Συχνή, χρόνια, πολύπλοκη και πολυπαραγοντική μη μεταδοτική νόσος, η ψωρίαση απασχολεί περίπου 250.000 ανθρώπους στην Ελλάδα και εκατομμύρια σε παγκόσμια κλίμακα, προκαλώντας πολλαπλά προβλήματα στην καθημερινότητα ενός μεγάλου αριθμού ασθενών.
Νέες φαρμακευτικές παρεμβάσεις εξασφαλίζουν αποτελεσματικό έλεγχο της νόσου, ενώ η επιστημονική έρευνα στρέφεται σε παρεμβάσεις που θα μπορούσαν ακόμη και να τροποποιήσουν την πορεία της.
Η διευθύντρια της Α Δερματολογικής Κλινικής του ΑΠΘ στο Νοσοκομείο Αφροδίσιων και Δερματικών νόσων Θεσσαλονίκης, καθηγήτρια Έλενα Σωτηρίου (φωτογραφία αριστερά) και η Κατερίνα Μπακιρτζή (φωτογραφία δεξιά), επιστημονική συνεργάτιδα της Κλινικής και στέλεχος του Ειδικού Ιατρείου Ψωρίασης, μιλούν στο iatronet.gr με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψωρίασης (29 Οκτωβρίου). Όπως επισημαίνουν, η ολιστική, διεπιστημονική διαχείριση της νόσου, με τις πολλαπλές συννοσηρότητες που τη συνοδεύουν, έχει καθοριστική σημασία για την βελτίωση της υγείας και της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Υπόβαθρο και κλινικές εκδηλώσεις
Η εκδήλωση της ψωρίασης, όπως αναφέρουν οι δύο επιστήμονες, οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Υπάρχει σαφώς ένα γενετικό υπόβαθρο - χωρίς να είναι βέβαιο ότι θα κληροδοτηθεί από έναν πάσχοντα στον απόγονό του - ενώ υπεισέρχονται περιβαλλοντικοί και άλλοι παράγοντες. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, με δύο ηλικιακά peak, στις ηλικίες 20 - 30 και 50 - 60 ετών, αντίστοιχα.
Οι κλινικές εκδηλώσεις είναι πολλαπλές, καθώς εντοπίζεται σε διάφορα μέρη του σώματος, όπως αγκώνες, γόνατα, τριχωτό της κεφαλής, παλάμες, πέλματα και γεννητικά όργανα. Ως προς τη συμπτωματολογία, εκδηλώνεται με εξανθήματα που ξεφλουδίζουν και ξηροδερμία, ενώ συνοδεύεται από κνησμό και κάτι σαν κάψιμο.
Η νόσος επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητα των ασθενών. "Σκεφτείτε μια γυναίκα η οποία έχει ψωρίαση στο τριχωτό της κεφαλής και πέφτουν λέπια στους ώμους της. Είναι αδύνατο να μην επηρεάσει η νόσος τον τρόπο με τον οποίο θα αποφασίσει τι θα φορέσει το πρωί", επισημαίνει η κ. Σωτηρίου, προσθέτοντας και το παράδειγμα μιας γυναίκας που έχει ψωριασικές πλάκες στις κνήμες, η οποία δεν θα φορέσει σχεδόν ποτέ φούστα. "Η ψωρίαση στα γεννητικά όργανα, από την άλλη μεριά, επηρεάζει σημαντικά την σεξουαλική ζωή των ασθενών, ειδικά αν σκεφτεί κάποιος ότι ο μέσος όρος ηλικίας τους είναι τα 35 έτη, στην ακμή της σεξουαλικής ζωής ενός ανθρώπου", προσθέτει από την πλευρά της η κ. Μπακιρτζή.
Κοινωνικό στίγμα
Το στίγμα που βιώνουν πολλοί από τους ασθενείς επιδεινώνεται και από την άγνοια που εξακολουθεί να υπάρχει σε ένα μέρος της κοινής γνώμης αναφορικά με το ότι η νόσος δεν είναι μεταδοτική, ενώ περισσότερο σε παλιότερες εποχές υπήρχε και σύγχυση μεταξύ ψωρίασης και ψώρας.
"Έχω ψωρίαση στα νύχια και στις παλάμες και δουλεύω ταμίας στο σούπερ μάρκετ. Αντιλαμβάνεται κανείς πόσο δύσκολο είναι όταν απλώνω το χέρι για να δώσω τα ρέστα στον πελάτη, και πάρα πολλές φορές εκείνος τραβιέται μη γνωρίζοντας αν είναι κάτι μεταδοτικό", αναφέρει η κ. Σωτηρίου. Για τον ίδιο λόγο, συχνά οι ασθενείς αποφεύγουν να πάνε στην παραλία ή σε μια πισίνα σε ώρες με κόσμο.
Η κ. Μπακιρτζή έχει παρατηρήσει και ασθενείς που αποφεύγουν τη χειραψία όταν επισκέπτονται το Ιατρείο Ψωρίασης, χωρίς να έχουν προηγούμενη επαφή με δερματολόγους για τη νόσο τους. "Πας να τους δώσεις το χέρι και παραξενεύονται που θέλεις να τους αγγίξεις, διστάζουν, ντρέπονται", λέει.
