στην Γερμανική κατοχή υπήρχε μυστικός ασύρματος. Παρ' όλη τη δύσκολη ιστορία του, πολλά έργα τέχνης έχουν σωθεί στο Τοπλού. Αρκετές διακεκριμένες εικόνες, μέσα στις οποίες και η εικόνα 'Άξιον Εστί', που φιλοτέχνησε ο Ι. Κορνάρος το 1770.
• Τέλος, αξίζει να επισκεφτείτε το Κουφονήσι (ή Λευκή). Πρόκειται για το μεγαλύτερο από ένα σύμπλεγμα πέντε νησιών και βραχονησίδων στο νοτιοανατολικό άκρο της Κρήτης με ξεχωριστή ιστορία και περιβάλλον. Εκεί θα θαυμάσετε την ομορφιά των λευκών πετρωμάτων με φόντο το Λιβυκό πέλαγος και θα απολαύσετε την ηρεμία της φύσης κολυμπώντας στα κρυσταλλένια νερά του. Η πρόσβαση σε αυτό γίνεται κυρίως με καραβάκια από το Μακρύγιαλό της Ιεράπετρας.

Παραλίες

Στον Άγιο Νικόλαο η Κιτροπλατεία, η Άμμος, το Αμμούδι, ο Αλμυρός με τους πανύψηλους ευκάλυπτους και τα καλάμια και η Αμμουδάρα ιδανική για θαλάσσια σπορ. Στον υγροβιότοπο του Αλμυρού μάλιστα, μπορεί κανείς να συναντήσει πλήθος πουλιών, ανάλογα την εποχή, όπως και συστάδες του χαρακτηριστικού φοίνικα του Θεόφραστου (Phoenix theophrasti) που υπάρχει μόνο στην Κρήτη και σε μια τοποθεσία στη Νοτιοανατολική Τουρκία.

Στην κοσμοπολίτικη Ελούντα, υπάρχει η δημοτική πλαζ ακριβώς δίπλα από το γραφικό λιμανάκι, η Δρήρος με υπέροχη θέα στην Σπιναλόγκα και η Πλάκα με βότσαλα και κρυστάλλινα νερά, δίπλα στα φημισμένα για τα θαλασσινά τους εστιατόρια της Πλάκας.

24 χλμ ανατολικά της Σητείας θα μπορέσετε να απολαύσετε τα καταγάλανα νερά του Βάι, κάτω από την σκιά των φοινίκων. Ναι, καλά διαβάσατε. Η αμμουδερή παραλία είναι άριστα οργανωμένη και γεμάτη από πράσινους φοίνικες! Επίσης, μην τολμήσετε και δεν πάτε να κολυμπήσετε στα γαλαζοπράσινα νερά της τροπικής Χρυσής (ή αλλιώς Γαϊδουρονήσι).

Απέχει μερικά μίλια από το λιμάνι της Ιεράπετρας (τηλέφωνο Λιμεναρχείου Ιεράπετρας 2842022294) και έχει απίστευτες χρυσαφένιες παραλίες με εκατομμύρια μικροσκοπικά κοχύλια θαμμένα στην αμμουδιά.

Φαγητό

Στον Άγιο Νικόλαο στο La Bouillabaisse για σύγχρονη διεθνή κουζίνα (Τηλ.: 28410/22345), στο La Strada για Ιταλική κουζίνα (Ν. Πλαστήρα 5 Τηλ.: 28410/25841), για ελληνική και Μεσογειακή στο Mediterranean (Ακτή Ι. Κούνδουρου 8 Τηλ.: 28410/28350, 6931976581) και στο Πέλαγος για καλό ψάρι (Στ.

Κόρακα & Κατεχάκη 10 Τηλ.: 28410/25737). Στο Βάϊ για ελληνική κουζίνα (Τηλ.: 28430/61129), στην Ελούντα στο Blue Door για ψαράκι και μαγειρευτά (ξεν. 'Blue Palace' Τηλ.: 28410/65500), στο Calypso για μοντέρνα κουζίνα (Ξεν.

'Elounda Peninsula All Suite Hotel' Τηλ.: 28410/68250) και στην ψαροταβέρνα Παλίρροια (Τηλ.: 28410/42120). Στην Ιεράπετρα στο Ωδείο (Λασθένους 18 Τηλ.: 28420/27429) και στην Σητεία στο Μπαλκόνι για Μεσογειακή κουζίνα (Καζαντζάκη & Φουνταλίδου 19 Τηλ.: 28430/25084).

Διαμονή

Στον Άγιο Νικόλα στο Iberostar Mirabello Hotel (από 136€ το δίκλινο), στο Candia Park Village (από 112€ το δίκλινο), στο Faedra Beach στην Αμμουδάρα (από 49€), στο Miramare (από 72€) και στο St Nicolas Bay Resort Hotel & Villas.

Στην Ελούντα στο Elounda Aquasol Resort (Τηλ.: 28410/41003, από 70€ το δίκλινο), στο Elounda Blue Bay (από 80€ το δίκλινο) και στο πολυτελές Porto Elounda De Luxe Resort.

Πώς θα πάτε

• Με Αεροπλάνο από Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Αλεξανδρούπολη
  Πληροφορίες:
  Αεροδρόμιο Αθηνών 'Ελευθέριος Βενιζέλος' 210-3530000
  Αεροδρόμιο Θεσσαλονίκης 'Μακεδονία' 2310-368311
  Αεροδρόμιο 'Δημόκριτος' Αλεξανδρούπολη 2551-045039
  Αεροδρόμιο Σητείας 28430 - 24424
• Με πλοία και ταχύπλοα από το λιμάνι του Πειραιά.
  Πληροφορίες: Λιμεναρχείο Πειραιά: 210 - 4147800
  Λιμεναρχείο Αγίου Νικολάου: 28410 - 22312
  Λιμεναρχείο Σητείας: 28430 - 22310
• Με Λεωφορείο
  Από Θεσσαλονίκη (με φεριμποτ μέσω Ηρακλείου)
  Πληροφορίες:
  ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης 2310-595491
  ΚΤΕΛ Λασιθίου 28410 - 22234
  Πληροφορίες: www.ktel.org  
  Δρομολόγια: Τηλέφωνο 14505