Παυσίπονα: Ποιες είναι οι πιο κοινές τους παρενέργειες;

Ποια είναι τα παυσίπονα φάρμακα;

Παυσίπονα φάρμακα είναι ουσίες που βοηθούν να μειώσουμε το αίσθημα πόνου, δυσφορίας και πίεσης που νιώθει ο ασθενής. Οι μηχανισμοί με τους οποίους προκαλείται πόνος είναι κυρίως τρεις. Ο πρώτος οφείλεται στην φλεγμονή σε μια περιοχή του σώματος. Ο δεύτερος είναι η ενεργοποίηση των υποδοχέων "μ" του πόνου και ο τρίτος είναι η διακοπή της διάχυσης της νευρικής ώσης μέσω των νεύρων (νευροπαθητικός πόνος). Οι παρακάτω ουσίες είναι αποτελούν παυσίπονα φάρμακα.

• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ): δρουν κατά ουσιών του σώματος (κυτταροκίνες) που προκαλούν φλεγμονή, πόνο και πυρετό.
• Στεροειδή - κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη): συνήθως χορηγούνται ως ένεση σε μυοσκελετικό πόνο. Έχουν ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση. Επίσης μπορούν να χορηγηθούν ως χάπια για να μειώσουν τον πόνο πχ σε χρόνια αρθρίτιδα.
• Ακεταμινοφαίνη (ή παρακεταμόλη): βοηθά στον να καταπολεμά τον πόνο αλλά δεν έχει δράση στην φλεγμονή.
• Οπιοειδή (μορφίνη και παράγωγα): γνωστά ως ναρκωτικά παυσίπονα, επηρεάζουν την μετάδοση των σημάτων πόνου στον εγκέφαλο, δρώντας στους υποδοχείς πόνου "μ".
• Μυοχαλαρωτικά: μειώνουν τον μυϊκό σπασμό, κυρίως δρώντας τοπικά αλλά και με καταπραϋντική δράση στον εγκέφαλο και το κεντρικό νευρικό σύστημα.
• Αγχολυτικά: πολλοί ιατροί χρησιμοποιούν αγχολυτικά φάρμακα, κυρίως σε χρόνιο πόνο, γιατί βοηθούν τον ασθενή να χαλαρώσει, υπάρχει μυοχαλαρωτική δράση και μειώνουν την δυσφορία και το αίσθημα απελπισίας που έχουν οι ασθενείς.
• Αντικαταθλιπτικά: κάποια αντικαταθλιπτικά, ειδικά η κατηγορία τρικυκλικά, βοηθούν στην μείωση του πόνου, μπλοκάροντας το σήμα του πόνου προς τον εγκέφαλο στο επίπεδο της σπονδυλικής στήλης - νωτιαίο μυελό.  
• Αντιεπιληπτικά: βοηθούν κυρίως στην καταπολέμηση του πόνου από νευροπάθεια, επιδρώντας στα νευρικά κύτταρα και τις απολήξεις που δημιουργείται το αίσθημα του πόνου. Κυρίως βοηθούν στον νευροπαθητικό πόνο.

Ποιες είναι οι παρενέργειες των παυσίπονων φαρμάκων;

•  ΜΣΑΦ: ο κίνδυνος από την χρήση τους είναι έλκος στομάχου και δωδεκαδακτύλου, φλεγμονή πεπτικού συστήματος (γαστρίτιδα, οισοφαγίτιδα) και αιμορραγία πεπτικού. Νεότερα ΜΣΑΦ, που επιδρούν ειδικά σε υποδοχείς COX-2 (κοξίμπες) έχουν μειωμένο ρίσκο αιμορραγίας, αλλά αυξημένο ρίσκο καρδιοαγγειακών συμβάντων (έμφραγμα, εγκεφαλικό). Επιπλέον τα ΜΣΑΦ μπορεί να αυξήσουν την πίεση ή να επηρεάσουν την νεφρική λειτουργία.
• Στεροειδή - κορτικοστεροειδή (κορτιζόνη): η κορτιζόνη όταν λαμβάνεται συστηματικά σαν χάπι μπορεί να προκαλέσει οστεοπόρωση, καταρράκτη, γλαύκωμα, υπέρταση, υπεργλυκαιμία (σακχαρώδης διαβήτης), κατακράτηση υγρών, αιμορραγία πεπτικού, καταστολή της άμυνας του οργανισμού, ευερεθιστότητα, αύξηση βάρους, ανεπάρκεια επινεφριδιακή (σύνδρομο Άντισον). Αν ληφθεί ως ένεση, μπορεί να προκαλέσει τοπικά φαινόμενα όπως φλεγμονή και μόλυνση στο σημείο της ένεσης.
• Παρακεταμόλη: ο κίνδυνος από την χρήση τους είναι ηπατική βλάβη, ίκτερος και ηπατική ανεπάρκεια αν καταναλωθούν σε μεγάλη ποσότητα ή σε συνδυασμό με αλκοόλ.
• Οπιοειδή (μορφίνη και παράγωγα): τα οπιοειδή συνήθως προκαλούν ζάλη, υπνηλία, καταστολή της αναπνοής, δυσκοιλιότητα, εθισμό και εξάρτηση. Επίσης ευφορία, ευερεθιστότητα, παραισθήσεις, χαμηλή πίεση, βραδυκαρδία (χαμηλοί παλμοί), ναυτία, έμετο, κατακράτηση ούρων.
• Μυοχαλαρωτικά: ο κίνδυνος από την χρήση τους περιλαμβάνει ζάλη, υπνηλία, εξάρτηση, ξηροστομία, σύγχυση, δυσκοιλιότητα, αστάθεια.
• Αγχολυτικά: μπορεί να προκαλέσουν καταστολή, υπνηλία, ειδικά αν συνδυαστούν με αλκοόλ, κεφαλαλγία (πονοκέφαλο), ναυτία, θάμβος όρασης (θολώνει η όραση), ναυτία, εφιάλτες και αίσθημα παλμών.
• Αντικαταθλιπτικά: οι παρενέργειες από την χρήση τους περιλαμβάνουν ξηροστομία, κατακράτηση ούρων, θάμβος όρασης, δυσκοιλιότητα, χαμηλή πίεση, αίσθημα παλμών, πρόσληψη βάρους, χρόνια κόπωση, ανορεξία, σεξουαλική δυσλειτουργία, αϋπνία και υπερβολική εφίδρωση.
• Αντιεπιληπτικά φάρμακα: μπορεί να προκαλέσουν ζάλη, υπνηλία και οίδημα κάτω άκρων (πρησμένα πόδια).

Σε κάθε περίπτωση, πριν λάβετε ένα παυσίπονο φάρμακο, ρωτήστε τον οικογενειακό σας ιατρό ο οποίος γνωρίζει το ιστορικό σας, και πάντα να λαμβάνετε οδηγίες σχετικά με την ποσότητα και την διάρκεια της παυσίπονης αγωγής.