Δέκα επιστήμονες από ισάριθμα Εργαστήρια Αναφοράς ευρωπαϊκών κρατών για την COVID-19 βρέθηκαν την περασμένη εβδομάδα στο Εργαστήριο Μικροβιολογίας του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ και κάθισαν στα έδρανα προκειμένου να εκπαιδευτούν από Έλληνες συναδέλφους τους στην ανίχνευση και αναγνώριση νέων παραλλαγών του κορωνοϊού.

Ήταν η τέταρτη φορά που το Εργαστήριο επιλέχθηκε από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) για την εκπαίδευση Ευρωπαίων επιστημόνων σε λοιμώδη νοσήματα και δεύτερη φορά που αυτή αφορά τον ιό SARS-CoV-2. Είχαν προηγηθεί δύο αντίστοιχοι κύκλοι εκπαίδευσης για τον ιό της γρίπης, στην περίοδο προ πανδημίας.

Η καθηγήτρια του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας, Γεωργία Γκιούλα (φωτογραφία αριστερά), η οποία μαζί με την αναπληρώτρια καθηγήτρια, Μαρία Εξηντάρη (φωτογραφία δεξιά), ανέλαβε την υλοποίηση του προγράμματος, εξηγεί στο iatronet.gr τους λόγους για τους οποίους επιλέχθηκε το ΑΠΘ ως ευρωπαϊκό κέντρο εκπαίδευσης. Παράλληλα, διατυπώνει τις εκτιμήσεις της για τις νέες παραλλαγές της Όμικρον που έχουν εντοπιστεί και στην Ελλάδα, ενώ χτυπάει "καμπανάκι" για τις άγνωστες επιπτώσεις της συλλοίμωξης κορωνοϊού και γρίπης τον ερχόμενο χειμώνα.

Εμπειρία διάγνωσης και εκπαίδευσης

Τον περασμένο Μάιο, το Εργαστήριο Μικροβιολογίας επιλέχθηκε για πρώτη φορά ως κέντρο εκπαίδευσης για τον κορωνοϊό και φιλοξένησε 12 εκπροσώπους Εργαστηρίων από ισάριθμες ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων η Ιταλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Η αξιολόγηση που ακολούθησε, μέσω αναλυτικών ανώνυμων ερωτηματολογίων που έστειλε το ECDC στους συμμετέχοντες, ήταν εξαιρετική. Έξι μήνες μετά ακολούθησε ο δεύτερος κύκλος εκπαίδευσης, για δέκα επιστήμονες άλλων Εθνικών Κέντρων Αναφοράς. Αυτή τη φορά τα μαθήματα ήταν εξειδικευμένα και αφορούσαν την δυνατότητα ανίχνευσης και αναγνώρισης νέων παραλλαγών.

Οι συμμετέχοντες, από χώρες της Βαλκανικής, της Ανατολικής Ευρώπης, της Βαλτικής και την Ισλανδία, εκπαιδεύτηκαν πάνω σε τρέχοντα δείγματα SARS-CoV-2 που φτάνουν στο Εργαστήριο από τη Βόρεια Ελλάδα. "Έχουμε περάσει πλέον σε άλλη φάση της πανδημίας και ο στόχος του training ήταν να είναι έτοιμα τα ειδικά Κέντρα Αναφοράς να ανιχνεύουν τις αλλαγές, τις παραλλαγές, τις μεταλλάξεις του ιού, με τεχνικές αλληλούχησης νέας γενιάς, δηλαδή με πολύ υψηλής τεχνολογίας τεχνικές και από κει και πέρα να έχουν την εκπαίδευση και πάνω στην βιοπληροφορική ανάλυση", λέει η κ. Γκιούλα και προσθέτει: "Να μπορούν δηλαδή αυτές τις νέες τεχνικές να τις αναλύουν, να δουν αν είναι κάτι καινούργιο, αν υπάρχει κάποια καινούργια μετάλλαξη, να την συγκρίνουν με προηγούμενες, να κάνουν φυλογενετικές αναλύσεις".

Σύμφωνα με την ίδια, δύο είναι οι λόγοι της τιμητικής επιλογής: Από τη μια υπάρχει εμπειρία στο κομμάτι της διάγνωσης και της μελέτης του ιού τα τελευταία δύο χρόνια και από την άλλη η εμπειρία της εκπαίδευσης. "Δεν είμαστε μόνο ένα Εργαστήριο Αναφοράς γρίπης και κορωνοϊού, αλλά τυχαίνει το Εργαστήριο αυτό να βρίσκεται μέσα στο Ιατρικό Τμήμα, μέσα στο Πανεπιστήμιο. Γιατί πολλές φορές δεν αρκεί να ξέρει κανείς κάτι καλά, πρέπει να έχει και τη δυνατότητα να το μεταδώσει", εξηγεί.

