Στις 2 μετά τα μεσάνυχτα της Τρίτης προς Τετάρτη, η πολυμελής ομάδα της Χειρουργικής Κλινικής Μεταμοσχεύσεων του ΑΠΘ στο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης ολοκλήρωνε με επιτυχία μια σπάνια και πολύ ιδιαίτερη τετράωρη μεταμόσχευση. Οι δύο νεφροί του 3χρονου Άγγελου, που συγκλόνισε το πανελλήνιο με τον μαρτυρικό του θάνατο, μεταμοσχεύτηκαν στη θέση του ενός νεφρού ενός ενήλικα άνδρα.

Λίγες ώρες μετά, κι ενώ ο 37χρονος λήπτης ανάρρωνε σε θάλαμο νοσηλείας, με τους νεφρούς του παιδιού ήδη σε λειτουργία, ο διευθυντής της Κλινικής, καθηγητής Χειρουργικής στο ΑΠΘ, Γιώργος Τσουλφάς (φωτογραφία), μίλησε στο iatronet.gr για τις προκλήσεις της μεταμόσχευσης παιδιατρικών νεφρών σε ενήλικα, που ο ίδιος και η χειρουργική ομάδα έχουν ξανακάνει με επιτυχία πριν από ένα χρόνο. Ο καθηγητής αναφέρθηκε στο contrast συναισθημάτων που προκαλεί η γέννηση της ελπίδας μέσα από ένα δράμα, ιδίως όταν το βιώνει ένα παιδί, ενώ υποκλίθηκε με τη σειρά του στη γενναιότητα της γιαγιάς του μικρού Άγγελου για την απόφασή της να δωρίσει τα όργανά του.

Πώς επιλέχθηκε ο λήπτης

Η λίστα υποψήφιων ληπτών μοσχεύματος νεφρού, που είναι ενιαία για όλη την Ελλάδα, δεν περιλαμβάνει κάποιο παιδί, καθώς οι περισσότεροι ανήλικοι που βρίσκονται σε ανάγκη μεταμόσχευσης λαμβάνουν μόσχευμα από τους γονείς τους ή άλλους συγγενείς ζώντες δότες. Με αυτό το δεδομένο, όπως εξηγεί ο κ. Τσουλφάς, οι παιδικοί νεφροί θα πήγαιναν σε ενήλικα λήπτη.

Πρώτος στη λίστα ήταν ένας 37χρονος, νεφροπαθής σε αιμοκάθαρση τα τελευταία 17 χρόνια, ο οποίος είχε υποβληθεί σε μεταμόσχευση και το 2010, αλλά ο οργανισμός του απέρριψε το μόσχευμα δύο χρόνια μετά και επέστρεψε στην αιμοκάθαρση. "Υπάρχει μια κατηγορία ασθενών που έχουν υψηλό αριθμό αντισωμάτων, είτε από μεταγγίσεις, προηγούμενη μεταμόσχευση, χειρουργεία και άλλους λόγους. Αυτοί οι άνθρωποι είναι πολύ δύσκολο να βρουν έναν συμβατό δότη, γι αυτό είναι ψηλά στη λίστα", εξηγεί ο καθηγητής. Ο συγκεκριμένος ασθενής, ο οποίος ανήκε σε αυτή την κατηγορία, ήταν πολύ τυχερός που τα τεστ έδειξαν ιστοσυμβατότητα με τα μοσχεύματα του 3χρονου.

 

Ένα σπάνιο χειρουργείο

Λόγω μεγέθους, οι δύο παιδικοί νεφροί χρησιμοποιούνται en bloc (οι δύο μαζί, στη θέση ενός) όταν πρόκειται να μεταμοσχευθούν σε ενήλικα λήπτη. "Είναι ένα ιδιαίτερο τεχνικά χειρουργείο, γιατί είναι οι αναστομώσεις μικρότερες, η παρασκευή των μοσχευμάτων και επίσης ο τρόπος τοποθέτησης στον λήπτη. Μπήκαν οι δύο νεφροί στη θέση ενός νεφρού και παραμένουν οι δύο μαζί ενωμένοι", επισημαίνει ο κ. Τσουλφάς, εξηγώντας την τεχνική: "Αντί να γίνει αναστόμωση η νεφρική αρτηρία και η νεφρική φλέβα του νεφρού του δότη με τα αγγεία του λήπτη, παραμένουν όπως είναι στο δότη οι νεφρικές αρτηρίες και φλέβες, να βγαίνουν από την αορτή και την κάτω κήλη. Οπότε η αναστόμωση γίνεται: η αορτή του δότη με τα αγγεία του λήπτη και η κάτω κήλη του δότη με τα αγγεία του λήπτη".

