Μήπως το να είναι το παιδί σου συνέχεια υπάκουο δεν είναι τόσο καλό;

Γνωρίζετε εσείς κάποιον ενήλικo που- όντας παιδί - δεν άκουγε από τους γονείς του πόσο σημαντικό είναι να είναι καλό παιδί; Να μην αντιδρά, να μη λέει όχι, να μη δημιουργεί φασαρίες, να κάνει τα μαθήματά του χωρίς γκρίνιες, να μαζεύει το δωμάτιο του και να βοηθά τους γονείς του; Ξέρω πως το πρώτο πράγμα που θα μου πείτε είναι  ‘’γιατί αυτό να είναι κάτι κακό αφού το παιδί μαθαίνει να ακούει’’; Σίγουρα, από την πλευρά του γονιού το καλό παιδί είναι αυτό που θα τον δυσκολέψει λιγότερο, που θα μεγαλώσει χωρίς να το καταλάβει, γιατί ποτέ δεν δημιούργησε προβλήματα- γιατί ουσιαστικά κάνει μόνο ότι του ζητήσουν.

Αφήνοντας λοιπόν για λίγο στην άκρη τα «θετικά» γνωρίσματα του καλού παιδιού, θα σας ζητήσω να αναλογιστούμε για λίγο ποιες μπορεί να είναι οι αρνητικές συνέπειες για αυτό το παιδί.

Ας ξεκινήσουμε, τονίζοντας πως το βασικό συστατικό που κάθε παιδί χρειάζεται για την ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη είναι η αγάπη και η αποδοχή των γονέων. Κάθε παιδί λοιπόν, υποσυνείδητα αναζητά τρόπους για να πάρει την αγάπη που χρειάζεται. Αρχίζει λοιπόν να δοκιμάζει διάφορες συμπεριφορές για να παρατηρήσει τις αντιδράσεις του γονέα. Τι συμβαίνει λοιπόν στην περίπτωση του καλού παιδιού;

Παρατηρεί ότι την αγάπη και την αποδοχή τις παίρνει μόνο όταν είναι υπάκουο, δεν λέει όχι, δεν γκρινιάζει, δεν τσακώνεται και δεν ζητάει πράγματα. Ταυτόχρονα όμως, αυτό σημαίνει πως όταν το παιδί βιώσει κάποιο αρνητικό συναίσθημα δεν έχει δικαίωμα να το εκφράσει. Γνωρίζετε όμως εσείς κάποιον άνθρωπο που πέρα από θετικά συναισθήματα να μη βιώνει και αρνητικά; Στην περίπτωση του καλού παιδιού, όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα (όπως είναι η ζήλεια, ο θυμός, η θλίψη, ο φόβος) που όλοι μας βιώνουμε στην καθημερινή μας ζωή, αντί να εκφραστούν προς τα έξω μένουν μέσα στο παιδί και σιγοβράζουν. Και γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί το ίδιο το παιδί αναγνωρίζει πως αν εκφράσει τα συναισθήματα αυτά προς τους γονείς, οι ίδιοι θα δείξουν δυσαρέσκεια και αποδοκιμασία, καθώς αυτά δεν ταιριάζουν σε ένα καλό παιδί.

Για παράδειγμα έχουμε ένα παιδί 8 ετών που μόλις πρόσφατα απέκτησε μικρό αδερφάκι. Όσο λοιπόν αυτό το παιδάκι δημοτικού δείχνει αγάπη, αφοσίωση και φροντίδα στο μωρό όλα είναι καλά. Εάν όμως το παιδάκι αυτό εκφράσει ως προς τους γονείς ζήλεια, επειδή όλη η προσοχή είναι στο μωρό οι ίδιοι θα αποδοκιμάσουν την έκφραση αυτού του συναισθήματος, τονίζοντας στο παιδί πως «τα καλά παιδιά δεν ζηλεύουν, εσύ γιατί το κάνεις;, σε παρακαλώ πολύ αυτές οι συμπεριφορές δεν ταιριάζουν σε εσένα, μην τις κάνεις». Έχουν ήδη λοιπόν αρχίσει να εγκλωβίζουν το παιδί τους στο πρότυπο του καλού παιδιού μην αφήνοντάς του χώρο να εκφραστεί ελεύθερα.

Πώς πιστεύετε λοιπόν ότι θα εξελιχθεί ένα τέτοιο παιδί στην υπόλοιπη ενήλικη ζωή του; Θα αρχίσει να διεκδικεί; Θα μιλάει ελεύθερα για το πώς νιώθει; Θα είναι αυθεντικό στις διαπροσωπικές του σχέσεις; Θα βάζει μπροστά την ικανοποίηση των αναγκών του; Θα είναι ευτυχισμένο; Όλοι ξέρουμε πως η απάντηση στις παραπάνω ερωτήσεις είναι ‘’όχι’’. Η παιδική ηλικία, μας προετοιμάζει για την ενήλικη ζωή μας. Ένα παιδί, λοιπόν, που δεν έχει μάθει να διεκδικεί τις ανάγκες του, δεν θα το κάνει και στην ενήλικη ζωή του. Ένα φοβισμένο παιδί, θα γίνει ένας φοβισμένος ενήλικας.

