Στις 28 Ιανουαρίου του 2020, ανακοινώθηκε από το υπουργείο Υγείας ότι η Α' Παθολογική Κλινική του ΑΠΘ, στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης, ορίζεται ως Κέντρο Αναφοράς στη Βόρεια Ελλάδα για τον άγνωστο ακόμα ιό που είχε ξεπηδήσει από τη Γιουχάν της Κίνας και απειλούσε την ανθρωπότητα.

"Επειδή κάποιος μετράει τις μέρες σαν τους φυλακισμένους, από εκείνη τη μέρα μέχρι σήμερα έχουν περάσει 1.388 μέρες. Και αυτή είναι η ιστορία που θα σας αφηγηθώ", ανέφερε ο διευθυντής της Κλινικής, καθηγητής Παθολογίας - Λοιμωξιολογίας, Συμεών Μεταλλίδης, μιλώντας στο 6ο Επιστημονικό Συνέδριο Λοιμωξιολογίας με θέμα την ιστορική αναδρομή της πανδημίας, με ένα ερωτηματικό στο τέλος του τίτλου να υπενθυμίζει ότι ο ιός είναι ακόμα εδώ.

Σε μια γλαφυρή όσο και αποκαλυπτική περιγραφή, ο άνθρωπος που μαζί με τους συνεργάτες του συνάντησε και χειρίστηκε τα πρώτα περιστατικά σε πανελλήνιο επίπεδο, φώτισε πολλές άγνωστες πτυχές αυτής της διαδρομής, ειδικά στο πρώτο κρίσιμο διάστημα, όπως τις έζησε "από μέσα".

Ο Θεσσαλονικιός από τη Γουχάν

Την επόμενη μέρα του ορισμού της Κλινικής ως Κέντρου Αναφοράς, βρισκόταν σε εξέλιξη σύσκεψη στην 4η Υγειονομική Περιφέρεια για την οργάνωση των νοσοκομείων, όταν ο κ. Μεταλλίδης (φωτογραφία) κλήθηκε πίσω στο ΑΧΕΠΑ γιατί είχε εμφανιστεί ήδη το πρώτο ύποπτο περιστατικό: "Ένας Έλληνας, με καταγωγή από τη Θεσσαλονίκη ο οποίος ζούσε στη Γιουχάν. Είναι εντυπωσιακό το πώς έτυχε αυτό το περιστατικό. Τον νοσηλεύσαμε, πήραμε τεστ, ευτυχώς ήταν αρνητικός, γιατί κυκλοφορούσε 10 μέρες στη Θεσσαλονίκη και είχε δει όλους τους συγγενείς και φίλους", είπε.

Κάθε περιστατικό που είχε υποψία, από όλη τη Βόρεια Ελλάδα, πήγαινε στην συγκεκριμένη Κλινική, που εφημέρευε καθημερινά, και έκανε εισαγωγή για ένα ή δύο 24ωρα εν αναμονή του αποτελέσματος του τεστ στο γειτονικό Εργαστήριο Μικροβιολογίας του ΑΠΘ. Το Τμήμα Ειδικών Λοιμώξεων της Κλινικής, στην τότε μορφή του, είχε 2 δίκλινους θαλάμους αρνητικής πίεσης και άλλον έναν, εξάκλινο, με μια πόρτα που τους διαχώριζε.

Ως τις 25 Φεβρουαρίου είχαν νοσηλευτεί 22 ύποπτα, όλα αρνητικά, μέχρι να προκύψει το πρώτο θετικό, το «κρούσμα μηδέν», όπως έχει καταγραφεί αυτό της 38χρονης που είχε επιστρέψει από το Μιλάνο.

Ο καυγάς με τον ΕΟΔΥ

Ο κ. Μεταλλίδης αποκάλυψε την άγνωστη διαφωνία εκείνης της μέρας με τον ΕΟΔΥ που οδήγησε στο "κρούσμα μηδέν": Το βράδυ της 25ης Φεβρουαρίου 2023, παρουσιάστηκαν στο ΑΧΕΠΑ τρία άτομα που είχαν επιστρέψει από την Ιταλία. Σύμφωνα, όμως, με τα τότε κριτήρια δεν θεωρούνταν ύποπτα για έλεγχο.

"Η κουβέντα η οποία έγινε το βράδυ με τον ΕΟΔΥ ήταν ότι σύμφωνα με τα μέχρι τότε κριτήρια για να κάνεις τεστ σε κάποιον άνθρωπο έπρεπε  είτε να έχει επιστρέψει από την Κίνα είτε να έχει έρθει σε επαφή με κάποιον από την Κίνα", ανέφερε και πρόσθεσε: "Μαλώσαμε το βράδυ, αλλά επειδή έχουμε καλές σχέσεις με το Εργαστήριο κρατήσαμε αυτούς τους τρεις ασθενείς και στείλαμε δείγματα στο Κέντρο Αναφοράς".

