Πώς να προλάβεις ή να αντιμετωπίσεις το ΄΄γόνατο του δρομέα΄΄;

Γράφει ο Αναστάσιος  Δεληγεώργης,
MD, MSc. Ορθοπαιδικός,
Aναπλ. Διευθυντής Γ’ Ορθοπαιδικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Τι είναι το "γόνατο του δρομέα" ;

Ως "γόνατο του δρομέα" (runner’s knee) εννοούμε έναν αμβλύ συνήθως αλλά όχι πάντα, διάχυτο πόνο στην πρόσθια ή έξω επιφάνεια του γόνατος και περιγράφει μια ευρεία ομάδα παθολογικών καταστάσεων που αφορούν την επιγονατιδομηριαία άρθρωση ή την λαγονοκνημιαία ταινία.

Αφορά κυρίως τους δρομείς αλλά και οποιονδήποτε αθλητή με έντονη δραστηριότητα που περιλαμβάνει συχνή κάμψη του γόνατος, όπως cross fit, ποδήλατο, άλματα, ποδόσφαιρο, σκι, μπάσκετ.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Tα πιο κοινά συμπτώματα του "γόνατου του δρομέα" είναι:

• Πόνος που εντοπίζεται συνήθως στο πρόσθιο τμήμα του γόνατος, αν και μπορεί να είναι και στο πίσω ή έξω, κατά τη διάρκεια του τρεξίματος ή αμέσως μετά.
• Πόνος που επιδεινώνεται στην κάμψη του γόνατος, όπως στο περπάτημα, στο τρέξιμο κυρίως στην κατηφόρα, στο γονάτισμα, στο κάθισμα, στο κατέβασμα μιας σκάλας.
• Αδυναμία ή αίσθημα αστάθειας όταν σηκώνεστε μετά από πολλή ώρα σε καθιστή θέση.
• Ακούτε "κλικ" ή τριγμούς στο γόνατο όταν το λυγίζετε και το τεντώνετε.

Τι προκαλεί το "γόνατο του δρομέα";

Οι πιο συνηθισμένοι προδιαθεσιακοί παράγοντες είναι:

• Αδύναμοι ή μη ισορροπημένοι μύες του μηρού, του ισχίου και της κνήμης
•  Οι τετρακέφαλοι μύες κρατούν το γόνατο όταν λυγίζετε ή τεντώνετε την άρθρωση. Εάν είναι αδύναμοι ή σφιχτοί, η επιγονατίδα μπορεί να μην παραμένει στη σωστή τροχιά κατά την κίνηση με αποτέλεσμα να ασκούνται αυξημένες πιέσεις στο χόνδρο.
• Αδύναμοι γλουτιαίοι μπορεί να προδιαθέτουν σε αυξημένη έσω στροφή του μηριαίου και σε αυξημένη πίεση της επιγονατίδας στη μηριαία τροχιλία ("αυλάκι" στην πρόσθια επιφάνεια του μηριαίου οστού), ενώ σφικτοί γλουτιαίοι μπορεί να προκαλέσουν τριβή της λαγονοκνημιαίας ταινίας στο μηριαίο.
• Οι σφιχτοί οπίσθιοι μηριαίοι μύες.
• Ο σφιχτός αχίλλειος τένοντας .
• Υπερκόπωση από υπερβολική προπόνηση, συνήθως με επαναλαμβανόμενες ασκήσεις που περιλαμβάνουν μεγάλη κάμψη του γόνατος, όπως τα βαθιά καθίσματα.
• Ανατομικοί λόγοι:
• Μια επιγονατίδα  που είναι  ανατομικά ψηλά στην άρθρωση του γόνατος μπορεί να προκαλέσει αυξημένες πιέσεις ανάμεσα σε αυτή και τη μηριαία τροχιλία.
• Προβλήματα του άκρου ποδός – πέλματος (πλατυποδία-υπερπρηνισμός, κοιλοποδία) μπορούν να αλλάζουν τα φορτία στο γόνατο και να προκαλούν  πόνο
• Η κακή ευθυγράμμιση από το ισχίο μέχρι τον άκρο πόδα μπορεί  να έχει ως αποτέλεσμα την άσκηση υπερβολικής πίεσης σε ορισμένα σημεία στο γόνατο
• Ένας τραυματισμός στο γόνατο.
• Χονδροπάθεια της επιγονατίδας (όταν παρουσιάζεται φθορά κάτω από την επιγονατίδα ως αποτέλεσμα κάποιου οξέος τραυματισμού ή πολλών μικροτραυματισμών).

Πώς διαγιγνώσκεται;

Ο ιατρός θέτει τη διάγνωση βάσει του ιατρικού ιστορικού του ασθενούς και της κλινικής εξέτασης του γόνατου. Πιθανώς, θα χρειαστεί η διενέργεια απεικονιστικών εξετάσεων όπως ακτινογραφιών ή και μαγνητικής τομογραφίας για την καλύτερη αξιολόγησή του.