Όπως εξηγεί ο καθηγητής, είναι ένα σπάνιο χειρουργείο, που χρειάζεται προσεκτική τεχνική και παρακολούθηση, αλλά επειδή εν γένει οι παιδικοί νεφροί είναι σε καλή κατάσταση, η έκβαση είναι συνήθως θετική. Αυτό συνέβη και πριν από ένα χρόνο, όταν χρειάστηκε ξανά να γίνει ανάλογη μεταμόσχευση από παιδιατρικό δότη σε ενήλικα λήπτη.

Ενός λεπτού σιγή

Η εικόνα που μεταδόθηκε από το χειρουργείο του ΠΑΓΝΗ, με τους χειρουργούς υποκλίνονται στο δράμα του μικρού παιδιού και στη γενναιότητα ψυχής της γιαγιάς του, συγκίνησε το πανελλήνιο. Ο κ. Τσουλφάς συμμερίζεται το βαθύ συναίσθημα των στιγμών και αναφέρει πως η τήρηση ενός λεπτού σιγής είναι κάτι που συνηθίζεται. "Ο κάθε δότης είναι ένας άνθρωπος ο οποίος σε μια πολύ δύσκολη στιγμή, ο ίδιος και η οικογένειά του λαμβάνουν μια μεγάλη απόφαση. Είναι ασύλληπτο αυτό που κάνουν, πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για ένα παιδί. Όλοι βλέπουμε σε αυτό το παιδί τη δικιά μας την οικογένεια, το παιδί μας, τον συγγενή μας, βλέπουμε ένα πλάσμα αβοήθητο", σημειώνει.

Μια κλινική στην πρωτοπορία

Με ιστορία άνω των 40 ετών, η Χειρουργική Κλινική Μεταμοσχεύσεων του ΑΠΘ είναι ενεργή σε μεταμοσχεύσεις ήπατος, νεφρού και παγκρέατος. Αποτελεί το μεγαλύτερο κέντρο στην Ελλάδα σε ό,τι αφορά τη μεταμόσχευση ήπατος, ενώ έχει στο ενεργητικό του πρωτοποριακές επεμβάσεις, όπως συνδυαστικές διπλές μεταμοσχεύσεις.

Το 2024 πραγματοποίησε:

  • 29 μεταμοσχεύσεις ήπατος.
  • 37 μεταμοσχεύσεις νεφρού από πτωματικό δότη.
  • 34 μεταμοσχεύσεις νεφρού από ζώντα δότη (από γονείς, αδέλφια, άλλους συγγενείς, ή και συναισθηματικούς δότες από το φιλικό περιβάλλον του λήπτη).

Μεταξύ αυτών, πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο χρόνο και δύο διπλές μεταμοσχεύσεις, ήπατος - νεφρού και νεφρού - παγκρέατος.

Ως πανεπιστημιακή κλινική, έχει σημαντικό παράλληλο ερευνητικό έργο. Τον ερχόμενο Απρίλιο θα γίνει παρουσίαση του Κέντρου Έρευνας και Καινοτομίας στη Μεταμόσχευση Συμπαγών Οργάνων. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που λαμβάνεται στα πλαίσια της Ειδικής Μονάδας Βιοιατρικής Έρευνας και Εκπαίδευσης (ΕΜΒΙΕΕ) του ΑΠΘ, που περιλαμβάνει ερευνητικές συνεργασίες με άλλους φορείς και επιστημονικά πεδία, όπως με το Πολυτεχνείο.

"Για παράδειγμα, έχουμε κάποια προγράμματα που κάνουμε την τρισδιάστατη εκτύπωση συμπαγών οργάνων με απεικόνιση από αξονική τομογραφία, ώστε να έχουμε έναν χάρτη του όγκου του μοσχεύματος . Σε άλλα προγράμματα χρησιμοποιούμε εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα και για την εκπαίδευση συναδέλφων, αλλά και για την προετοιμασία ενός χειρουργείου", αναφέρει ο καθηγητής, καταλήγοντας: "Έχουμε επίσης πρόγραμμα για τη λεγόμενη ‘πράσινη’ μεταμόσχευση, όπου εξετάζουμε ποιο είναι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της μεταμόσχευσης".

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Τεχνητή Νοημοσύνη και καινοτόμες μέθοδοι βελτίωσης της γονιμότητας στο διεθνές forum που πραγματοποιείται στην Ελλάδα
Ε.Σ.Α.μεΑ.:  Απογοητευτική η κατάσταση στην οδοντιατρική περίθαλψη για τα άτομα με αναπηρία  
Μια νέα αρχή: Σπάμε τον κύκλο της εφηβικής παραβατικότητας