Φιλία: ένα σημαντικό κομμάτι στη ζωή του παιδιού

Φαίνεται πως η φιλία έχει μεγάλη σημασία για την ανάπτυξη και τη ζωή των παιδιών. Μέσω των σχέσεων με τους συνομηλίκους τα παιδιά αναπτύσσουν μια σειρά από κοινωνικές δεξιότητες, μαθαίνουν να επιλέγουν τις αποτελεσματικότερες στρατηγικές για την επίλυση των προβλημάτων τους, ενώ ταυτόχρονα αντλούν συναισθηματική υποστήριξη από τους φίλους τους, γεγονός που τα βοηθά τόσο στην προσαρμογή τους στο σχολείο, όσο και στο να αποκτήσουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους.

Από την άλλη πλευρά, τα κοινωνικώς απομονωμένα παιδιά είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολίες στην προσαρμογή, ακόμα και καταθλιπτικό συναίσθημα. Επιπρόσθετα, όταν ένα παιδί νιώθει μη αποδεχτό από τους συνομηλίκους του μπορεί πιο εύκολα να στραφεί προς διάφορες παραβατικές ομάδες, να διακόψει τη φοίτησή του στο σχολείο ή να εκδηλώσει επιθετική συμπεριφορά.

Μάλιστα, οι φίλοι που 'έρχονται κοντά' λόγω της υιοθέτησης αντικοινωνικών συμπεριφορών, πολλές φορές εμπλέκονται όλο και περισσότερο σε παραμπτωματικές συμπεριφορές.

Ωστόσο, οι φιλίες αλλάζουν μορφή καθώς το παιδί μεταβαίνει από το ένα αναπτυξιακό στάδιο στο άλλο. Πιο συγκεκριμένα:

Κατά τους 8 πρώτους μήνες της ζωής, τα παιδιά ξεκινούν την επικοινωνία τους με τους άλλους κυρίως μέσω της βλεμματικής επαφής, γελώντας ή απλώνοντας το χέρι, αλλά ουσιαστικά δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία στα παιδάκια γύρω τους

• Κατά το 1^ο έτος ο εγωκεντρισμός αρχίζει να διαφαίνεται και το παιδί αρνείται να μοιραστεί τα παιχνίδια του
• Μετά τα 2 το παιδί γίνεται πιο κοινωνικό και συνεργατικό, ενώ μειώνονται οι τσακωμοί
• Μέχρι τα 6, οπότε και συνάπτεται συνήθως η πρώτη ουσιαστική δυαδική σχέση, οι παιδικές φιλίες χαρακτηρίζονται από εναλλαγές μεταξύ αρμονικής συνύπαρξης και ανταγωνισμού, αρκετά μέλη στην παρέα, αλλά και την ανάδειξη 'αρχηγού'
• Κατά τη σχολική ηλικία, ο εγωκεντρισμός των προηγούμενων ετών ατονεί και τη θέση του παίρνει η 'ομάδα'. Αρχικά, οι σχέσεις είναι ετερόφυλες, ενώ πλησιάζοντας προς την έναρξη της εφηβείας, τα παιδιά επιλέγουν για φίλους άτομα του ίδιου φύλου
• Στην εφηβεία, συναντάμε τόσο δυαδικές φιλίες, όσο και φιλίες ανάμεσα στα μέλη μεγάλων ομάδων συνομηλίκων. Σταδιακά, ξεκινάει και το ερωτικό ενδιαφέρον για το αντίθετο φύλο.
• Ωστόσο, δεν είναι εύκολο για όλα τα παιδιά να κάνουν φίλους. Μερικά είναι υπερβολικά συνεσταλμένα, ενώ άλλα δεν έχουν επαρκώς ανεπτυγμένη την ικανότητα της κατανόησης των 'θέλω' των γύρω τους, με αποτέλεσμα συχνά να παρεξηγιούνται και να μη γίνονται αποδεκτά από τα υπόλοιπα παιδιά.

Πώς μπορείτε να βοηθήσετε εσείς οι γονείς:

• Εάν έχετε παρατηρήσει ότι το παιδί σας δεν έχει παρέες, τότε προσπαθείστε να συζητήσετε μαζί του προκειμένου να διαπιστώσετε 'τι φταίει'
• Ενισχύστε τις κοινωνικές επαφές του παιδιού σας (π.χ. θα μπορούσε να ξεκινήσει ένα ομαδικό άθλημα, κινηθείτε σε χώρους όπου μπορεί να έρθει σε επαφή με άλλα παιδιά, οργανώστε παιδικά πάρτυ)
• Βοηθήστε το στις επαφές του με τους άλλους κάνοντας εσείς 'το πρώτο βήμα' (π.χ. βρείτε αφορμή για κουβέντα με τη μαμά ενός συνομήλικου παιδιού ενώ είστε στην παραλία)
• Δώστε 'το καλό παράδειγμα' και διδάξτε την αξία της φιλίας με το να επιδιώκετε οι ίδιοι φιλικές επαφές με τους ανθρώπους γύρω σας
• Τονώστε την αυτοπεποίθησή του, επιβραβεύοντάς το και αφήνοντάς το να αναλάβει πρωτοβουλίες
• Προσπαθείστε να μην είστε επικριτικοί όταν 'δεν μπορεί να ξεκολλήσει από δίπλα σας'
• Εάν υπάρχουν θέματα 'απομόνωσης' ή 'περιθωριοποίησης' στο σχολείο, μοιραστείτε την ανησυχία σας με τον εκπαιδευτικό
• Σε περίπτωση που το παιδί σας αρχίσει να αρνείται να πάει στο σχολείο, δεν το καλούν ποτέ σε παιδικές συγκεντρώσεις, μοιάζει ιδιαίτερα αγχωμένο ή θυμώνει εύκολα, καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε έναν Ψυχολόγο.

Αναμφισβήτητα, οι φιλίες κατέχουν καθοριστική θέση στη ζωή όχι μόνο των παιδιών, αλλά και τη δική μας, ανεξάρτητα με το ποια μορφή ή έκταση παίρνουν, αρκεί να είναι οι κατάλληλες για μας. Άλλωστε, ‘Το να περπατάς με ένα φίλο στο σκοτάδι είναι καλύτερο από το να περπατάς μόνος στο φως...’ (Hellen Keller)