Βακτήρια: Συνέπειες της υπερέκθεσης του ανθρώπινου οργανισμού στα αντιβιοτικά

Η σχέση αντιβιοτικών και μικροβίων είναι γνωστή ήδη από τη δεκαετία του 1940. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μετά το 2000 επανήλθε δυναμικά στο θέμα, προειδοποιώντας για τις αρνητικές συνέπειες της υπερέκθεσης του ανθρώπινου οργανισμού στα αντιβιοτικά.

Μάλιστα, ο ΠΟΥ έχει χαρακτηρίσει σε έκθεσή του τα αντιβιοτικά ως «καταστροφή για την υγεία του μέλλοντος», προωθώντας κατά καιρούς καμπάνιες κατά της μαζικής χρήσης αντιβιοτικών ουσιών.

Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει και ο Οργανισμός Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τον οποίο περίπου 23.000 άνθρωποι κάθε χρόνο προσβάλλονται από θανατηφόρες μολύνσεις, οι οποίες δεν είναι ιατρικά αντιμετωπίσιμες πλέον με τη χρήση αντιοβιοτικών.

Τα αντιβιοτικά είναι ουσίες που φροντίζουν να σκοτώνουν τα βακτήρια ή φροντίζουν ώστε αυτά να μην πολλαπλασιάζονται. Πολλά από τα φάρμακα εμπεριέχουν αντιβιοτικές ουσίες, όπως πενικιλίνη. Τα αντιβιοτικά παρασκευάστηκαν σε εργαστήρια και με χημικές παρεμβάσεις βελτιώνεται συχνά η αποτελεσματικότητά τους.

Τα αντιβιοτικά εξολοθρεύουν τα βακτήρια παρεμβαίνοντας στη δομή του κυτταρικού τοιχώματος. Τα βακτήρια πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα και μπορούν πολύ εύκολα να προσαρμοστούν σε νέο περιβάλλον που εγκυμονεί κινδύνους για αυτά. Τα αντιβιοτικά είναι ένα τέτοιο περιβάλλον.

Ωστόσο, τα βακτήρια, όπως αναφέρθηκε, μπορούν να αλλάξουν τη δομή του κυτταρικού τοιχώματος και δεν μπορεί πλέον το αντιβιοτικό να εισέλθει μέσα στο κύτταρο και να δράσει αποτελεσματικά. Άλλες φορές πάλι το βακτήριο αλλάζει τη δομή των κυττάρων, στα οποία στοχεύει το αντιβιοτικό. Το βακτήριο παράγει δηλαδή μια άλλη πρωτεΐνη, η οποία έχει παρόμοια δράση στο κύτταρο αλλά είναι ανθεκτική στην αντιβακτηριδιακή ουσία.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια διαρκώς μεγαλύτερη αντοχή των βακτηρίων απέναντι στα αντιβιοτικά. Για παράδειγμα, ο υπερβακτήριος MRSA(Μethicillin Resistant Staphylococcusaureus), γνωστότερος ως χρυσίζων σταφυλόκοκκος, είναι ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη και μια ευρεία παλέτα αντιβιοτικών. Οι διαρκείς έρευνες στον τομέα έχουν ως στόχο να παράγονται νέα φάρμακα, τα οποία δεν αναγνωρίζονται ακόμα από τα βακτήρια. Κατά συνέπεια τα βακτήρια δεν έχουν αναπτύξει αντιστάσεις, οπότε δεν διακινδυνεύει η αποτελεσματικότητα των φαρμάκων.

Σε πολλές χώρες του κόσμου η χρήση αντιβιοτικών είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη παρά τα διεθνή επιστημονικά ευρήματα.

Στην Κίνα για παράδειγμα, όταν ένα παιδί έχει ένα απλό κρυολόγημα, τότε του χορηγείται αμέσως ενδοφλέβια αντιβίωση. Στις ΗΠΑ, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, περίπου τα μισά από τα αντιβιοτικά που κυκλοφορούν χορηγούνται χωρίς σοβαρό λόγο ή ακόμη βάσει λανθασμένων διαγνώσεων.