Αντισταθείτε στην εξουσία των αριθμών

Μη μου λες με των αριθμών τη θλίψη
πως είναι όνειρο αδειανό η ζωή
Ψυχή που αποκοιμιέται είναι νεκρή
και καθετί δεν είναι όπως δείχνει

Χένρι Γουάντσγουορθ Λονγκφέλοου

Ύμνος στη ζωή (1839)

Οι δυσμενείς επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης και οι αλλαγές που έχει πυροδοτήσει αντικατοπτρίζονται στον τρόπο ζωής του σύγχρονου ατόμου, αφού έχουν οδηγήσει σε μια βίαιη εισβολή των αριθμών στη ζωή του.

Η καθημερινότητά μας έχει κυριευτεί από την ορθολογικότητα, υπολογιστικά πρότυπα σκέψης και δράσης, οικονομικές εκτιμήσεις, νούμερα, στατιστικά και μετρήσεις. Όπως εύστοχα έχει επισημάνει ο κοινωνιολόγος Γιούργκεν Χάμπερμας, ο ‘βιόκοσμος’, δηλαδή ο ζωτικός μας χώρος, έχει υποβιβαστεί, περιθωριοποιηθεί και αποικιοποιηθεί από το ‘καθοδηγητικό μέσο’ του χρήματος, με το οποίο το σύστημα έχει επιβάλει τη δική του λογική των καταστάσεων και των σχέσεων (1987).

Η ζωή του σύγχρονου ατόμου έχει μετατραπεί σε απρόσωπη, τυπική, αντιπνευματική και αντικειμενικοποιημένη, καθώς όλοι μας ζούμε υπό τη διαρκή εξουσία ανώνυμων δυνάμεων, που μας αντιμετωπίζουν ως έναν αριθμό σε όλες τις ‘συναλλαγές’ της καθημερινότητάς μας : τα χαρακτηριστικά μας κωδικοποιούνται και οργανώνονται σε γενικά μητρώα και ηλεκτρονικά συστήματα και μετατρεπόμαστε σε πληθώρα κωδικών για την πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας, στο τραπεζικό σύστημα, σε κρατικές και μη κρατικές υπηρεσίες.

Η αντικειμενικοποίηση αυτή έχει εσωτερικευτεί σε τόσο μεγάλο βαθμό από το άτομο που διαποτίζει όλες τις δραστηριότητές του. Έτσι, υιοθετώντας έναν τεχνικό και ωφελιμιστικό προσανατολισμό στους διάφορους τομείς της ζωής του, το σύγχρονο άτομο έχει μπει σε μια διαδικασία να μετράει τα πάντα με βάση τα νούμερα και τα στατιστικά, σε σημείο που δεν έχει πια επαφή με ανθρώπους, αλλά με αριθμούς.

Στην ενίσχυση αυτής της κατάστασης συμβάλλουν και τα ΜΜΕ, που επικεντρώνονται στο ‘κόστος’ της κοινωνικής προόδου, η οποία μπορεί να επιτευχθεί σχεδόν αποκλειστικά με οικονομικούς όρους. Η ψυχρή λογική των αριθμών μάς έχει στερήσει κάθε υποκειμενικότητα στον τρόπο που σκεφτόμαστε και κάθε ελευθερία στον τρόπο που δρούμε : μάς εμποδίζει να απολαύσουμε τη ζωή, να βιώσουμε όμορφες καθημερινές στιγμές σύμφωνα με τις επιθυμίες μας και υποβιβάζει την ποιότητα της ζωής μας.

Η ανάλωση του μυαλού στην αριθμητική μάς ωθεί να ξεχάσουμε την ανθρώπινη ύπαρξή μας και ότι υπάρχουν και πράγματα που είναι αδύνατο να ποσοτικοποιηθούν, όπως τα συναισθήματα, οι αρετές, τα ιδανικά, οι αξίες, η μόρφωση, η αισθητική, οι εμπειρίες, που αποτελούν τις βάσεις για μια ποιοτικότερη και ουσιαστικότερη ζωή.

Παρά τις αρνητικές συνθήκες που επικρατούν αυτή την εποχή δεν έχουμε το δικαίωμα να παραιτηθούμε. Ο αποτελεσματικότερος τρόπος ν’ απελευθερωθούμε από τη ‘σκλαβιά’ των αριθμών είναι να τους μετατρέψουμε σε υπηρεσία μας και ν’ αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τη ζωή.

