Το παιδί μου είναι ντροπαλό: Πώς μπορώ να το βοηθήσω;

Πρόσφατα δεδομένα επιστημονικών ερευνών τονίζουν πως ένας στους δύο ενήλικες χαρακτηρίζεται ως ντροπαλός. Και το χαρακτηριστικό αυτό γνώρισμα προσωπικότητας δεν αφορά μόνο μεγάλους, αλλά και μικρούς. Πολύ συχνά βλέπουμε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας να μην παίζουν με τα υπόλοιπα παιδιά, να μην έχουν πολλούς φίλους, να μην «ανοίγονται» στους ανθρώπους γύρω τους και να μη μιλούν μπροστά σε κόσμο. Τι εννοούμε όμως με τον όρο «ντροπαλός»; 

Ως ντροπαλότητα ορίζεται η βίωση άγχους (όχι σε υπερβολικό βαθμό) κατά τη διάρκεια κοινωνικών συναναστροφών, καινούριων γνωριμιών ή καταστάσεων που το άτομο πρόκειται να αξιολογηθεί. Σε αντίθεση με την κοινωνική φοβία, το ντροπαλό παιδί, όσο άσχημα και αν αισθάνεται όταν βρίσκεται ανάμεσα σε πολύ και άγνωστο κόσμο, δεν αποφεύγει τις κοινωνικές εκδηλώσεις ούτε εμφανίζει σωματικά συμπτώματα.

Τι μπορείτε να κάνετε λοιπόν εσείς για να βοηθήσετε το ντροπαλό παιδί σας;

• Μη βάζετε στο παιδί την ταμπέλα του ντροπαλού. Πολλές φορές οι γονείς σε διάφορες συζητήσεις με άλλους γονείς και ενώ το παιδί είναι παρών, αναγνωρίζουν ότι είναι ντροπαλό. Καλό είναι να αποφεύγονται τέτοιου είδους χαρακτηρισμοί. Ο λόγος είναι πως το παιδί δημιουργεί την εικόνα του εαυτού του μέσα από τα λεγόμενα των σημαντικών άλλων, δηλαδή των γονέων. Κατά συνέπεια, όταν παίρνει την ταμπέλα του ντροπαλού, αρχίζει να το πιστεύει και το ίδιο για τον εαυτό του και όλη η μετέπειτα συμπεριφορά του βασίζεται στο χαρακτηρισμό αυτό χωρίς να προσπαθεί να τον αλλάξει.
• Βάλτε ως στόχο εξωστρεφείς συμπεριφορές. Αποφασίστε από κοινού με το παιδί πράξεις που θα μπορούσε να κάνει κάθε μέρα στο σχολείο, που θα το βοηθήσουν να αρχίζει να συναναστρέφεται με περισσότερα παιδάκια σιγά σιγά και να είναι πιο κοινωνικό. Για παράδειγμα, μπορεί να καλέσει ένα συμμαθητή του στο σπίτι για να παίξουν παρέα, να πάει να μιλήσει στο παιδί που κάθεται δίπλα του, να πάει μαζί με τα υπόλοιπα παιδιά να παίξει στο διάλειμμα, να πλησιάσει ένα παιδί και να το ρωτήσει πώς το λένε. Όταν συζητήσετε από κοινού δώστε μεγάλη προσοχή στο πώς αισθάνεται το παιδί. Μην το πιέσετε παραπάνω από όσο μπορεί να αντέξει, γιατί αυτό θα έχει τα αντίθετα αποτελέσματα.
• Γίνετε εσείς το σωστό πρότυπο για το παιδί σας. Τα παιδιά από τη στιγμή της γέννησής τους μιμούνται τους ανθρώπους γύρω τους. Κατά συνέπεια, θα βοηθήσετε πολύ ευκολότερα το παιδί σας, εάν εσείς οι ίδιοι είστε κοινωνικοί, καλείτε φίλους στο σπίτι, τηλεφωνείτε συχνά στους συγγενείς και γενικά είστε σε επαφή με κόσμο. Είναι πολύ σημαντικό να δείχνετε στο παιδί με τις πράξεις σας και όχι με τα λόγια σας πως είναι θετικό να γνωρίζουμε νέους ανθρώπους, να κρατάμε στενή επαφή με τους συγγενείς μας και να βρισκόμαστε παρέα με φίλους.
• Επιβραβεύστε το παιδί για τις επιθυμητές του συμπεριφορές. Η επιβράβευση και το «μπράβο» μόνο θετικά μπορούν να ενισχύσουν την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη ενός παιδιού. Όταν λοιπόν βλέπετε το παιδί σας να κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση (για παράδειγμα σήμερα στο σχολείο πήγε και μίλησε για πρώτη φορά σε ένα συμμαθητή του), πείτε του «μπράβο», αγκαλιάστε το σφιχτά και τονώστε την αυτοπεποίθησή του.
• Μάθετε στο παιδί να αναγνωρίζει και να εκφράζει τα συναισθήματά του. Είναι πολύ σημαντικό το παιδί να μάθει από μικρή ηλικία να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του και συγχρόνως να τα εκφράζει. Υπάρχουν πολλά εκπαιδευτικά παραμύθια που βοηθούν τα παιδιά, ακόμα και αυτά της προσχολικής ηλικίας, να μάθουν να διαφοροποιούν τα συναισθήματα μεταξύ τους και να τα εκφράζουν εποικοδομητικά. Επιπρόσθετα, μπορείτε και εσείς οι ίδιοι να βοηθήσετε το παιδί εκφράζοντας τα δικά σας συναισθήματα σε διάφορες περιστάσεις και συζητώντας τα μαζί του.

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η ντροπαλότητα αποτελεί ένα πολύ συχνό χαρακτηριστικό γνώρισμα της προσωπικότητας τόσο των ενήλικων ανθρώπων όσο και των μικρών παιδιών. Αρκετά παιδιά χρειάζονται παραπάνω χρόνο από τα υπόλοιπα για να «βγουν από το καβούκι τους» και να απολαμβάνουν την παρέα των άλλων ανθρώπων. Δώστε τους το χρόνο που έχουν ανάγκη, δείξτε τους κατανόηση, εμπιστοσύνη και το σημαντικότερο από όλα: δώστε τους όλη σας την αγάπη για αυτό ακριβώς που είναι! Ποιος είπε ότι η ντροπαλότητα αποτελεί ένα εξ ολοκλήρου αρνητικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας;