Γρίπη: Συμβουλές προστασίας στον εργασιακό χώρο

Γενικές οδηγίες σε επιχειρήσεις και εργασιακούς χώρους για την πρόληψη της γρίπης από το νέο ιό Α (Η1Ν1) στους εργαζόμενους

Ένας, πανδημικού τύπου, ιός της γρίπης Α (H1N1) έχει μολύνει αρκετούς ανθρώπους στη χώρα μας, καθώς επίσης και σε πολλές άλλες χώρες και η διάδοση του ιού συνεχίζεται. Οι επιχειρήσεις και οι εργοδότες, γενικά, διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, καθώς επίσης και στον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων στο άτομο, στην κοινότητα και στην οικονομία.

Τέτοιου είδους οδηγίες προορίζονται για την ενημέρωση, εκπαίδευση και διαχείριση από τις Επιτροπές Υγιεινής και Ασφάλειας, τα σωματεία και τους εργαζόμενους, για τις κατάλληλες προφυλάξεις και τις πρακτικές εργασίας, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος της πιθανής έκθεσης των εργαζομένων, η νόσος και η διάδοση της πανδημικής γρίπης Α (H1N1) στον εργασιακό χώρο, μέσω των γενικών στρατηγικών πρόληψης και προετοιμασίας και για την περίπτωση που ένας εργαζόμενος νοσήσει.

Οι οδηγίες αυτές μπορεί να αλλάξουν, καθώς γίνονται γνωστές πρόσθετες πληροφορίες για τη ‘νέα γρίπη’ Α (H1N1).

Συμπτώματα της ‘νέας γρίπης’ Α (H1N1)

Τα συμπτώματα του πανδημικού ιού γρίπης Α (H1N1) στους ανθρώπους είναι παρόμοια με τα συμπτώματα της εποχιακής γρίπης και περιλαμβάνουν πυρετό, βήχα, πονόλαιμο, καταρροή, μυαλγίες, πονοκέφαλο, ρίγη και κόπωση. Ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων που έχουν μολυνθεί με αυτόν τον ιό επίσης έχει εμφανίσει διάρροια και εμέτους.

Όπως και με την εποχιακή γρίπη, βαριά νόσος και θάνατοι έχουν εμφανιστεί, ως συνέπεια της νόσου που συνδέεται με αυτόν τον ιό. Ωστόσο, σπάνια χρειάζεται ενδονοσοκομειακή νοσηλεία και τα περιστατικά της νέας γρίπης θεραπεύονται κυρίως κατ' οίκον.

Έτσι, το μείζον ζήτημα είναι η αναγνώριση των συμπτωμάτων και η σημασία του αυτοπεριορισμού ως βασική στρατηγική για την ανακοπή της διάδοσης.

Πρόληψη της νόσου στους εργαζόμενους

Η διάδοση αυτού του πανδημικού ιού γρίπης Α (H1N1) συμβαίνει πιθανά με τον ίδιο τρόπο διάδοσης με την εποχιακή γρίπη. Οι ιοί της γρίπης διαδίδονται κυρίως από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω του βήχα ή φταρνίσματος από άτομα με γρίπη.

Μερικές φορές οι άνθρωποι μπορούν να μολυνθούν από την επαφή με τον ιό της γρίπης από τα μάτια, το στόμα ή τη μύτη.

