"Επέμβαση έκανες, είναι λογικό να πονάς". Η αντίληψη αυτή, παγιωμένη στη συνείδηση πολλών πολιτών, αλλά και ορισμένων επαγγελματιών υγείας, είναι λανθασμένη, σύμφωνα με την Ελένη Κοράκη (φωτογραφία κάτω), αναισθησιολόγο - αλγολόγο, αναπληρώτρια διευθύντρια του Αναισθησιολογικού Τμήματος και υπεύθυνη του Ιατρείου Πόνου του νοσοκομείου Παπαγεωργίου. "Ο ασθενής που χειρουργείται δεν πρέπει να βιώνει τον πόνο και το στρες του χειρουργείου», επισημαίνει, κάνοντας λόγο για μια ολόκληρη κουλτούρα στην αντιμετώπιση του πόνου, που πρέπει να αλλάξει.

Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, αναισθησιολόγοι - αλγολόγοι από όλο τον κόσμο, σε μια επιστημονική σύμπραξη με αφορμή την πρώτη Παγκόσμια Ημέρα Περιοχικής Αναισθησίας και Θεραπείας Πόνου, διοργανώνουν παράλληλες επιστημονικές εκδηλώσεις με κοινό πρόγραμμα σε 120 πόλεις στις πέντε ηπείρους. Η Ελλάδα εκπροσωπείται στην πρωτοβουλία με τρεις πόλεις - Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Λάρισα - με την σχετική επιστημονική ημερίδα να διοργανώνεται το πρωί του Σαββάτου στη Θεσσαλονίκη.

Η κ. Κοράκη μιλάει στο iatronet.gr για τον περιεγχειρητικό και τον χρόνιο πόνο, για νέες επεμβατικές τεχνικές περιοχικής αναισθησίας και αναλγητικά φάρμακα που βρίσκονται στη "φαρέτρα" των γιατρών, καθώς και για την σημασία της παρηγορικής φροντίδας σε ασθενείς τελικού σταδίου. Κάνει έναν απολογισμό της 15μηνης μέχρι σήμερα λειτουργίας του Ιατρείου Πόνου και Παρηγορικής Φροντίδας του νοσοκομείου Παπαγεωργίου, ενώ επισημαίνει την ανάγκη στήριξης ανάλογων δομών πανελλαδικά, οι οποίες λειτουργούν χάρη στην αυταπάρνηση των λίγων και εξουθενωμένων αναισθησιολόγων που υπηρετούν στο ΕΣΥ.

Νέες τεχνικές και φάρμακα

Ο περιεγχειρητικός πόνος δεν είναι μια αναπόφευκτη κατάσταση που πρέπει να βιώσει και να υπομείνει ο χειρουργημένος ασθενής. Στόχος του θεράποντα ιατρού πρέπει να είναι η ελαχιστοποίηση και - στο μέτρο του δυνατού - η εξάλειψη του πόνου. "Ο πόνος που θα νιώσει διεγχειρητικά ο ασθενής αυξάνει ακόμη περισσότερο στον εγκέφαλό του τον τρόπο με τον οποίο θα αντιληφθεί τον πόνο και μετεγχειρητικά. Αυτό μπορεί να έχει πολλές επιπλοκές, τόσο σωματικές όσο και ψυχολογικές", επισημαίνει η κ. Κοράκη, προσθέτοντας: "αυτό δεν θέλουμε να υπάρχει πια και προσπαθούμε να το εξαλείψουμε με την εκπαίδευση μέσα από νέες τεχνικές περιοχικής αναισθησίας".

Η επισκληρίδιος, η ραχιαία, οι περιφερικοί νευρικοί αποκλεισμοί, αποτελούν επεμβατικές τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν και μετεγχειρητικά για την επίτευξη αυτού του στόχου, ενώ νέα ενδοφλέβια φάρμακα εξασφαλίζουν καλύτερη και μεγαλύτερη σε διάρκεια αναλγησία. "Βάζουμε καθετήρες συνεχούς έγχυσης τοπικού αναισθητικού και οπιοειδών φαρμάκων, τα οποία παρατείνουν την αναλγησία, έτσι ώστε ο ασθενής όσο γίνεται περισσότερο να μη βιώσει το στρες και τον πόνο περιεγχειρητικά", εξηγεί η αναισθησιολόγος - αλγολόγος. Ο μέσος χρόνος χρήσης των καθετήρων είναι οι 72 ώρες, δηλαδή το κρίσιμο μετεγχειρητικό διάστημα της οξείας φάσης. Στη συνέχεια, ο πόνος μειώνεται δραματικά και δεν θα χρειαστεί ο ασθενής να πάρει ισχυρά οπιοειδή φάρμακα.

