Στο Εθνικό Σχέδιο για τη Δωρεά Οργάνων και τις Μεταμοσχεύσεις Συμπαγών οργάνων, που εκπόνησαν οι καθηγητές Βασίλειος Παπαλόης (φωτογραφία) και Ηλίας Μόσιαλος, υπάρχει σαφής πρόβλεψη για την θεσμοθέτηση και στην Ελλάδα της δυνατότητας δωρεάς οργάνων από δότες που πληρούν τα κριτήρια του καρδιαγγειακού θανάτου (DCD), εκτός από όσους πληρούν τα κριτήρια του εγκεφαλικού θανάτου (DBD).

Η υλοποίηση ενός τέτοιου προγράμματος, που εφαρμόζεται στις περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου, θα μπορούσε να αυξήσει τον αριθμό των αποβιωσάντων δοτών - επομένως και των μεταμοσχεύσεων - κατά 50%, ανέφερε ο κ. Παπαλόης, σε διάλεξή του στο πλαίσιο του 22ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Μεταμοσχεύσεων, που διεξάγεται στη Θεσσαλονίκη.

Ο καθηγητής χειρουργικής μεταμοσχεύσεων στο Imperial College του Λονδίνου εξέφρασε την ικανοποίησή του που οι προτάσεις του Σχεδίου έχουν γίνει νόμος του κράτους με την ψήφιση του νέου νόμου για τις μεταμοσχεύσεις το Μάρτιο του 2023. Εξέφρασε την ελπίδα πως "στο όχι πολύ μακρινό μέλλον" θα προχωρήσει και η υλοποίηση, αρχικά σε δύο πιλοτικά σχήματα, όπως προβλέπει η πρόταση.

Δεν είναι κάτι καινούργιο

"Αν βγούμε στο δρόμο και ρωτήσουμε τους περαστικούς πώς ορίζεται ο θάνατος, δεν πρόκειται κανείς να πει είναι η μη αναστρέψιμη βλάβη του εγκεφαλικού στελέχους. Θα πει είναι το σταμάτημα της καρδιακής και αναπνευστικής λειτουργίας. Αυτός είναι ο ορισμός του βιολογικού θανάτου για όλους τους ανθρώπους", ανέφερε ο κ. Παπαλόης, διευκρινίζοντας πως η δωρεά οργάνων από δότες με καρδιαγγειακό θάνατο εφαρμοζόταν και στο παρελθόν, προτού θεσπιστούν τα κριτήρια του εγκεφαλικού θανάτου. Το 1995, σε σύνοδο στο Μάαστριχτ για την αναβίωση της δωρεάς οργάνων από μη πάλλουσα καρδιά, τέθηκαν οι πέντε κατηγορίες για τα κριτήρια:

  1. Όσοι φτάνουν στο νοσοκομείο έχοντας ήδη αποβιώσει
  2. Όσοι φτάνουν στο νοσοκομείο και χρειάζονται αναζωογόνηση, αλλά αυτή δεν είναι επιτυχής
  3. (η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων): Ασθενείς που οποιαδήποτε περαιτέρω ιατρική φροντίδα δεν θα έχει αποτέλεσμα και αποσύρεται η υποστήριξη
  4. Ασθενείς που πληρούν τα κριτήρια του εγκεφαλικού θανάτου και έχουν πάθει καρδιακή ανακοπή
  5. Ασθενείς στη ΜΕΘ με καρδιακή ανακοπή

Στις περισσότερες χώρες του Συμβουλίου της Ευρώπης εφαρμόζονται ανάλογα προγράμματα, ανέφερε ο καθηγητής, ενώ παρουσίασε στοιχεία από το Ηνωμένη Βασίλειο, σύμφωνα με τα οποία στο 45% των περιπτώσεων οι αποβιώσαντες δότες οργάνων πληρούν τα κριτήρια του καρδιαγγειακού θανάτου.

"Είναι μια πραγματικότητα που δεν μπορεί να αγνοηθεί και δεν μπορεί να μη μεταφραστεί και στο δικό μας πρόγραμμα σταδιακά. Δεν μπορούμε να αρνηθούμε μια ευκαιρία να αυξήσουμε τον αριθμό των αποβιωσάντων δοτών περίπου κατά 50%", υπογράμμισε και εξέφρασε την ελπίδα να μπει και η Ελλάδα στον χάρτη.