Παρατηρήστε τις συμπεριφορές του παιδιού σας αλλά και τις δικές σας αντιδράσεις όταν εκφράζει ένα αρνητικό συναίσθημα. Στόχος κάθε γονιού πρέπει να είναι πώς θα δώσει τα κατάλληλα εφόδια στο παιδί του για να είναι ευτυχισμένο. Τι μπορείτε να κάνετε, λοιπόν, για να βοηθήσετε το παιδί σας να μάθει να εκφράζεται περισσότερο ελεύθερα;

Γονείς είναι σημαντικό να θυμάστε πως τα παιδιά στην καθημερινότητα δοκιμάζουν συμπεριφορές για να δουν ποιες είναι ωφέλιμες και ποιες όχι. Μέσα από τα μάτια τα δικά σας φτιάχνουν την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους. Για το λόγο αυτό, ο ρόλος σας είναι τόσο πολύ σπουδαίος.

Τι πρέπει λοιπόν να αρχίσετε να μαθαίνετε στο παιδί σας;

• Δεν χρειάζεται και δεν γίνεται να είσαι αρεστός σε όλους. Γνωρίζετε εσείς κάποιον ενήλικα που να είναι αγαπητός από όλους; Η απάντηση είναι ‘’όχι’’ και αυτό είναι απολύτως κατανοητό. Ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός, διαθέτοντας τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Είναι ανώφελο να προσπαθούμε να είμαστε αρεστοί σε όλους τους ανθρώπους που μας περιτριγυρίζουν και αυτό είναι σημαντικό να το διδάξετε στα παιδιά σας. Μπορεί λοιπόν κάποιος συμμαθητής του να μην το συμπαθεί και αυτό δεν πειράζει. Εξάλλου εμείς τους συμπαθούμε όλους;
• Αναγνώρισε τα όριά σου και μην αφήνεις κανένα να τα καταπατά. Κάθε άνθρωπος έχει ορισμένες διαχωριστικές γραμμές για ζητήματα σημαντικά για αυτόν. Αντίστοιχα και κάθε παιδί αναγνωρίζει τι δεν θέλει να κάνει. Για παράδειγμα, μπορεί να μη συμπαθεί καθόλου ένα συμμαθητή του γιατί μιλάει πολύ άσχημα στους άλλους. Αναγνωρίστε του το δικαίωμα να μην το συμπαθεί και μην το αναγκάζετε να του μιλάει, όπως μιλάει και στα υπόλοιπα παιδιά.
• Πολλές φορές είναι σημαντικότερο να είσαι ειλικρινής παρά καλός. Πόσες  φορές υπάρχει κάτι συγκεκριμένο που σκεφτόμαστε και θέλουμε να το πούμε αλλά φοβόμαστε μήπως πληγώσουμε τον άλλο και τελικά το κρατάμε μέσα μας; Το παιδί είναι σημαντικό να μάθει πως είναι προτιμότερο να λέει την αλήθεια του με έναν όμορφο τρόπο, παρά να λέει όμορφα πράγματα που είναι όμως ψεύτικα. Αν για παράδειγμα, η συμπεριφορά ενός φίλου το θυμώσει είναι σημαντικό να του το πει παρά να το κρατήσει μέσα του. Μπορεί ο φίλος του να μην του ξαναμιλήσει, το σημαντικό όμως είναι πως το παιδί ήταν ειλικρινές με αυτό που ένιωσε.
• Αυτοί που πραγματικά σε αγαπούν θέλουν να είσαι αυθεντικός και όχι ψεύτικος. Στη ζωή μας θα έρθουν και θα φύγουν πολλοί άνθρωποι. Άνθρωποι που δεν θέλουν πάντα το καλό μας. Βοηθήστε τα παιδιά σας να καταλάβουν ότι  πραγματικοί μας φίλοι δεν είναι αυτοί που μας λένε όμορφα πράγματα, αλλά αυτοί που είναι αληθινοί και μοιράζονται μαζί μας τις σκέψεις τους και τα συναισθήματά τους, όσο αρνητικά και αν είναι αυτά.

Την επόμενη φορά που το παιδάκι σας θα γυρίσει πίσω από το σχολείο κλαίγοντας και θα σας πει ότι τσακώθηκε με τη φίλη του γιατί το κορόιδευε και έχει θυμώσει, μη βιαστείτε να του πείτε «πως δεν πρέπει να θυμώνει γιατί τα καλά παιδιά δεν θυμώνουν». Αντίθετα, ξεκινήστε μια συζήτηση μαζί του, εξηγώντας του την πραγματική φύση της φιλίας, ότι υπάρχουν φίλοι που θέλουμε να τους κρατάμε στη ζωή μας και άτομα που πρέπει να τα απομακρύνουμε.

Παραπάνω προτείνουμε ορισμένους τρόπους για να βοηθήσετε τα παιδιά σας να απεγκλωβιστούν από το πρότυπο του καλού παιδιού και να αρχίσουν να εκφράζονται πιο ελεύθερα. Να θυμάστε όμως πως ίσως χρειαστεί αρκετό χρόνο για να αφήσουν πίσω τις συμπεριφορές του καλού παιδιού, καθώς ο άνθρωπος είναι ον της συνήθειας. Ό,τι μαθαίνουμε δυσκολευόμαστε να το αλλάξουμε, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν αλλάζει. Απλά ίσως πάρει λίγο περισσότερο χρόνο. Γονείς, καλή σας επιτυχία!