Η μακρά δοκιμασία που περνά η ανθρωπότητα λόγω της πανδημίας επανέφερε τη θρησκευτικότητα στη ζωή του ανθρώπου, αλλά και επαναπροσδιόρισε τη σχέση του με το ιερό. Η Εκκλησία από την άλλη χρειάστηκε να καταστήσει σαφές πως ο φονικός ιός δεν στοχεύει την πίστη των ανθρώπων, αλλά τους ίδιους τους ανθρώπους. Αλλά και να απομονώσει κάποιους ακόμα και μέσα από το σώμα της Εκκλησίας, που βγήκαν στις πλατείες για να κηρύξουν τον "ιερό" πόλεμο στις μάσκες, στα εμβόλια και τα μέτρα προστασίας.

Με ευθύ, ξεκάθαρο και τολμηρό λόγο, ο καθηγητής Δογματικής και Συμβολικής Θεολογίας στο ΑΠΘ, Χρυσόστομος Σταμούλης, στη συνέντευξή του στο iatronet με αφορμή τις άγιες μέρες, μιλά για τους "ψευδοπροφήτες" που με ρητορική στα όρια του φονταμενταλισμού δημιουργούν συνθήκες "πραξικοπήματος" σε βάρος του Ευαγγελίου. Ξεκαθαρίζει πως η Ορθόδοξη Εκκλησία σεβόταν πάντα την επιστήμη και έχει αποδείξει στην ιστορική της πορεία πως ξέρει να ξεχωρίζει τον τύπο από την ουσία των πραγμάτων.

Στο πλαίσιο αυτό, καταθέτει προς συζήτηση και προβληματισμό την πρόταση για την πιθανότητα υιοθέτησης εναλλακτικών τρόπων μετάδοσης της Θείας Ευχαριστίας, λόγω κορωνοϊού. Για παράδειγμα, το ζωοποιό Σώμα και Αίμα του Χριστού θα μπορούσε να μεταδίδεται μέσω άρτου εμβαπτισμένου στον οίνο, που θα λαμβάνει με το χέρι ο πιστός.

Έχει συμβεί στο παρελθόν

Ο τρόπος μετάδοσης της Θείας Ευχαριστίας έχει αλλάξει αρκετές φορές σε όλη την ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, όπως λέει ο καθηγητής. "Δεν ξέρω αν θα έπρεπε να αλλάξει αυτή τη στιγμή, προκειμένου να μπορούν οι πιστοί να προσέλθουν με μια μεγαλύτερη ασφάλεια, αλλά το θέμα δεν είναι αν θα μπορούσε ή όχι να γίνει. Το θέμα είναι ότι κάποιοι θεώρησαν ότι δεν υπάρχει θεολογική δυνατότητα μιας τέτοιας αλλαγής, γιατί ταύτισαν το ίδιο το μυστήριο, το σώμα και το αίμα του Χριστού, με τον τρόπο μετάδοσής του", διευκρινίζει και προσθέτει: "Θα πρέπει να πούμε λοιπόν ότι το σώμα και το αίμα είναι ζωοποιό, δεν χωράει καμία αμφιβολία, ο άρτος και ο οίνος μεταβάλλονται σε σώμα και αίμα σύμφωνα με την χριστιανική ορθόδοξη θεολογία του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού, αλλά ο τρόπος με τον οποίο μεταφέρεται το σώμα και το αίμα μπορεί να δημιουργήσει δυσκολίες. Ξέρουμε ότι είτε η λαβίδα είτε το ποτήριο είναι κτιστά μέσα, τα οποία δεν αφθαρτοποιούνται στην επαφή τους με το σώμα και το αίμα του Χριστού".