Το επόμενο πρωί (26/2) ο ίδιος μιλούσε στην πρώτη εκδήλωση που διοργάνωνε το Μικροβιολογικό Εργαστήριο για το νέο κορωνοϊό. Του είχε ζητηθεί να μιλήσει για την κλινική εικόνα και αντιμετώπιση των ασθενών, σύμφωνα με ό,τι διάβαζε στη βιβλιογραφία. Την ώρα της ομιλίας πρόσεξε ότι η διευθύντρια του Εργαστηρίου, καθηγήτρια Άννα Παππά και η επίσης καθηγήτρια Μικροβιολογίας, Γεωργία Γκιούλα, του έκαναν επίμονα νοήματα από το ακροατήριο. "Έλεγα θα είναι ενθουσιασμένες από την ομιλία μου. Δεν ήταν. Απλά είχαμε το πρώτο κρούσμα. Κι αυτό που είχα δείξει στη διαφάνεια ήταν ότι στην Ιταλία είχαμε 64 περιστατικά…", σημείωσε χαρακτηριστικά.

Η 18μελής ομάδα

Δύο εβδομάδες μετά, στις 10 Μαρτίου έγινε η διάγνωση στο δεύτερο περιστατικό και πρώτο σοβαρό, που χρειάστηκε νοσηλεία στη ΜΕΘ, προερχόμενο από την Καστοριά.

Στην Κλινική είχε δημιουργηθεί πτέρυγα με 38 κλίνες για την COVID-19. Στο μικρό κομμάτι νοσηλεύονταν τα θετικά περιστατικά και στον υπόλοιπο χώρο τα ύποπτα. Ακολούθησε το πρώτο lockdown, και την ίδια μέρα το μισό ΑΧΕΠΑ διατίθεται αποκλειστικά για COVID, με το βάρος να σηκώνει μια ομάδα 18 γιατρών, εκ των οποίων οι 12 ειδικευόμενοι.

"Ποιοι τα κάνουν όλα αυτά; 4 λοιμωξιολόγοι, 2 επικουρικοί παθολόγοι και 12 ειδικευόμενοι παθολογίας. Δώδεκα εφημερίες το μήνα, δυσθυμία όλου του προσωπικού να βοηθήσει σε αυτή την κατάσταση", σημείωσε ο καθηγητής.

Το πρώτο κύμα έκλεισε στο τέλος της άνοιξης με συνολικά 232 ασθενείς, με θνητότητα 8,1% στην Κλινική και 53,5% στη ΜΕΘ. "Όταν τελείωσε το πρώτο κύμα και είπαμε ότι φτάσαμε στα όρια της ανθρώπινης αντοχής, δεν ξέραμε ότι αυτό δεν ήταν τίποτα σε σχέση με αυτό που θα ζούσαμε στην πορεία", παρατήρησε.

Στο δεύτερο κύμα οι ασθενείς εξαπλασιάστηκαν σε σχεδόν 1.300, 128 νοσηλεύτηκαν στη ΜΕΘ και 169 απεβίωσαν. Προοδευτικά σχεδόν ολόκληρο το ΑΧΕΠΑ μετατράπηκε σε νοσοκομείο COVID-19, ενώ οι κλίνες ΜΕΘ αυξήθηκαν από 25 σε 42. Το προσωπικό αυξήθηκε και αριθμούσε 44 γιατρούς: "4 λοιμωξιολόγοι, 4 επικουρικοί, 2 εξειδικευόμενοι λοιμωξιολογίας, 1 γαστρεντερολόγος, 18 ειδικευόμενοι παθολογίας και 15 ειδικευόμενοι άλλων ειδικοτήτων, αυτοί ήταν οι άνθρωποι οι οποίοι συμμετείχαν στην πανδημία".

Μελέτες, θεραπείες

Ο διευθυντής της Α Παθολογικής Κλινικής του ΑΠΘ, που φέτος γιορτάζει τα 80 χρόνια από την ίδρυσή του, περιέγραψε την εξέλιξη της ιατρικής παρέμβασης για τους ασθενείς με COVID-19 σε αυτή τη διαδρομή, που ξεκίνησε από την εμπειρική θεραπεία (experience based medicine) και οδήγησε στην θεραπεία που βασίζεται σε τεκμηρίωση (evidence based medicine) καθώς οι μελέτες προχωρούσαν.

Σημαντική ήταν η συμβολή και της Κλινικής σε αυτή την εξέλιξη, με κορυφαία την συμμετοχή της Κλινικής στη μελέτη της ομάδας του καθηγητή του ΕΚΠΑ Ευάγγελου Γιαμαρέλου για το φάρμακο (anakira) που εγκρίθηκε από τον ΕΜΑ καθώς οδήγησε σε σημαντική βελτίωση νοσηλευόμενων ασθενών COVID με συγκεκριμένη εικόνα (πνευμονία, ανάγκη οξυγόνο και τιμή suPAR τουλάχιστον 6 ng/ml), ενώ τους προστάτευσε κατά 55% από διασωλήνωση και θάνατο.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Διαλείμματα άσκησης σε αίθουσες διδασκαλίας ενισχύουν τη μάθηση [μελέτη]
Εκτός ΕΣΥ για 2 χρόνια ο Ν. Χαυτούρας για την αναρρωτική άδεια σε κατηγορούμενο της υπόθεσης των Τεμπών
Μ. Εβδομάδα και Πάσχα: Οι διατροφικές ιδιαιτερότητες ανθρώπων με διαβήτη