Όταν η ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων στον πλακούντα διαταράσσεται, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καθυστέρηση της ανάπτυξης του εμβρύου. Επιστήμονες από το Γερμανικό Κέντρο Ερευνών για τον Καρκίνο (DKFZ) και την Ιατρική Σχολή του Μανχάιμ στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης ανακάλυψαν ότι ο σωστός σχηματισμός λειτουργικών αιμοφόρων αγγείων στον πλακούντα ποντικών ελέγχεται επιγενετικά: Υπεύθυνο είναι ένα από τα ένζυμα που μεταβάλλει τη γονιδιακή δραστηριότητα με τη βοήθεια των μεθυλικών ομάδων. Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης μια σύνδεση με την ανεπάρκεια αυτής της "μεθυλοτρανσφεράσης" σε μια γνωστή επιπλοκή της εγκυμοσύνης.

Σε όλα τα θηλυκά θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, το αναπτυσσόμενο έμβρυο στη μήτρα τρέφεται μέσω του πλακούντα. Μέσω αυτού του οργάνου, το οποίο υπάρχει μόνο προσωρινά, το έμβρυο συνδέεται με το κυκλοφορικό σύστημα της μητέρας, λαμβάνει θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο και απελευθερώνει απόβλητα.

Σε περίπτωση πλακουντιακής ανεπάρκειας, ο πλακούντας δεν τροφοδοτείται με επαρκή ποσότητα αίματος και η ανταλλαγή ουσιών μεταξύ πλακούντα και εμβρύου δεν λειτουργεί σωστά. Αυτό θέτει σε κίνδυνο την παροχή θρεπτικών συστατικών στο έμβρυο. Αυτό συνήθως προκαλείται από αναπτυξιακή διαταραχή των αιμοφόρων αγγείων του πλακούντα.

Ο αγγειολόγος Hellmut Augustin από το DKFZ και την Ιατρική Σχολή Mannheim του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης γνωρίζει την τεράστια σημασία της ανάπτυξης των αιμοφόρων αγγείων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Εξηγεί μάλιστα: "Η μη φυσιολογική ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων του πλακούντα είναι η κύρια αιτία της καθυστέρησης της ανάπτυξης του εμβρύου".

Προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα πώς μπορούν να εμφανιστούν τέτοιες δυσμορφίες, ο Augustin και η ομάδα του ανέλυσαν τώρα τα αιμοφόρα αγγεία του πλακούντα ποντικού σε επίπεδο μεμονωμένων κυττάρων.

Οι ερευνητές επικεντρώθηκαν στα ενδοθηλιακά κύτταρα, τα οποία επενδύουν το εσωτερικό των αιμοφόρων αγγείων και παίζουν καθοριστικό ρόλο στο σχηματισμό νέων αιμοφόρων αγγείων. Επικεντρώθηκαν στα ενδοθηλιακά κύτταρα από την περιοχή του πλακούντα των ποντικών που αντιστοιχεί στις χοριακές λάχνες στον άνθρωπο.

Ανακάλυψαν ότι στον φυσιολογικά σχηματισμένο πλακούντα, η δραστηριότητα ορισμένων κρίσιμων γονιδίων στα ενδοθηλιακά κύτταρα μειώνεται από τη μητρική προς την εμβρυϊκή πλευρά. Αυτή η ζωνοποίηση συμβαίνει ανάλογα με την ένταση της ροής του αίματος. Τι κρύβεται πίσω από αυτό; Επιγενετικοί μηχανισμοί, όπως η μεθυλίωση του DNA, είναι υπεύθυνοι για την ισχυρότερη ή ασθενέστερη γονιδιακή έκφραση στο κύτταρο. Οι ερευνητές ανέλυσαν, λοιπόν, τα ένζυμα που είναι υπεύθυνα για τη μεθυλίωση του DNA, τις λεγόμενες μεθυλοτρανσφεράσες του DNA.

Διαπιστώθηκε ότι η μεθυλοτρανσφεράση DNA DNMT3A είναι κατά κύριο λόγο υπεύθυνη για τη μεθυλίωση του γενετικού υλικού στο ενδοθήλιο του εμβρυϊκού πλακούντα.

Στην περίπτωση που η DNMT3A απενεργοποιούνταν γενετικά στα ενδοθηλιακά κύτταρα των ποντικών, η μεθυλίωση του DNA μειωνόταν και η γονιδιακή έκφραση των ενδοθηλιακών κυττάρων, η οποία ήταν οργανωμένη σε χωρικές ζώνες, κατέρρεε. Η ανάπτυξη των πλακουντιακών αγγείων, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για το έμβρυο, διαταράχθηκε. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα καθυστερημένη ανάπτυξη, η οποία ήταν ακόμη αισθητή μετά τη γέννηση.

Για να διαπιστώσει αν αυτά τα αποτελέσματα που προέκυψαν σε ποντίκια συσχετίζονται με τα ευρήματα στις μέλλουσες μητέρες, η ομάδα του Augustin αναζήτησε τις βάσεις δεδομένων γονιδίων: συνέκρινε τα ήδη δημοσιευμένα δεδομένα αλληλουχιών RNA ενός κυττάρου από ενδοθηλιακά κύτταρα από υγιείς πλακούντες με πλακούντες από γυναίκες που έπασχαν από προεκλαμψία.

Αυτή η επιπλοκή, γνωστή και ως "δηλητηρίαση της εγκυμοσύνης", μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές της ανάπτυξης του μωρού, επειδή δεν τρέφεται πλέον σωστά μέσω του πλακούντα. Όπως ήταν αναμενόμενο με βάση τα αποτελέσματα που προέκυψαν στα ποντίκια, το ενδοθήλιο του πλακούντα των ασθενών με προεκλαμψία παρουσίασε μειωμένη έκφραση του DNMT3A.

"Ο συνδυασμός των πειστικών δεδομένων των ποντικιών με τα συσχετιστικά δεδομένα των ασθενών, υποδηλώνει ότι το DNMT3A διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην υγιή ανάπτυξη των πλακουντιακών αγγείων - και ότι η ανεπάρκεια αυτού του ενζύμου θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη πλακουντιακής ανεπάρκειας», εξηγεί η Stephanie Gehrs, πρώτη συγγραφέας της δημοσίευσης.

"Η καλύτερη κατανόηση των υποκείμενων μηχανισμών που οδηγούν σε πλακουντιακή ανεπάρκεια αποτελεί τη βάση για μελλοντικές προσεγγίσεις για την καλύτερη κατανόηση των διαταραχών της εγκυμοσύνης και ενδεχομένως για την πιο στοχευμένη αντιμετώπισή τους".

Πηγές:
Γερμανικό Κέντρο Ερευνών για τον Καρκίνο

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Τατουάζ: Πόσο επικίνδυνο είναι για το δέρμα [μελέτη]
"Σιωπηλή παραίτηση" στην Υγεία - Τι αποκαλύπτει μελέτη σε ελληνικό νοσοκομείο
Οι πιο εύπεπτες τροφές