Σύμφωνα με τον καθηγητή, στο παρελθόν έχουν διατυπωθεί ακόμη και εντολές εκκλησιαστικών συγγραφέων και πατέρων της Εκκλησίας, όπως ο Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης, ο οποίος αναφέρει ότι για τις περιόδους πανδημιών έπρεπε οι ιερείς να πλένουν πάρα πολύ καλά τα σκεύη με ξύδι, προκειμένου να τα απολυμαίνουν. Επίσης, ο 101ος κανόνας της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου απαγόρευε τη χρήση σκευών για τη μεταφορά του σώματος και του αίματος και έλεγε ότι δεν πρέπει να παρεμβάλλεται τίποτα ανάμεσα στο θείο σώμα και αίμα και το ανθρώπινο σώμα, προκειμένου ο άνθρωπος να κοινωνήσει σώματος και αίματος Χριστού. Ο άνθρωπος έβαζε τα χέρια του σε σταυροειδή θέση και δεχόταν εκεί το εμβαπτισμένο άρτο στον οίνο. Η πρακτική αυτή εφαρμόζεται σε παλιές Θείες Λειτουργίες, όπως του Αγίου Ιακώβου του Αδερφόθεου, που πραγματοποιείται δύο φορές το χρόνο, ενώ έχει υιοθετηθεί από τις Εκκλησίες άλλων χωρών όπως της Αυστρίας.

"Άρα, ο τρόπος μεταφοράς και μετάδοσης του σώματος και του αίματος αλλάζει σύμφωνα με τις ανάγκες της εκκλησιαστικής κοινότητας. Και αυτό είναι εκπληκτικό, διότι αναδεικνύει την ελευθερία της Εκκλησίας, η οποία ξέρει να ξεχωρίζει τον τύπο από την ουσία των πραγμάτων", τονίζει ο καθηγητής.

Σήμερα, στη Νέα Υόρκη ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής έχει εισάγει τον τρόπο της Θείας Ευχαριστίας με τις πολλαπλές λαβίδες, οι ποίες πλένονται και αποστειρώνονται σε κλίβανο μετά από κάθε χρήση.

Ο κορωνοϊός μας υπενθυμίζει ότι δεν είμαστε άτρωτοι

Όπως επισημαίνει ο κ. Σταμούλης, κατά τη διάρκεια της πανδημίας ο άνθρωπος ήρθε αντιμέτωπος μετά από πάρα πολλά χρόνια σε τόσο μεγάλη ένταση με το μυστήριο της κτιστότητας. Με το γεγονός, δηλαδή, ότι ο ίδιος είναι φθαρτός και έχει αρχή και τέλος. "Όλη η μυθολογία που είχε καλλιεργηθεί τα προηγούμενα χρόνια για έναν άνθρωπο που έμοιαζε να είναι άτρωτος, για μια επιστήμη που έμοιαζε να δίνει όλες τις λύσεις, νομίζω ότι υποχώρησε σε αυτό το διάστημα και μέσα από συνοπτικές διαδικασίες ξαναεμφανίστηκε στη ζωή μας το μυστήριο της κτιστότητας. Ο άνθρωπος συνειδητοποίησε δηλαδή βίαια και στο πλαίσιο μιας αγριότητας, ότι υπάρχουν πράγματα τα οποία δεν μπορεί να ξεπεράσει", σημειώνει και προσθέτει:

"Εδώ και πολλά χρόνια ο πολιτισμός μας προσπαθούσε να βγάλει από το οπτικό του πεδίο τον θάνατο. Θυμηθείτε τις περιπτώσεις των κοιμητηρίων, όπου στην παράδοση την αρχαιοελληνική, αλλά και την χριστιανική βρισκόντουσαν στο κέντρο των χωριών και των πόλεων. Σταδιακά απομακρύνθηκαν προκειμένου ο θάνατος να γίνει το εξόριστο παιδί του σύγχρονου πολιτισμού. Βέβαια θα πω ότι αυτός ο εξοβελισμός του θανάτου οδήγησε και στον εξοβελισμό του έρωτα. Διότι κανείς δεν μπορεί να κατανοήσει τον έρωτα και την ερωτικότητα ερήμην της κατανόησης του μυστηρίου του θανάτου".