Κλασική αγωγή και νέα φάρμακα
Στοχευμένες θεραπείες, που δρουν σε συγκεκριμένα σημεία στα παθογεννητικά μονοπάτια, περιλαμβάνονται σήμερα στη θεραπευτική φαρέτρα των γιατρών, μαζί με τις κλασικές θεραπείες, εξασφαλίζοντας υψηλή αποτελεσματικότητα στον έλεγχο της ψωρίασης, ενώ τοπικές θεραπείες με εξελιγμένες αλοιφές συμβάλλουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
"Πέρα από τις κλασικές συστηματικές αγωγές που περιλαμβάνουν τη μεθοτρεξάτη, την ασιτρετίνη, την κυκλοσπορίνη και τις φωτοθεραπείες, έχουμε εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια αυτό που λέμε βιολογικούς παράγοντες. Ξεκινήσαμε να δουλεύουμε με τους anti TNFα παράγοντες, στη συνέχεια ήρθε στη ζωή μας το ustekinumab, ένας παράγοντας που αναστέλλει τη δράση της ιντερλευκίνης 12 και της ιντερλευκίνης 23, ακολούθησαν ακόμη νεότεροι βιολογικοί παράγοντες που αναστέλλουν τη δράση της ιντερλευκίνης 17 και σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας και τους αναστολείς της ιντερλευκίνης 23", αναφέρει η κ. Σωτηρίου και συμπληρώνει: "Είναι φάρμακα τα οποία μας δίνουν γρήγορη και πολύ υψηλή αποτελεσματικότητα. Καταφέρνουμε με αυτά να διατηρήσουμε αυτή την αποτελεσματικότητα μακροπρόθεσμα και το πιο σημαντικό είναι πως όλα αυτά τα πετυχαίνουμε με ασφάλεια".
Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται - περισσότερο σε κλινικές μελέτες και λιγότερο στην καθημερινή κλινική πράξη - ακόμη πιο νέα φάρμακα, όπως οι αναστολείς των κινασών του Ιανού (JAKs).
"Αυτό που συζητάμε εδώ και τουλάχιστον μια πενταετία είναι η έγκαιρη, πρώιμη παρέμβαση, δηλαδή η χορήγηση αποτελεσματικής αγωγής στα πρώτα στάδια της νόσου, προσπαθώντας με τον τρόπο αυτό να τροποποιήσουμε την πορεία της. Αυτό είναι κάτι που ακόμα δεν μπορεί να αποδειχθεί, ακόμα γίνονται μελέτες, όμως προς αυτόν το δρόμο βαδίζουμε, προς τον δρόμο της τροποποίησης της νόσου", υπογραμμίζει η καθηγήτρια.
Ολιστική διαχείριση
Το 30% με 40% των ασθενών με ψωρίαση θα παρουσιάσει και ψωριασική αρθρίτιδα στην πορεία της νόσου. Παράλληλα, ένα πολύ υψηλό ποσοστό ασθενών πάσχει από μεταβολικό σύνδρομο (αυξημένο σωματικό βάρος, σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, διαταραχές στα λιπίδια). Ένα ποσοστό εμφανίζει διαταραχές από το γαστρεντερικό, κυρίως με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, άλλοι ασθενείς έχουν κατάθλιψη και άλλες διαταραχές από την ψυχική σφαίρα, ενώ υπάρχει και αυξημένος καρδιαγγειακός κίνδυνος, με την ψωρίαση από μόνη της να αποτελεί παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση εμφράγματος και αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. "Η ανάγκη ολιστικής, διεπιστημονικής διαχείρισης της νόσου είναι ο λόγος που σήμερα δε μιλάμε για ψωρίαση, αλλά για ψωριασική νόσο", επισημαίνει η κ. Σωτηρίου.
Στην Α' Δερματολογική Κλινική του ΑΠΘ, αυτό επιτυγχάνεται μέσω της στενής συνεργασίας των δερματολόγων με ρευματολόγο, γαστρεντερολόγο, καρδιολόγο, ψυχίατρο, αλλά και διαιτολόγο. Ο τελευταίος συστήνει αλλαγές στον τρόπο ζωής των ασθενών, όπως πρόγραμμα διατροφής, άσκηση και διακοπή καπνίσματος, ως μέρος της θεραπευτικής αντιμετώπισης, καθώς το αυξημένο σωματικό βάρος είναι μια από τις σημαντικότερες αιτίες μειωμένης αποτελεσματικότητας των φαρμάκων που χορηγούνται.
Ειδήσεις υγείας σήμερα
Προς απαγόρευση τα social media σε παιδιά κάτω των 16 ετών στην Αυστραλία
Unicef: Πάνω από 420.000 παιδιά πλήττει η ακραία ξηρασία στην περιοχή του Αμαζονίου
Η υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να συνδέεται με άνοια