Παγκρεατίτιδα: Όσα πρέπει να γνωρίζετε

Η παγκρεατίτιδα είναι φλεγμονή στο πάγκρεας, ένα όργανο του πεπτικού συστήματος που εκκρίνει ένζυμα που βοηθούν στην πέψη. Η νόσος ξεκινά όταν αυτά τα ένζυμα αρχίζουν να επιτίθενται στο ίδιο το πάγκρεας. Η πάθηση εμφανίζεται με δύο μορφές: οξεία και χρόνια παγκρεατίτιδα. Η πρώτη είναι βραχύβια και προκύπτει ξαφνικά, αλλά μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρή πάθηση. Η δεύτερη μπορεί να χειροτερεύσει με τον καιρό, και προκαλεί μόνιμη βλάβη στο πάγκρεας.

Τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν, αναλόγως του είδους παγκρεατίτιδας. Ας ρίξουμε μια ματιά στα πιο κοινά συμπτώματα κάθε μορφής:

Οξεία παγκρεατίτιδα:

• Ξαφνικός πόνος ψηλά στην περιοχή της κοιλιάς
• Πόνος στην κοιλιά που επιδεινώνεται με το φαγητό ή το αλκοόλ
• Ευαισθησία στο άγγιγμα στην περιοχή της κοιλιάς
• Πόνος που βελτιώνεται με το κάθισμα ή με το να λυγίσουμε το σώμα μας προς τα εμπρός
• Ναυτία ή εμετός

Χρόνια παγκρεατίτιδα:

• Επαναλαμβανόμενα επεισόδια πόνου ψηλά στην περιοχή της κοιλιάς
• Πόνος στην περιοχή της κοιλιάς που προκύπτει ξαφνικά, χωρίς να τον έχει προκαλέσει κάτι
• Λιπαρά, ανοιχτόχρωμα και με άσχημη μυρωδιά κόπρανα
• Ναυτία
• Χάσιμο βάρους

Με το πέρασμα του χρόνου, οι ασθενείς που πάσχουν από χρόνια παγκρεατίτιδα μπορεί να βιώσουν σημαντική βλάβη στο πάγκρεας, με αποτέλεσμα να αρχίσουν να εμφανίζονται και άλλα συμπτώματα. Το πάγκρεας παράγει ορμόνες που ρυθμίζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, και με τη μόνιμη βλάβη που μπορεί να προκληθεί, αυτές οι ορμόνες ίσως να μην παράγονται σε ικανοποιητικό βαθμό, αυξάνοντας τον κίνδυνο για διαβήτη. Επίσης, οι ασθενείς με χρόνια παγκρεατίτιδα βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο για καρκίνο στο πάγκρεας.

Τι προκαλεί την παγκρεατίτιδα;

Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες κινδύνου που πρέπει να γνωρίζετε, αν και ο ακριβής λόγος δεν είναι πάντα εύκολο να εξακριβωθεί. Ξανά, οι αιτίες ποικίλλουν, ανάλογα με το είδος.

Οξεία παγκρεατίτιδα:

• Πέτρες στη χοληδόχο κύστη, που μπορεί να μπλοκάρουν την είσοδο στο πάγκρεας, παγιδεύοντας μέσα τα ένζυμά του. Έπειτα, τα ένζυμα δραστηριοποιούνται μέσα στο πάγκρεας, προκαλώντας φλεγμονή.
• Κατάχρηση αλκοόλ, που πιστεύεται ότι προκαλεί παγκρεατίτιδα επειδή ερεθίζει και δραστηριοποιεί τα ένζυμα, προκαλώντας φλεγμονή.
• Ορισμένα φάρμακα, όπως στεροειδή ή διουρητικά.
• Το κάπνισμα.
• Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων ή ασβεστίου στο αίμα.

Χρόνια παγκρεατίτιδα

Περίπου το 70% των περιπτώσεων χρόνιας παγκρεατίτιδας προκαλούνται από χρόνια κατάχρηση αλκοόλ, που προκαλεί συνεχή φλεγμονή στο πάγκρεας και μόνιμη βλάβη. Μερικές φορές, η χρόνια παγκρεατίτιδα είναι αποτέλεσμα πολλών συνεχόμενων επεισοδίων οξείας παγκρεατίτιδας. Σε κάποιες περιπτώσεις, οφείλεται σε πρόβλημα του ανοσοποιητικού συστήματος, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις που η αιτία δεν μπορεί να εξακριβωθεί.