Είναι ‘στο χέρι’ μας να βρούμε τα δικά μας ‘αντίδοτα’ στον εποικισμό του ‘βιόκοσμού’ μας και να αποφύγουμε την άδεια ζωή, που έρχεται όταν αγνοούμε τις επιθυμίες μας και αρνούμαστε να δράσουμε σύμφωνα με τη φωνή της ψυχής μας :

• Βάλτε ξανά το συναίσθημα στη ζωή σας : πρόκειται για την κινητήρια δύναμη της ανθρώπινης ύπαρξης και το εσωτερικό ‘περιουσιακό’ σας στοιχείο που κανείς δε μπορεί να σας αφαιρέσει. Ελευθερώστε τα συναισθήματά σας σε όλες τις πτυχές της καθημερινότητάς σας και κερδίστε ενέργεια, υγεία, έμπνευση, δημιουργία, αισιοδοξία.
• Επενδύστε στις προσωπικές σας σχέσεις και στην καλλιέργεια περισσότερης και ουσιαστικότερης επικοινωνίας με τους γύρω σας, τόσο για την άντληση θετικών συναισθημάτων όσο και ως ένα ασφαλές και υποστηρικτικό πλαίσιο, που σας καθιστά πιο δυνατούς να αντεπεξέλθετε στις δύσκολες καταστάσεις που βιώνετε καθημερινά.
• Μην παραμελείτε την ανάπτυξη και καλλιέργεια του μυαλού σας. Ενδιαφερθείτε για περισσότερη, πλατύτερη και βαθύτερη μόρφωση και ‘οπλιστείτε’ με πνευματικές ανησυχίες για τη διαμόρφωση κριτικής σκέψης και εσωτερικών αντιστάσεων ενάντια στην υπερδύναμη των αριθμών και την εργαλειοποίηση της ύπαρξής σας.
• Βάλτε το στοιχείο του αυθορμητισμού σε όλους τους τομείς της ζωής σας. Αρνηθείτε να χαρακτηρίζετε τον εαυτό σας ως λογικό με βάση το αν εκπληρώνετε ή όχι ποσοτικούς στόχους και βγάλτε τον αυθεντικό σας εαυτό ακολουθώντας λίγο πιο συχνά το ένστικτό σας και τη διαίσθησή σας.
• Αναπτύξτε όλες τις δημιουργικές πλευρές της ζωής σας και δείτε την οικονομική κρίση ως μια ευκαιρία για να θέσετε σε κίνηση όλες τις δυνάμεις και τα ταλέντα που ‘κατοικούν’ μέσα σας : αξιοποιείστε ένα χόμπι σας, μάθετε μια τέχνη, αποκτήστε ένα πτυχίο, εκμεταλλευτείτε τις δυνατότητες που σας προσφέρει η δια βίου μάθηση.
• Αξιοποιείστε τις δυνάμεις που σας προσφέρει το σώμα σας προκειμένου να βιώσετε τον κόσμο από μια ενεργητική πλευρά και όχι παθητικοποιημένα. Συνειδητοποιώντας ότι τα πάντα είναι συνέπεια της ενσώματης ύπαρξής σας μπορείτε να αποκλείσετε την εξουσία των οικονομικών μετρήσεων και να παράγετε την ατομική και κοινωνική δράση ανάλογα με τη θέληση και τα συναισθήματά σας.
• Δώστε στον εαυτό σας την ελευθερία να συνεχίσει να ονειρεύεται, να θέτει στόχους και να κάνει σχέδια, παίρνοντας τον έλεγχο της ζωής σας : όχι μόνο να βρίσκεστε στην ‘πτήση’ της ζωής, αλλά να είστε εσείς και ο ‘πιλότος’!

Είναι καιρός να συνηθίσουμε να νιώθουμε χαρά όχι αποκλειστικά για τα αποτελέσματα που παράγουμε βάσει των αριθμών αλλά απλά και μόνο για την ίδια τη ζωή μας. Μπορούμε να κάνουμε τη μεγάλη υπέρβαση και να εφαρμόσουμε το μήνυμα του Ύμνου στη ζωή, αφήνοντας την ψυχή μας να ζωντανέψει ξανά, προκειμένου να νιώσουμε ξανά τη ζωή να μας συνεπαίρνει.

Εξάλλου, και ο νομπελίστας Μπέρτραντ Ράσελ (μαθηματικός και φιλόσοφος, 1872-1970) υποστήριξε χαρακτηριστικά : « Θυμήσου την ανθρώπινη υπόστασή σου και ξέχνα όλα τ’άλλα. Αν μπορέσεις να το κάνεις αυτό, ξανοίγει μπροστά σου ο δρόμος για έναν καινούργιο Παράδεισο».