Ένα νέο αναισθητικό φάρμακο, που αναμένεται το επόμενο διάστημα, μπορεί να παρατείνει τη δράση της αναλγησίας για 4 με 5 μέρες, με μία μόνο έγχυση. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στον ασθενή να επιστρέψει στο σπίτι του - καθώς δεν θα χρειάζεται πλέον καθετήρα - χωρίς πόνο και χωρίς την ανάγκη λήψης άλλων φαρμάκων.

Ο πόνος φέρνει πόνο

Αν ο ασθενής συνεχίσει να πονά, ακόμη και 3 μήνες μετά την επέμβαση, ο πόνος θεωρείται πλέον νόσος και όχι σύμπτωμα. "Σημαίνει ότι εξ αρχής δεν έχει αντιμετωπιστεί σωστά. Γι’ αυτό λέμε ότι ο πόνος φέρνει πόνο. Πρέπει από την πρώτη στιγμή που θα εμφανιστεί στον ασθενή να αντιμετωπίζεται, είτε με ενδοφλέβια φάρμακα στην ανάνηψη είτε με επεμβατικές τεχνικές, οι οποίες βέβαια δεν μπορούν να γίνουν σε όλους τους ασθενείς", επισημαίνει.

Οι νέες τεχνικές περιοχικής αναισθησίας, οι οποίες εκτός από τον περιεγχειρητικό εφαρμόζονται και στον χρόνιο πόνο, απαιτούν μεγάλη εξειδίκευση για την εφαρμογή τους με ακρίβεια με τη χρήση υπερήχων, αλλά και τεχνητής νοημοσύνης σε κάποιες περιπτώσεις. Η διεθνής πρωτοβουλία έχει ως στόχο να τις καταστήσει κτήμα των αναισθησιολόγων, να τις βελτιώσει μέσω της ανταλλαγής εμπειριών και να τις μεταλαμπαδεύσει σε νέους ειδικευόμενους. "Ο στόχος είναι να αλλάξουμε την κουλτούρα σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση του πόνου", τονίζει η κ. Κοράκη.

Ανάγκη στήριξης των Ιατρείων Πόνου

Στο Ιατρείο Πόνου και Παρηγορικής Φροντίδας του νοσοκομείου Παπαγεωργίου, που λειτουργεί από το Νοέμβριο του 2022, έχουν εκτιμηθεί μέχρι σήμερα 505 εξωτερικοί και 70 εσωτερικοί ασθενείς, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί 137 επεμβατικές τεχνικές.

Στο Ιατρείο παρέχεται και παρηγορική φροντίδα, κυρίως σε καρκινοπαθείς τελικού σταδίου. "Είναι πολύ σημαντικό κάποιος να φύγει από τη ζωή με αξιοπρέπεια, χωρίς να πονάει, έχοντας δίπλα του τους δικούς του ανθρώπους. Αρκετοί από τους ασθενείς ήταν πάρα πολύ νέοι, άφησαν πίσω τους μικρά παιδιά, συζύγους. Νιώθουμε ικανοποίηση στην ομάδα μου γιατί βοηθήσαμε αυτούς τους ανθρώπους να φύγουν με ηρεμία, χωρίς να υποφέρουν", σημειώνει η υπεύθυνη του Ιατρείου.

Η ίδια τονίζει την ανάγκη επένδυσης στα Ιατρεία Πόνου, τα οποία δυστυχώς φθίνουν, κυρίως λόγω υποστελέχωσης. "Εύχομαι και ελπίζω να μπουν νέοι αναισθησιολόγοι ώστε να στηριχθούν όσο γίνεται", αναφέρει, προσθέτοντας: "Παρότι είμαστε πολύ λίγοι, εξουθενωμένοι από την πανδημία, από τον πολύ μεγάλο όγκο δουλειάς και την έλλειψη αναισθησιολόγων στο ΕΣΥ, προσπαθούμε να αναδείξουμε τη δουλειά μας, να εξελισσόμαστε, να εκπαιδευόμαστε σε νέες τεχνικές, ωθούμενοι από την ανάγκη να εξυπηρετήσουμε τους ασθενείς".

Το Ιατρείο πόνου λειτουργεί κάθε Τρίτη και Πέμπτη μέσω ραντεβού (εκτός των ημερών γενικής εφημερίας). Στελεχώνεται από τρεις αναισθησιολόγους - αλγολόγους και ψυχολόγο (εθελοντικά), ενώ υπάρχει συνεργασία με δύο ορθοπαιδικούς και με νευρολόγο, αλλά και με άλλες ιατρικές ειδικότητες του νοσοκομείου.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Πώς οι τροφές επηρεάζουν την περίοδο
ECDC: Πρώιμο κρούσμα λοίμωξης από ιό Δυτικού Νείλου στην Ισπανία - Τι γίνεται στην Ελλάδα
Γνωστοί γιατροί απροστάτευτοι απέναντι σε "φαντομάδες" του Διαδικτύου