 Πώς γίνεται η διάγνωση;

Αν υπάρχει η υποψία ότι πάσχετε από οξεία παγκρεατίτιδα, πρέπει να επισκεφθείτε αμέσως το νοσοκομείο για εξετάσεις, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος για σοβαρές επιπλοκές. Ο γιατρός θα σας ρωτήσεις για τα συμπτώματά σας, και θα σας κάνει αιματολογικές εξετάσεις, με σκοπό να ελέγξει τα επίπεδα ενός ενζύμου που ονομάζεται αμυλάση. Μπορεί να χρειαστούν επιπλέον εξετάσεις, όπως υπερηχογράφημα, ακτινογραφίες, αλλά και μαγνητική.

Για την περίπτωση χρόνιας παγκρεατίτιδας, συνήθως διαγιγνώσκεται με εξετάσεις στο πάγκρεας, όπως υπερηχογράφημα, μαγνητική ή αξονική τομογραφία. Μπορεί να χρειαστεί να κάνετε ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα, για να εξεταστεί πιο προσεκτικά το πάγκρεας.

Πώς αντιμετωπίζεται;

Οξεία παγκρεατίτιδα:

Οι περισσότεροι ασθενείς πρέπει να μεταφερθούν στο νοσοκομείο και να επιτηρούνται προσεκτικά. Έπειτα, μπορεί να χρειαστούν τα παρακάτω:

Ορός, για να προληφθεί η αφυδάτωση.

Διατροφή μέσω σωλήνα, καθώς πολλοί ασθενείς δεν μπορούν να καταναλώσουν στερεά τροφή, ανάλογα με τη σφοδρότητα του επεισοδίου.

Μπορεί να χρειαστούν ισχυρά παυσίπονα, αλλά και αντιβιοτικά.

Αν εμφανιστούν σοβαρές επιπλοκές, ο ασθενής μπορεί να χρειαστεί να παραμείνει στην εντατική.

Χρόνια παγκρεατίτιδα:

Είναι αναγκαίο να κάνετε αλλαγές στον τρόπο ζωής σας, ώστε να διαχειρίζεστε καλύτερα την πάθηση. Πρέπει να αποφεύγετε το αλκοόλ, ακόμα και αν δεν είναι η αιτία για την παγκρεατίτιδά σας· σε κάθε περίπτωση, θα επιδεινώσει την κατάσταση. Πρέπει να κάνετε και διατροφικές αλλαγές, καθώς η παγκρεατίτιδα αλλάζει τον τρόπο που ο οργανισμός μας επεξεργάζεται τις τροφές. Μια διατροφή με χαμηλά λιπαρά και αρκετή πρωτεΐνη μπορεί να είναι καλή ιδέα, όπως και συμπληρώματα ενζύμων. Τέλος, πρέπει να κόψετε το κάπνισμα.

Προλαμβάνεται η παγκρεατίτιδα;

Αν ακολουθείτε έναν υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής, οι πιθανότητες για οξεία παγκρεατίτιδα είναι μικρότερες. Φροντίστε να τρώτε καθημερινά άφθονα φρούτα και λαχανικά, να ασκείστε τακτικά και να προσέχετε το βάρος σας. Τέλος, είναι ανάγκη να προσέχετε πόσο αλκοόλ καταναλώνετε.

Οι περισσότεροι ασθενείς που βιώνουν ήπιας μορφής οξεία παγκρεατίτιδα, γίνονται καλύτερα μέσα σε μία εβδομάδα. Αν, όμως, η κατάσταση είναι πιο σοβαρή, μπορεί να προκληθούν επιπλοκές, που μπορεί να είναι ακόμα και θανάσιμες. Υπάρχει ο κίνδυνος για επαναλαμβανόμενα επεισόδια.

Οι ασθενείς με χρόνια παγκρεατίτιδα μπορεί να αντιμετωπίζουν συμπτώματα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, όπως πόνο και δυσκολία στην απορρόφηση θρεπτικών συστατικών. Αν, όμως, δεν καταναλώνετε αλκοόλ και δεν καπνίζετε, οι προοπτικές είναι καλύτερες.