Ψωριασική Νόσος: Σύγχρονες θεραπείες και στόχοι

Αικατερίνη Πατσατσή

Καθηγήτρια Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας ΑΠΘ

Τι είναι η ψωρίαση, ποια τα αίτια της νόσου και ποια η συνήθης εκδήλωσή της;

H ψωρίαση είναι μια χρόνια ερυθηματολεπιδώδης δερματοπάθεια με σύνθετη παθογένεση. Έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει γενετική προδιάθεση, καθώς παρατηρείται σε μέλη της ίδιας οικογένειας αρκετά συχνά και έχουν προσδιοριστεί αρκετά από τα υπεύθυνα γονίδια. Υπάρχουν επίσης και άλλοι παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν το εξάνθημα, όπως στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις, το στρες, το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η κατανάλωση αλκοόλ.

Η ψωρίαση συνήθως εμφανίζεται με ερυθρότητα και λέπι στις εκτατικές επιφάνειες των άκρων (αγκώνες, αντιβράχια, γόνατα, κνήμες), στο τριχωτό της κεφαλής, στις παλάμες, τα πέλματα, τα νύχια αλλά και οπουδήποτε στο σώμα. Υπάρχουν τόσο εντοπισμένες μορφές της νόσου όσο και μορφές με γενίκευση του εξανθήματος και ερυθροδερμία.

Πώς γίνεται η διάγνωση της νόσου; Έχει σημασία η έγκαιρη διάγνωσή της;

Η διάγνωση της ψωρίασης είναι κυρίως κλινική, καθώς οι κλινικές της εκδηλώσεις έχουν χαρακτηριστική εικόνα. Η έγκαιρη διάγνωση της νόσου είναι σημαντική για πολλούς λόγους. Η αντιμετώπιση του φλεγμονώδους φορτίου της νόσου είναι σημαντική για την εξέλιξη των συννοσηροτήτων της ψωρίασης αλλά και για τις επιπτώσεις της νόσου στην ψυχολογία και την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Ποια είναι τα επιδημιολογικά δεδομένα στην Ελλάδα αλλά και στον κόσμο;

Σήμερα υπολογίζεται ότι η ψωρίαση προσβάλλει περίπου 60 εκατομμύρια ασθενείς, ενήλικες και παιδιά, ανά τον κόσμο. Η μέση ηλικία εμφάνισης είναι τα 33 έτη. Υπάρχουν δύο τύποι της νόσου, εξαρτώμενοι από γενετικούς και ανοσολογικούς παράγοντες: ο πρώτος με πρωιμότερη έναρξη της νόσου πριν από την ηλικία των 40 ετών (75% των περιπτώσεων) και ο δεύτερος με αργότερη έναρξη μετά τα 40.

Στην Ελλάδα σήμερα υπολογίζεται ότι πάσχουν από ψωρίαση περίπου 250.000 ασθενείς.

Είναι τελικά μία νόσος αποκλειστικά του δέρματος;

Η ψωρίαση σήμερα θεωρείται ως η δερματική εκδήλωση μιας χρόνιας φλεγμονώδους νόσου, της ψωριασικής νόσου.

Υπάρχουν σημαντικές συννοσηρότητες στο φάσμα της ψωριασικής νόσου, που περιλαμβάνουν: την ψωριασική αρθρίτιδα, το μεταβολικό σύνδρομο και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τη φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και την κατάθλιψη.

Ποιο είναι το σύγχρονο θεραπευτικό τοπίο της Ψωρίασης;

Με βάση την ολοένα και αυξανόμενη γνώση της παθοφυσιολογίας της νόσου, ολοένα και περισσότερες στοχευμένες θεραπείες ερευνώνται και λαμβάνουν έγκριση για τις ανάγκες των ασθενών με ψωρίαση. Οι πρώτοι βιολογικοί παράγοντες χρησιμοποιήθηκαν για τη θεραπεία της ψωρίασης πριν από 20 χρόνια. Μέσα σε αυτές τις 2 δεκαετίες έχουν γίνει τεράστια βήματα στη θεραπευτική της νόσου και σήμερα η θεραπευτική μας φαρέτρα είναι ιδιαίτερα πλούσια.

Ποιος είναι ο ρόλος της σχέσης δερματολόγου-ασθενούς στη θεραπευτική προσέγγιση;

Η ψωρίαση είναι μια χρόνια νόσος που επιβαρύνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών. Κάθε ασθενής είναι μια μοναδική περίπτωση, με τις διαφορετικές εκδηλώσεις της νόσου, τις συνοδές παθήσεις και τις επιπτώσεις της στη συνολική υγεία, την προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική ζωή. Η σχέση δερματολόγου–ασθενούς είναι μια σχέση που πρέπει να κτίζεται σταθερά και να υπάρχει συζήτηση και κοινή λήψη αποφάσεων για τις θεραπευτικές επιλογές.

Θεραπεύεται η Ψωρίαση; Ποιοι είναι οι σύγχρονοι στόχοι θεραπείας;

Η ψωρίαση σήμερα αντιμετωπίζεται. Με τις νέες θεραπείες οι ασθενείς ξεχνούν τη νόσο. Το δέρμα μπορεί να παραμένει καθαρό, όσο ο ασθενής όμως είναι υπό αγωγή. Γίνονται συνεχείς μελέτες όμως για τη λεγόμενη πρώιμη παρέμβαση στη νόσο και την ενδεχόμενη αλλαγή στη φυσική πορεία της, δηλαδή την απουσία υποτροπών και τη διατήρηση καθαρού δέρματος χωρίς αγωγή.

Σε ποια κατηγορία φαρμάκων ανήκει η Μπιμεκιζουμάμπη – ο τελευταίος θεραπευτικός παράγοντας που είναι πλέον διαθέσιμος στην Ελλάδα;

Η μπιμεκιζουμάμπη ανήκει στους αναστολείς της IL-17, μιας κυτταροκίνης με σημαντικό ρόλο στην παθογένεση της ψωρίασης. Η παραγωγή IL-17 από τα κερατινοκύτταρα διαιωνίζει ένα παλίνδρομο κύκλωμα φλεγμονής και αυξημένου ρυθμού πολλαπλασιασμού των κερατινοκυττάρων με συνέπεια τη δημιουργία της ψωριασικής πλάκας.

Πώς δρα η Μπιμεκιζουμάμπη; Ποια είναι τα οφέλη του σκευάσματος σύμφωνα με τις κλινικές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί αλλά και ποιες οι πιθανές παρενέργειες;

Η μπιμεκιζουμάμπη είναι ένα εξανθρωποποιημένο μονοκλωνικό IgG1 αντίσωμα με υψηλή δεσμευτική δράση κατά της IL-17 A και F , μια εκλεκτική αναστολή που τη διαφοροποιεί από άλλους IL-17 βιολογικούς παράγοντες. Oι κλινικές μελέτες του φαρμάκου δείχνουν πολύ υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας στην κάθαρση του ψωριασικού δέρματος, πολύ γρήγορη δράση και υψηλό προφίλ ασφάλειας. Επίσης, η μπιμεκιζουμάμπη φαίνεται να διατηρεί την κάθαρση του δέρματος για μεγάλο χρονικό διάστημα (δεδομένα 3ετίας) και να είναι εξίσου αποτελεσματική σε όλες τις κλινικές μορφές της ψωρίασης.