Οι ψευδοπροφήτες και το πραξικόπημα κατά του Ευαγγελίου

Κάθε φορά σε περιόδους κρίσης, οι πλατείες γεμίζουν με ψευδοπροφήτες οι οποίοι εκμεταλλεύονται την απόγνωση των ανθρώπων που δεν ξέρουν από πού να πιαστούν, και διαδίδουν τις ακραίες ιδεολογίες του γενικευμένου αρνητισμού. Στην πανδημία αυτές εκφράστηκαν με "πόλεμο" απέναντι στις μάσκες, τα εμβόλια, στην επιστήμη γενικότερα.

"Υπήρξαν φωνές και μέσα στον χώρο της Ορθόδοξης Εκκλησίας οι οποίες προερχόντουσαν από τον χώρο τον υπερσυντηρητικό, έναν χώρο που κάποιες φορές αγγίζει τα όρια του φονταμενταλισμού, οι οποίες θεώρησαν ότι διώκεται η πίστη. Αλλά είναι σαφές ότι αυτό που διώκεται και αυτό που βιάστηκε αυτή την περίοδο δεν ήταν η πίστη των ανθρώπων αλλά ο ίδιος ο άνθρωπος, όπως πολύ σωστά τόνισε και ο Οικουμενικός Πατριάρχης όσο και ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών", τονίζει ο καθηγητής, και επισημαίνει ένα άλλο θέμα που ανέδειξε η πανδημία, αυτό της απουσίας κατήχησης στον χώρο της Εκκλησίας.

"Οι απόψεις που διατυπώνονται στη δημόσια πλατεία συνήθως για την Ορθόδοξη Εκκλησία και Θεολογία δεν έχουν ουδεμία σχέση με τη βιβλική παράδοση, την παράδοση των πατέρων της Εκκλησίας, τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων και τα μνημεία του πολιτισμού της Ορθόδοξης Ανατολής. Διατυπώνονται πολύ εύκολα απόψεις, οι οποίες όχι απλά δεν έχουν σχέση, αλλά βρίσκονται σε σύγκρουση με τον πυρήνα του Ευαγγελίου. Έχω πει σε άλλες περιπτώσεις ότι ορισμένες φορές έχουμε την αίσθηση ότι βρισκόμαστε ενώπιον ενός πραξικοπήματος απέναντι στο Ευαγγέλιο".

Για παράδειγμα, ακούστηκαν απόψεις ότι η μάσκα αποτελεί προσβολή του Αγίου Πνεύματος ή ότι μέσα στον χώρο της Θείας Λατρείας τα αντικείμενα αφθαρτοποιούνται και έτσι δεν μπορεί κανείς να κολλήσει τον ιό μέσα στο Ναό.

"Η μάσκα κανέναν Θεό δεν προσβάλλει. Είναι ένα εφόδιο που μας δίνει η επιστήμη προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την ασθένεια η οποία μας περιβάλλει και έχει ριζώσει στην καρδιά του σύγχρονου είναι μας. Η Εκκλησία πάντα αναγνώριζε και σεβόταν την επιστήμη και η Θεολογία το ίδιο από την εποχή της Παλαιάς Διαθήκης μέχρι σήμερα. Ο χριστιανικός ναός δεν μετατρέπεται μαγικά σε μια κλειστή γυάλα όπου απουσιάζει η κτιστότητα. Είναι ένας χώρος όπου αποκαλύπτεται η κτιστότητα. Υπάρχουν κτιστά αντικείμενα όπως είναι οι εικόνες, τα στασίδια, όπως οτιδήποτε υπάρχει εντός του χώρου του Ναού. Αν αυτό συνέβαινε μαγικά θα έπρεπε να κλείσουμε τα νοσοκομεία και όλοι οι άνθρωποι να μεταφερθούν εντός των Ναών προκειμένου να μην τους αγγίξει ο ιός", επεσήμανε.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Η κλιματική αλλαγή απειλεί την υγεία του 70% των εργαζομένων παγκοσμίως
Nέα προσέγγιση για τον καρκίνο του ήπατος που δεν αντιμετωπίζεται εύκολα
Ο ΕΟΔΥ για την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Εμβολιασμών 21 - 27 Απριλίου