Ο ρόλος των εργοδοτών για την προστασία των εργαζομένων

• Να ενθαρρύνουν τους ασθενείς εργαζόμενους να παραμένουν κατ' οίκον και μακριά από τον εργασιακό χώρο, με τη διευκόλυνση χορήγησης αδειών.
• Να προωθούν πρακτικές ελέγχου της μόλυνσης στον εργασιακό χώρο με την επίδειξη των ειδικών εντύπων (και του ΚΕΕΛΠΝΟ) και να υπενθυμίζουν στους εργαζομένους τον κατάλληλο τρόπο πλυσίματος των χεριών, την αναπνευστική υγιεινή και τον τρόπο αποτροπής μετάδοσης με το βήχα.
• Να παρέχουν την κατάλληλη ενημέρωση και γραπτές οδηγίες σχετικά με την πανδημική γρίπη Α (H1N1) σε γλώσσα κατανοητή και για τους εργαζόμενους που έχουν μόνο βασική εκπαίδευση. Οι εργοδότες για αυτό πρέπει να συνεργάζονται με τους αρμόδιους φορείς Δημόσιας Υγείας για να εξασφαλίσουν ότι παρέχουν σωστές και ενημερωμένες πληροφορίες (όπως η ιστοσελίδα του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.: (http://www.keel.org.gr/).
• Να παρέχουν τις κατάλληλες εγκαταστάσεις για το πλύσιμο χεριών (σαπούνι με περιεκτικότητα σε οινόπνευμα 60% τουλάχιστον, πετσέτες μιας χρήσης) στους κοινόχρηστους χώρους, όπως στις αίθουσες αναμονής, στους διαδρόμους και στους χώρους ανάπαυσης.
• Να παρέχουν υλικά, απολυμαντικά και πετσέτες μιας χρήσης στους εργαζόμενους για την καθαριότητα των επιφανειών εργασίας τους, καθώς επίσης και τα κατάλληλα δοχεία απορριμμάτων.
• Σε μια μελέτη ο ιός γρίπης επέζησε στην επιφάνεια αντικειμένων του χώρου εργασίας και μπορούσε να μολύνει ένα άτομο μέχρι και 2-8 ώρες μετά την εναπόθεσή του. Για να μειωθεί η πιθανότητα διάδοσης του πανδημικού ιού γρίπης Α (H1N1), χρειάζεται απολύμανση τέτοιων επιφανειών στον εργασιακό χώρο, όπως των πάγκων εργασίας, των λαβών των πορτών και των επιφανειών των λουτρών με ένα οικιακό απολυμαντικό σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης του.

Οδηγίες σε εργαζόμενους για τη μείωση της διάδοσης της ‘νέας γρίπης’ Α (H1N1) στον εργασιακό χώρο

• Πρωταρχικά απαραίτητο είναι οι εταιρείες να αναρτήσουν στις εισόδους των εργασιακών χώρων οδηγία να μην εισέρχονται συμπτωματικά άτομα.
• Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να παραμείνουν στο σπίτι τους εάν είναι ασθενείς. Εάν έχουν συμπτώματα της γρίπης, να παραμείνουν στο σπίτι για 7 ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων ή μέχρι την πλήρη υποχώρηση των συμπτωμάτων. Αυτές οι συστάσεις μπορούν να βοηθήσουν στην αποφυγή μόλυνσης άλλων ατόμων και διάδοσης του ιού.
• Οι εργαζόμενοι που είναι υγιείς αλλά έχουν ένα άρρωστο οικογενειακό μέλος στο σπίτι με την πανδημική H1N1 γρίπη μπορούν να πάνε να εργαστούν όπως συνήθως. Αυτοί οι εργαζόμενοι πρέπει να ελέγχουν καθημερινά την υγεία τους, να το δηλώνουν στον προϊστάμενό τους και να παραμένουν στο σπίτι όταν νοσήσουν. Εργαζόμενοι που έχουν μια μη ελεγχόμενη νόσο ή που είναι έγκυες πρέπει να συμβουλευθούν τον θεράποντα ιατρό τους, γιατί είναι πιθανό να χρειασθεί να λάβουν προληπτική αγωγή για την αποτροπή της νόσου.
• Να καλύπτουν τη μύτη και το στόμα με ένα χαρτομάντιλο όταν βήχουν ή πταρνίζονται και να το ρίχνουν στα δοχεία απορριμμάτων μετά τη χρήση.
• Πλύσιμο των χεριών συχνά με σαπούνι και νερό, ειδικά μετά από βήχα ή φτάρνισμα. Ειδικά χαρτομάντιλα χεριών (με οινόπνευμα) μπορούν να χρησιμοποιηθούν εάν δεν είναι διαθέσιμα σαπούνι και νερό.
• Αποφυγή της επαφής των ματιών, της μύτης ή του στόματος. Τα μικρόβια μεταδίδονται και με αυτόν τον τρόπο.
• Να αποφεύγουν τη στενή επαφή με τους ασθενείς. Εάν ένας εργαζόμενος υποψιάζεται ότι έχει εκτεθεί σε έναν ασθενή με την πανδημική H1N1 γρίπη μπορεί να συνεχίσει να εργάζεται κανονικά. Αυτοί οι εργαζόμενοι πρέπει να ελέγχουν καθημερινά την υγεία τους, να το δηλώνουν στον προϊστάμενό τους και να παραμένουν στο σπίτι όταν νοσήσουν.