"Δεν είναι όργανα δεύτερης εθνικής κατηγορίας"

Όπως ανέφερε ο κ.Παπαλόης, το όφελος από την υιοθέτηση του προγράμματος δεν είναι μόνο ποσοτικό, αλλά και ποιοτικό, καθώς οι μεταμοσχεύσεις συνδυάζονται με πολύ καλά αποτελέσματα, όπως δείχνουν τα συγκριτικά στοιχεία από το Ηνωμένο Βασίλειο. "Δεν δίνουμε στον δότη ένα όργανο δεύτερης εθνικής κατηγορίας", είπε χαρακτηριστικά, συμπληρώνοντας: "παίρνει ένα άριστο όργανο, το οποίο έχει πολύ καλές προοπτικές να του δώσει μακροχρόνια επιβίωση, όπως και τα μοσχεύματα από δότες εγκεφαλικού θανάτου".

Οι ασθενείς, όπως είπε, ενημερώνονται από την αρχή, όταν μπαίνουν στη λίστα αναμονής για μεταμόσχευση, ότι μπορεί να τους προσφερθούν μοσχεύματα αυτού του είδους και τους ζητείται η συναίνεση.

Σε ό,τι αφορά το ηθικό υπόβαθρο, ο διακεκριμένος καθηγητής παρέπεμψε στον αριστοτελικό ορισμό περί ηθικής. "Πιστεύω πως η λήψη οργάνων από αυτούς τους δότες είναι ηθικά αποδεκτή γιατί πολύ απλά πληροί το αριστοτελικό κριτήριο ότι ηθικό είναι ό,τι εξυπηρετεί το ανθρώπινο καλώς έχειν. Δίνει σε μια οικογένεια την ευκαιρία να δει τη συνέχεια της ζωής του αγαπημένου της προσώπου σε κάποιους άλλους ανθρώπους, εξυπηρετεί το κοινωνικό σύνολο, όχι μόνο από πλευράς αριθμών, αλλά και από πλευράς ποιότητας και αποτελεσμάτων", σημείωσε.

Δύο πιλοτικά σχήματα

Η πρόταση προβλέπει τη δημιουργία δύο πιλοτικών σχημάτων που θα ξεκινήσουν στην Ελλάδα το πρόγραμμα μεταμοσχεύσεων οργάνων από δότες με μη πάλλουσα καρδιά.

Μετά την ψήφιση του νόμου που αναγνωρίζει μια τέτοια δυνατότητα, εκκρεμεί μια σειρά υπουργικών αποφάσεων και οι οδηγίες από τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων για τον τρόπο εφαρμογής από τη μεταμοσχευτική κοινότητα.

Περιγράφοντας τα βασικά βήματα εφαρμογής, ο κ. Παπαλόης επεσήμανε την ανάγκη να προηγηθεί μια καμπάνια ενημέρωσης του κοινού, σε κατανοητή γλώσσα, καθώς και εκστρατειών αγωγής υγείας σε χώρους εκπαίδευσης, εργασίας και λατρείας, που θα εμπεδώσουν τις έννοιες στη συνείδηση της κοινωνίας.

Στο στάδιο της υλοποίησης, έχει καθοριστική σημασία να ενστερνιστεί το σχέδιο ολόκληρο το νοσοκομειακό περιβάλλον και όχι μόνο η ομάδα μεταμοσχεύσεων. Ο σχεδιασμός πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός, να γίνεται συνεχής έλεγχος του κλινικού μονοπατιού και να υπάρχει οργανωμένος μηχανισμός βελτίωσης και αξιοποίησης των οργάνων. Και ασφαλώς να υπάρχει η υλικοτεχνική υποστήριξη, με μηχανές συντήρησης και αντλίες που βοηθούν στην εκτίμηση της κατάστασης του οργάνου, ενώ δίνουν τη δυνατότητα βελτίωσής του, καθώς και πρόβλεψης του αποτελέσματος της μεταμόσχευσης, βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα.

"Η πιλοτική εφαρμογή πρέπει να ξεκινήσει με πάρα πολύ μεγάλη προσοχή, αλλά είναι εφικτή", ανέφερε ο καθηγητής και κατέληξε: "Όταν έχω στο μυαλό μου ότι μέσω ενός τέτοιου προγράμματος μπορούμε να αυξήσουμε τον αριθμό των αποβιοσάντων δοτών κατά 50%, πιστεύω ότι δεν είναι κάτι το οποίο μπορούμε να αρνηθούμε στους αρρώστους μας. Δεν έχουμε το δικαίωμα, όταν συμβαίνει σε όλες τις πολιτισμένες χώρες της Ευρώπης να μη συμβαίνει στην πατρίδα μας. Και όπως είχε πει ο πρόεδρος Κένεντι κάποτε, αν όχι εμείς ποιος θα το κάνει; Και αν όχι τώρα, τελικά πότε";

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Πασχαλινές δραστηριότητες για όλη την οικογένεια
ΚΕΠΚΑ: Τι αγοράζουμε και τι αποφεύγουμε για το πασχαλινό τραπέζι
Διαλείμματα άσκησης σε αίθουσες διδασκαλίας ενισχύουν τη μάθηση [μελέτη]