Γιατί πονάω στις ωοθήκες;

O πόνος χαμηλά στην κοιλιά είναι ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα που οδηγούν τη γυναίκα στο γυναικολόγο, αφού έχει συχνότητα 38/1.000 γυναίκες ηλικίας από 15-70 ετών και επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό την καθημερινότητα των γυναικών. Στο 60% περίπου των περιπτώσεων μπορεί να μη μπορέσει να γίνει διάγνωση κάποιας παθολογίας της πυέλου. 

Οι κυριότεροι λόγοι είναι συνήθως γυναικολογικής φύσεως από τις ωοθήκες, τις σάλπιγγες ή τη μήτρα, ενώ τα συμπτώματα μπορεί να είναι και μόνο ψυχογενή. Η εμπειρική θεραπεία αποτελεί κοινή πρακτική, σαν πρώτη φάση αντιμετώπισης, αλλά σε περίπτωση αποτυχίας η διαγνωστική λαπαροσκόπηση είναι η μέθοδος εκλογής για τον προσδιορισμό της αιτιολογίας του πόνου. Τα αίτια του πόνου χαμηλά στην κοιλιά, είναι κυρίως γυναικολογικής φύσεως:

• Ενδομητρίωση
• Συμφύσεις
• Πυελική φλεγμονώδης νόσος
• Κύστεις ωοθηκών
• Ινομυώματα μεγάλου μεγέθους
• Χαλάρωση πυελικού εδάφους και πρόπτωση των οργάνων της πυέλου.

Άλλα μη γυναικολογικής φύσεως αίτια μπορεί να είναι από το γαστρεντερικό, όπως το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου και οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου αλλά και από το ουροποιητικό, όπως μια κυστίτιδα.

Η σωστή διάγνωση και η αντιμετώπιση του χρόνιου πυελικού πόνου προϋποθέτουν την προσεκτική λήψη του ιστορικού, την κλινική εξέταση, τις αιματολογικές και ουρολογικές εξετάσεις, τον απεικονιστικό έλεγχο πρώτα με υπερηχογράφημα και τέλος τη διαγνωστική λαπαροσκόπηση. Ο πόνος χαμηλά στην κοιλιά μπορεί να εκδηλώνεται με τη μορφή δυσμηνόρροιας, δυσπαρευνίας, αλλά και ως άλλοτε οξύς και άλλοτε ήπιος χρόνιος πόνος.

Τα πιο συνήθη γυναικολογικά αίτια είναι η ενδομητρίωση, οι συμφύσεις και η πυελική φλεγμονή. Η οριστική διάγνωση και θεραπεία τους, ειδικά σε περίπτωση που ο υπόλοιπος έλεγχος είναι αρνητικός, γίνεται με τη λαπαροσκόπηση. Σε ποσοστό περίπου 15-40% των ασθενών η διάγνωση της ενδομητρίωσης τίθεται μετά από την λαπαροσκόπηση. Στην περίπτωση της ενδομητρίωσης που αποτελεί ένα από τα συνηθέστερα αίτια και δυστυχώς η διάγνωσή της μπορεί να ξεφεύγει για πολλά χρόνια, δεν υπάρχει πάντα συσχέτιση μεταξύ της θέσης και της βαρύτητας της νόσου, με την ένταση και τη διάρκεια του πόνου.

Οι συμφύσεις που ανευρίσκονται κατά τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης βρίσκονται συνήθως στην ίδια περιοχή όπου εντοπίζεται ο πόνος. Η λύση των συμφύσεων δεν οδηγεί σε σημαντική βελτίωση του πόνου, γιατί συχνά οφείλεται κατά κύριο λόγο στη μειωμένη κινητικότητα του εντέρου.

Η πυελική φλεγμονή οφείλεται σε υποτροπιάζουσες λοιμώξεις, που μπορεί να διαδράμουν και ασυμπτωματικά, από χλαμύδια, μυκόπλασμα και γοννόκοκκο, αλλά και στη λανθασμένη αντιμετώπιση κατά τη διάρκεια της οξείας φλεγμονής. Και εδώ η λαπαροσκόπηση μπορεί να διαγνώσει το πρόβλημα.

Εκτός από τις γαστρεντερολογικές παθήσεις και τα ουρολογικά αίτια που προαναφέρθηκαν, ορθοπεδικά και ρευματολογικά προβλήματα, όπως η οσφυαλγία και η ινομυαλγία συμμετέχουν συχνά στη συμπτωματολογία του χρόνιου πόνου αλλά μπορεί και να συνδυάζονται με γυναικολογικές παθήσεις όπως η ενδομητρίωση.

Αρκετά συχνά, όταν δεν ανευρίσκεται κάποιο αίτιο για τον πόνο, μπαίνει η διάγνωση του ψυχογενούς παράγοντα. Όσο μεγαλύτερη είναι η χρονική διάρκεια του προβλήματος, τόσο δυσκολότερο είναι να αποκλειστεί η ψυχογενής αιτιολογία. Εξάλλου ο χρόνιος πόνος τόσο προκαλεί όσο και επιδεινώνει μια ψυχολογική διαταραχή. Συχνά συνοδεύεται από κατάθλιψη, σεξουαλική δυσλειτουργία και συναισθηματικές διαταραχές. Η εξατομίκευση της κάθε γυναίκας παίζει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του προβλήματος.

Η αντιμετώπιση γίνεται ανάλογα με το αίτιο. Πρώτη γραμμή αποτελούν η συμπτωματική αγωγή με παυσίπονα και αντιφλεγμνώδη φάρμακα. Στην περίπτωση της ενδομητρίωσης η ορμονική θεραπεία και σε περίπτωση αποτυχίας της η επεμβατική λαπαροσκόπηση, αποτελούν τις θεραπείες εκλογής. Σε καθαρά ψυχογενείς περιπτώσεις φαίνεται πως η χρήση αντικαταθλιπτικών έχει καλά αποτελέσματα.