Διαχείριση της έκθεσης των εργαζομένων στον εργασιακό χώρο μετά από επιβεβαιωμένη περίπτωση της νέας γρίπης Α (Η1Ν1)

Οδηγίες για την περίπτωση που ένας εργαζόμενος έρχεται να εργαστεί με συμπτώματα γρίπης σε μια κοινότητα όπου ο ιός της ‘νέας γρίπης’ Α (H1N1) κυκλοφορεί

• Ενημέρωση των αρμόδιων φορέων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ., νοσοκομεία υποδοχής).
• Πριν τη μεταφορά του ο εργαζόμενος παραμένει σε ένα δωμάτιο μόνος του και δεν έχει επαφές με άλλους εργαζόμενους.
• Εάν ο εργαζόμενος χρειασθεί να πάει σε ένα κοινόχρηστο χώρο, πρέπει να καλύψει τη μύτη και το στόμα με ένα χαρτομάντιλο όταν βήχει ή φταρνίζεται ή να φορέσει μια μάσκα εάν είναι διαθέσιμη και ανεκτή.
• Ειδοποιείται ο προϊστάμενος ή ο εργοδότης του εργαζομένου.
• Ο εργαζόμενος στέλνεται στο σπίτι το συντομότερο δυνατόν.
• Κλήση των ιατρικών υπηρεσιών εκτάκτου ανάγκης εάν ο άρρωστος εργαζόμενος αναπτύσσει σοβαρά συμπτώματα.
• Εξασφαλίζεται η παραμονή του ασθενή στο σπίτι τουλάχιστον για 7 ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων ή μετά από 24 ώρες χωρίς συμπτώματα.

Οδηγίες για τους συναδέλφους ενός εργαζομένου με πιθανή ή επιβεβαιωμένη περίπτωση της νέας γρίπης Α (H1N1)

• Ενημέρωση των εργαζομένων για την έκθεσή τους σε έναν συνάδελφο με επιβεβαιωμένη, πιθανή ή ύποπτη πανδημική Α (H1N1) γρίπη κατά τη διάρκεια της μολυσματικής περιόδου του άρρωστου εργαζόμενου.
• Ερωτώνται οι εργαζόμενοι αν έχουν παρατηρήσει συμπτώματα στον εαυτό τους.
• Συνιστάται στους εργαζόμενους να συμβουλευθούν το θεράποντα γιατρό τους εάν πάσχουν από χρόνιες παθήσεις όπως διαβήτη, καρδιακές παθήσεις, άσθμα ή εμφύσημα και οι γυναίκες εάν είναι έγκυες.

Έγκυες εργαζόμενες με πιθανή νέα γρίπη Α (H1N1)

Οι έγκυες γυναίκες είναι γνωστό ότι διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο επιπλοκών από την εποχιακή γρίπη. Επίσης τον ίδιο μεγάλο κίνδυνο μπορεί να διατρέχουν και από τις επιπλοκές της πανδημικής H1N1 γρίπης.

Οι έγκυες γυναίκες με συμπτώματα γρίπης πρέπει να έρχονται σε επαφή με τον γιατρό που τις παρακολουθεί.

Πώς μπορούν να αποκριθούν οι επιχειρήσεις στην πιθανή επίδραση της νέας γρίπης Α (Η1Ν1) σε εργαζόμενους και παραγωγική διαδικασία.

Οδηγίες προς τις επιχειρήσεις για να προλάβουν και να αποκριθούν στις επιπτώσεις της νέας γρίπης Α (H1N1) στην παραγωγική διαδικασία

• Ορισμός ενός συντονιστή στον εργασιακό χώρο, που θα είναι αρμόδιος για την εξέταση των ζητημάτων και των επιπτώσεων της πανδημικής γρίπης Α (H1N1) στον εργασιακό χώρο, συμπεριλαμβανομένης και της επαφής με τους αρμόδιους υγειονομικούς φορείς και την ανάπτυξη και εφαρμογή πρωτοκόλλων αντιμετώπισης.
• Ορισμός του αρμοδίου που θα απαντά στα ερωτήματα των αρρώστων εργαζομένων στον εργασιακό χώρο, μέσω της παροχής ιατρικών υπηρεσιών ή πρώτων βοηθειών. Συζήτηση του σχεδίου αντιμετώπισης και των προσδοκιών τους με τους εργαζόμενους.
• Συνεχής ενημέρωση για τις προσωρινές συστάσεις για τις μάσκες και τη χρήση αναπνευστικών συσκευών.
• Προσδιορισμός των εργαζομένων σε θέσεις κλειδιά, των ουσιαστικών επιχειρησιακών λειτουργιών και άλλων κρίσιμων παραγόντων (π.χ. πρώτων υλών, προμηθευτών, υπηρεσιών υπεργολάβων) που απαιτούνται για να διατηρήσουν τις επιχειρησιακές διαδικασίες σε λειτουργία κατά τη διάρκεια της πανδημικής έκρηξης της γρίπης Α (H1N1). Εφαρμογή σχεδίων επιχειρησιακής συνοχής εάν υπάρχει σημαντική συστηματική αποχή από την εργασία κατά τη διάρκεια της πανδημικής έκρηξης.