Μπορεί να προληφθεί το "γόνατο του δρομέα";

Η πρόληψη περιλαμβάνει:

• την καλή προθέρμανση και την εφαρμογή διατατικών ασκήσεων πριν την έναρξη της αθλητικής δραστηριότητας
• ήπιες διατατικές ασκήσεις και αποθεραπεία στο τέλος της άσκησης
• ενδυνάμωση αδύναμων μυϊκών ομάδων και αποκατάσταση μυϊκής ισορροπίας

Επιπλέον, προτείνονται τα παρακάτω:

• να αυξάνετε σταδιακά την ένταση και τη διάρκεια της προπόνησής σας.
• να φοράτε τα κατάλληλα αθλητικά παπούτσια, που έχουν καλή απορρόφηση των κραδασμών και στηρίζουν το πέλμα.
• να φροντίζετε να αντικαθιστάτε τα παπούτσια σας με νέα όταν αυτά χάνουν το σχήμα τους (συνήθως, κάθε 700- 800 χλμ).
• σε περιπτώσεις ανατομικών προβλημάτων του άκρου ποδός, να φοράτε τα κατάλληλα ορθωτικά πέλματα μετά από έλεγχο με πελματογράφημα.
• να αποφεύγετε να τρέχετε σε σκληρές επιφάνειες, όπως σε άσφαλτο και σε τσιμέντο.

Πώς αντιμετωπίζεται;

• Οι ήπιες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται με την εφαρμογή πάγου (10-15 λεπτά, 3-4 φορές την ημέρα), ξεκούραση και απλή επίδεση με έναν ελαστικό επίδεσμο.
• Όταν υποχωρήσουν τα οξέα συμπτώματα ή κατά την ανάρρωση, αποφύγετε δραστηριότητες που επιδεινώνουν τον πόνο, όπως το τρέξιμο, τα βαθιά καθίσματα αλλά και την ακινησία για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Κάντε εναλλακτικές μορφές άσκησης που δεν ερεθίζουν το γόνατο όπως το κολύμπι.
• Σε περιπτώσεις που τα συμπτώματα επιμένουν, καλό θα είναι να επισκεφτείτε έναν εξειδικευμένο ορθοπαιδικό χειρουργό ή αθλητίατρο για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση, να αποκλείσει άλλες παθήσεις του γόνατος και να εντοπίσει τι προκάλεσε το πρόβλημα.
• Εάν ο γιατρός σας το κρίνει απαραίτητο, ακολουθήστε ένα πρόγραμμα φυσιοθεραπευτικής αποκατάστασης με πρόγραμμα μυϊκής ενδυνάμωσης.
• Σε καταστάσεις που συνεχίζουν να επιμένουν,  θέση έχουν και οι σύγχρονες βιολογικές  θεραπείες με το Πλάσμα Πλούσιο σε Αιμοπετάλια (P.R.P). Η θεραπεία αυτή χρησιμοποιεί αυτόλογα κύτταρα του οργανισμού που περιέχουν αυξητικούς παράγοντες προκειμένου ο οργανισμός να αυτοθεραπευτεί.
• Εάν δοκιμάσετε αυτές τις τεχνικές και το γόνατό σας πονάει ακόμα ή υπάρχουν σημαντικές βλάβες, τότε, αν και είναι σπάνιο, μπορεί να χρειαστείτε  αρθροσκόπηση, μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική. Κατά τη διάρκεια της αρθροσκόπησης, μπορούμε να δούμε μέσα στην άρθρωση του γόνατος με μία κάμερα μέσα από μία μικρή οπή, να εντοπίσουμε τις διάφορες βλάβες και να τις επιδιορθώσουμε άμεσα. Ο εξειδικευμένος ορθοπαιδικός χειρουργός μπορεί να αφαιρέσει  το καταστραμμένο κομμάτι του χόνδρου, της επιγονατίδας ή του μηριαίου, και να διορθώσει τη θέση της επιγονατίδας, μειώνοντας έτσι  την υπερβολική πίεση στο χόνδρο και στις υποστηρικτικές δομές γύρω από το μπροστινό μέρος του γόνατος. 

Πότε θα γίνει καλύτερα το γόνατό μου;

Ο χρόνος ανάρρωσης εξαρτάται από το σώμα σας και τη σοβαρότητα του τραυματισμού. Κατά την ανάρρωση, δε χρειάζεται να σταματήσετε εντελώς την άσκηση. Απλώς, δοκιμάστε κάτι νέο π.χ. κολύμπι ή ποδήλατο, εφόσον δεν  σας προκαλεί ενοχλήσεις.

Ό,τι κι αν κάνετε, μη βιαστείτε! Εάν προσπαθήσετε να επιστρέψετε στις προπονήσεις σας προτού το γόνατό σας θεραπευτεί πλήρως, μπορεί να υποτροπιάσει σύντομα.

Επιστροφή στο τρέξιμο

Σημαντικό ρόλο κατά την επιστροφή στο τρέξιμο παίζει η προοδευτική αύξηση των χιλιομετρικών αποστάσεων και της έντασης (όχι πάνω από 10% αύξηση ανά εβδομάδα), χωρίς όμως να αμελούνται η καλή προθέρμανση, οι διατατικές ασκήσεις και οι ασκήσεις ενδυνάμωσης.