Κατάψυξη ωαρίων

Ενώ η παραγωγή σπέρματος στους άνδρες είναι συνεχής καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους, είναι γνωστό ότι οι γυναίκες γεννιούνται με έναν καθορισμένο αριθμό ωαρίων που εν μέρει θα καθορίσει την αναπαραγωγική διάρκεια της ζωής τους.

Στην ηλικία της έναρξης της περιόδου στη γυναίκα, οι ωοθήκες περιέχουν 250.000 περίπου ωοθυλάκια, καθένα από τα οποία μπορεί δυνητικά να απελευθερώσει ένα ωάριο κάθε μήνα. Όμως κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής της ζωής ωοθυλακιορρηξία δεν θα συμβεί παραπάνω από 500 φορές, γιατί το μεγαλύτερο μέρος των ωοθυλακίων δεν θα απελευθερώσουν ποτέ ωάριο εξαιτίας μιας διαδικασίας που λέγεται ωοθυλακική ατρησία.

Στα τέλη της τέταρτης δεκαετίας της ζωής (30-40 χρονών) η αναπαραγωγική ικανότητα της γυναίκας μειώνεται εξαιτίας της σταδιακά μειούμενης ποιότητας των υπολοίπων ωαρίων και του γεγονότος ότι μπορεί να μην επιτυγχάνεται ωοθυλακιορρηξία κάθε μήνα.

Τελικά κοντά στην ηλικία των πενήντα τα λίγα ωοθυλάκια που έχουν απομείνει δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ορμόνες που προκαλούν την ωρίμανση τους και έτσι η γυναίκα οδηγείται στην εμμηνόπαυση.

Ο πρωταρχικός στόχος των επιστημόνων είναι να διατηρήσουν τη γονιμότητα στις γυναίκες. Ο πιο ικανοποιητικός τρόπος για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της γυναικείας υπογονιμότητας με την αυξανόμενη ηλικία είναι η κατάψυξη του γενετικού της υλικού, δηλαδή των ωαρίων της.

Οι λόγοι για τους οποίους προτείνεται η συντήρηση ωαρίων

• Η πρόωρη εμμηνόπαυση μπορεί να οφείλεται και σε φυσιολογικούς παράγοντες. Κάποιες οικογένειες έχουν ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης, οπότε νεαρές γυναίκες που έχουν τέτοιο ιστορικό μπορούν να επιλέξουν τη μέθοδο αυτή όσο βρίσκονται ακόμη σε αναπαραγωγική ηλικία.
• Διάφορες φυσικές και ιατρικές καταστάσεις απειλούν να καταστρέψουν όλα τα βιώσιμα ωάρια στις ωοθήκες μιας γυναίκας. Αυτές περιλαμβάνουν τον καρκίνο των ωοθηκών και την απώλεια των ωαρίων μέσω της χημειοθεραπείας ή μέσω της θεραπείας με ακτινοβολία.
• Στις σύγχρονες κοινωνίες, που οι γυναίκες καθυστερούν την έναρξη της οικογένειας για χάρη της καριέρας, παρατηρείται καθυστέρηση στην τεκνοποίηση. Κατά συνέπεια οι γυναίκες πρέπει να βρούν έναν τρόπο να σταματήσουν το βιολογικό τους ρολόι.
• Ηθικοί και θρησκευτικοί λόγοι. Η κατάψυξη εμβρύων που δε χρησιμοποιούνται για την εμβρυομεταφορά μπορεί να προκαλέσει ηθικά δηλήμματα. Η κατάψυξη των ωαρίων πριν αυτά γονιμοποιηθούν μπορεί να βοηθήσει στο να ξεπεραστούν μερικά από αυτά.

Πώς γίνεται

Για την Κρυοσυντήρηση (πάγωμα) των ωαρίων η γυναίκα υποβάλλεται στην κλασσική ορμονική θεραπεία της εξωσωματικής γονιμοποίησης και τα ωάρια λαμβάνονται κανονικά υπο υπερηχογραφικό έλεγχο όπως σε μια οποιαδήποτε ωοληψία. Αντί όμως τα ωάρια να γονιμοποιηθούν με το σπέρμα το συντρόφου ή συζύγου, υπόκεινται σε μια επεξεργασία προετοιμασίας και εν συνεχεία τα καταψύχουμε σε εξαιρετικά χαμηλή θερμοκρασία.

Τι γίνεται μετά

• ‘Οταν η γυναίκα αποφασίσει μετά από καιρό να τεκνοποιήσει, αποψύχουμε τα ωάρια και τα γονιμοποιούμε με το σπέρμα το συντρόφου. Παράγουμε έτσι έμβρυα τα οποία μετά από 2-3 ημέρες μεταφέρουμε στη μήτρα της γυναίκας, την οποία φυσικά έχουμε προετοιμάσει ορμονικά.
• Επιπλέον, σε περίπτωση όπου η μήτρα έχει αφαιρεθεί για λόγους υγείας, μπορούν τα έμβρυα να μεταφερθούν στην μήτρα παρένθετης μητέρας, η οποία θα κυοφορήσει το έμβρυο και εν συνεχεία θα το αποδώσει στους βιολογικούς του γονείς.
• Τέλος είναι σημαντικό να πούμε πως ο νόμος επιτρέπει σε ανύπανδρες γυναίκες να χρησιμοποιήσουν τα ωάριά τους και να τα γονιμοποιήσουν με σπέρμα δότη προκειμένου να μείνουν έγκυες.

Ένας άλλος τρόπος να παραταθεί η αναπαραγωγική ηλικία της γυναίκας θα είναι η κατάψυξη ωοθηκικού ιστού. Εδώ χρειάζεται η χειρουργική λήψη του ιστού με λαπαροσκόπηση. Καταψύχουμε μικρά κομμάτια της ωοθήκης και όταν χρειαστεί τα μεταμοσχεύουμε πίσω στην γυναίκα, τα διεγείρουμε ορμονικά και παράγουμε ωάρια, τα οποία στη συνέχεια γονιμοποιούμε με το σπέρμα του συντρόφου.

Το βασικό πρόβλημα εφαρμογής της μεθόδου είναι η ίδια η φύση του ανθρώπινου ωαρίου. Είναι το πιο πολύπλοκο κύτταρο του ανθρώπινου οργανισμού και αποτελείται σε μεγάλο ποσοστό από νερό. Είναι πολύ ευαίσθητο στη διαδικασία ψύξης-απόψυξης.

Αυτός είναι ο λόγος που ταποσοστά επιτυχίας είναι χαμηλότερα από αυτά της απλής εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Τέλος, η πρόοδος στην κρυοσυντήρηση των πολυάριθμων ωαρίων που λαμβάνονται από τους ορμονικούς κύκλους μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη τραπεζών ωαρίων με τον ίδιο τρόπο που οι τράπεζες του σπέρματος χρησιμοποιούνται τώρα, με δεδομένο ότι τα έμβρυα που προήλθαν από τα μη γονιμοποιημένα κρυοσυντηρημένα ωάρια έχουν αναπτυχθεί σε φυσιολογικά και υγιή παιδιά.