Οι νέες παραλλαγές

Τα τρέχοντα δείγματα, στα οποία βασίστηκε η εκπαίδευση, αφορούσαν στο σύνολό τους την παραλλαγή Όμικρον 5 που εξακολουθεί να επικρατεί σε συντριπτικά ποσοστά στη Βόρεια Ελλάδα. Η καθηγήτρια θεωρεί πως οι αναδυόμενες νέες παραλλαγές, (BQ.1, BQ.1.1., XBB, B.A.275.2) που αναμένεται να αυξηθούν το επόμενο διάστημα, δεν πρέπει να προκαλούν ιδιαίτερο φόβο, καθώς προέρχονται από την ίδια "μητέρα" παραλλαγή, την γνωστή μας Όμικρον.

"Η ανοσιακή διαφυγή είναι πάντα ανησυχητική. Παρόλα αυτά, δεν έχουμε ένα τελείως διαφορετικό στέλεχος του ιού, αλλά πάλι υποπαραλλαγές της Όμικρον", παρατηρεί και συμπληρώνει: "Ανεξάρτητα από το ποσοστό της ανοσιακής διαφυγής, τα περισσότερα από τα άτομα που έχουν μολυνθεί θα έχουν κάποιο βαθμό ανοσίας. Άρα δεν είναι κάτι που πρέπει να μας ανησυχεί πάρα πολύ και να φοβόμαστε ιδιαίτερα. Βέβαια, παραμένουμε προσεκτικοί".

Η ίδια θεωρεί θετικό γεγονός για την πορεία και την δυναμική του ιού πως η παραλλαγή Όμικρον στις διάφορες μορφές της επιμένει εδώ και σχεδόν ένα χρόνο. "Από όλα τα πρόσωπα του ιού που έχουμε δει μέχρι τώρα αυτό είναι το ηπιότερο. Πέρα από τα ιολογικά τα δικά μας, βλέπουμε στους δείκτες ότι αυτή η παραλλαγή δεν έχει δημιουργήσει τη βαριά νόσηση και τα υψηλά ποσοστά νοσηλειών, την σχεδόν κατάρρευση των ΜΕΘ και όλα όσα είδαμε με τη Δέλτα και άλλες παραλλαγές", σημειώνει, προσθέτοντας πως μαζί με το εμβόλιο έχουμε ως "όπλο" τη φυσική ανοσία.

Συνύπαρξη γρίπης - κορωνοϊού

Η κ. Γκιούλα δεν κρύβει την ανησυχία της για τις πιθανές επιπτώσεις της συνύπαρξης κορωνοϊού και γρίπης τον ερχόμενο χειμώνα, καθώς αυτό θα συμβεί για πρώτη φορά και είναι άγνωστο το πώς θα συμπεριφερθούν οι δύο ιοί όταν «συναντηθούν» στον ίδιο οργανισμό.

"Ο συγκυτιακός ιός RSV κυρίως εμφανίζεται σε μικρά παιδιά και δεν θα τον δούμε σε μεγάλη κυκλοφορία, παρά μόνο σε ειδικές ομάδες. Όσον αφορά τη γρίπη τα μηνύματα που παίρνουμε από την Ευρώπη είναι ανησυχητικά γιατί κυκλοφορεί σε ποσοστά που βλέπαμε πριν την πανδημία", αναφέρει και προβλέπει υπερκυκλοφορία της γρίπης λόγω της μη χρήσης μάσκας και της μη έκθεσης του πληθυσμού στον ιό τα τελευταία δύο χρόνια.

"Για πρώτη φορά θα δούμε - και ίσως είναι αρκετά ανησυχητικό αυτό - την συνύπαρξη των δύο ιών στον ίδιο οργανισμό. Δεν την είδαμε τα τελευταία χρόνια, δεν υπάρχουν ιδιαίτερες μελέτες, δεν ξέρουμε πώς θα συμπεριφερθούν αυτοί οι δύο ιοί όταν βρεθούν σε πολλά άτομα ταυτόχρονα και σίγουρα είναι κάτι ανησυχητικό γιατί είναι δύο ιοί που προσβάλλουν το αναπνευστικό και η συμβίωσή τους νομίζω δεν θα είναι ό,τι καλύτερο", σημειώνει, για να καταλήξει επισημαίνοντας: "Για αυτό ειδικά φέτος ο αντιγριπικός εμβολιασμός είναι περισσότερο επιβεβλημένος από κάθε άλλη χρονιά. Γιατί πραγματικά φέτος τη γρίπη την περιμένουμε να κυκλοφορήσει σε πολύ πολύ μεγάλα ποσοστά".

Ειδήσεις υγείας σήμερα
ΠΟΥ: Εντοπίστηκε ιός γρίπης των πτηνών σε αγελαδινό γάλα
Δεκάδες μεταλλάξεις του ιού της Covid σε άντρα που νοσούσε από κορωνοϊό για 1,5 χρόνο
Επίσκεψη Γεωργιάδη σε υγειονομικές μονάδες σε Κοζάνη και Φλώρινα