Οδηγίες προς τις επιχειρήσεις για να προλάβουν και να αποκριθούν στις επιπτώσεις της ‘νέας γρίπης’ Α (H1N1) στους εργαζόμενους

• Ενημέρωση των διευθυντών και των προϊσταμένων για τη διευκόλυνση των εργαζομένων στη λήψη αδειών για λόγους υγείας.
• Σχεδιασμός για τη δυνατότητα χορήγησης μη προγραμματισμένης άδειας και ενθάρρυνση των εργαζομένων που είναι άρρωστοι να παραμείνουν στο σπίτι και να φροντίσουν τον εαυτό τους και άλλους που έχουν προσβληθεί από τη γρίπη ή τα παιδιά που έχουν απομακρυνθεί από το σχολείο.
• Εφαρμογή πολιτικών διαφορετικών μορφών εργασίας (π.χ. τηλεργασία) και ωραρίων εργασίας, εάν είναι απαραίτητο.
• Κοινοποίηση πολιτικών για τη διαθεσιμότητα και την πρόσβαση των εργαζομένων στην υγειονομική περίθαλψη, την ψυχική υγεία και τις κοινωνικές υπηρεσίες.

Εμβολιασμός

Ετοιμάζεται η παραγωγή εμβολίου που να προστατεύει τους ανθρώπους από το νέο ιό της γρίπης. Εμβολιασμός με το εμβόλιο της κοινής γρίπης δεν παρέχει καμιά προστασία. ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έδωσε το πράσινο φως για την παρασκευή του από οκτώ φαρμακευτικές εταιρείες: Sanofi-Aventis, Baxter, Novartis, Nobilon, GlaxoSmithKline, Solvay, CSL και AstraZeneca.

Τα εμβόλια θα παράγονται σε αβγά, όπως και τα εμβόλια της εποχικής γρίπης, με εξαίρεση το εμβόλιο της AstraZeneca, που περιέχει ζωντανό εξασθενημένο ιό και σχεδιάστηκε για χορήγηση από τη μύτη.

Νέα γρίπη και εργαζόμενοι: πάλαια ζητήματα πρόληψης στην υγιεινή της εργασίας

Πολύ πιο επικίνδυνο από ό,τι αρχικά είχε θεωρήσει η επιστημονική κοινότητα, αποδεικνύεται το νέο στέλεχος Α (Η1Ν1) του ιού της γρίπης, που προκαλεί την πανδημία της ‘νέας γρίπης’ ανά την υφήλιο. Η υψηλή επικινδυνότητα, αφορά τόσο την παθογένεια του ιού και τις κλινικές εκδηλώσεις της ίωσης, όσο και το επιδημιολογικό πρότυπο, που αφορά τη διασπορά του νοσήματος στον πληθυσμό.

Ο συγκεκριμένος ιός, δεν περιορίζεται στους βλεννογόνους της κεφαλής, αλλά επιτίθεται κατά των βλεννογόνων του αναπνευστικού συστήματος, έχει μεγάλη διεισδυτικότητα, και επομένως, εύκολα μπορεί να προξενήσει πνευμονία.

Η λοίμωξη της εποχικής γρίπης περιορίζεται συνήθως στη μύτη και το λαιμό, αλλά το νέο στέλεχος Α (Η1Ν1) πολλαπλασιάζεται στους πνεύμονες και δημιουργεί ορατές βλάβες, επεκτείνεται επίσης και στο πεπτικό σύστημα, προκαλώντας γαστρεντερικές ενοχλήσεις σε μεγάλο ποσοστό νοσούντων.

Η νοσηρότητα αναμένεται ότι μπορεί και να φτάσει το 50% του πληθυσμού και παρότι η θνητότητα (θάνατοι προς νοσούντες) δεν θεωρείται υψηλότερη σε σχέση με τη εποχική γρίπη, θα μπορούσε να εμφανισθεί δυσανάλογα υψηλή θνησιμότητα από την συνήθη (θάνατοι προς πληθυσμό).

Πηγές:
Εργαστήριο Υγιεινής και Προστασίας Περιβάλλοντος της Ιατρικής Σχολής Θράκης.