Ολοένα και περισσότερες εφαρμογές υγείας (health apps) κάνουν καθημερινά την εμφάνισή τους στον ψηφιακό κόσμο. Στην εποχή μας, το κινητό τηλέφωνο έχει εξελιχθεί από απλό μέσο επικοινωνίας σε πολύτιμο εργαλείο υγείας. Κάνοντας μια σύντομη αναδρομή στo παρελθόν, θα δούμε ότι τα πρώτα health apps έκαναν την εμφάνισή τους στις αρχές της δεκαετίας του 2000, αλλά η ραγδαία ανάπτυξή τους ήρθε μετά το 2008-2010, με την εξάπλωση των smartphones και των app stores.

Τα health apps, που αφορούν στην παρακολούθηση της φυσικής κατάστασης, της ψυχικής υγείας, της διατροφής ή της φαρμακευτικής αγωγής, αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας εκατομμυρίων ανθρώπων. Στόχος όλων των παραπάνω εφαρμογών υγείας είναι η ενίσχυση της αυτοφροντίδας,δηλαδή η εξασφάλιση της δυνατότητας κάθε ατόμου να έχει τον έλεγχο της ατομικής του φροντίδας, χωρίς την άμεση παρέμβαση ενός επαγγελματία υγείας,1με απώτερο στόχο την καλλιέργεια συνειδητής σχέσης μεταξύ σωματικής και ψυχικής  κατάστασης του εκάστοτε χρήστη.

Με εφαρμογές για καταγραφή βημάτων, πίεσης, καρδιακού ρυθμού, ύπνου ή διάθεσης, το άτομο γίνεται πιο ενημερωμένο και συμμετοχικό στην πορεία της υγείας του.2Άλλες εφαρμογές δίνουν τη δυνατότητα ειδοποίησης για λήψη της φαρμακευτικής αγωγής, προγραμματισμό φυσικής άσκησης και χαλάρωσης, καταγραφή γευμάτων και θερμίδων  συμβάλλοντας στην καθημερινή ευημερία του χρήστη.

Μέσω των εφαρμογών αυτών παρέχεται η δυνατότητα εξατομικευμένων παρεμβάσεων, κάτι που ενισχύει την αποτελεσματικότητά τους. Επιπρόσθετα, μέσω της ανάλυσης των δεδομένων που έχουν συλλεχθεί από τις εφαρμογές αυτές, μπορεί ο χρήστης να εντοπίσει τα δυνατά και αδύναμα σημεία του χαρακτήρα του ώστε να μπορέσει να τα βελτιώσει με στόχο της ενίσχυση της συμπεριφορικής αλλαγής.3

Στον τομέα της ψυχικής υγείας η συνεισφορά των εφαρμογών διαχείρισης άγχους, τεχνικών αναπνοών, καταγραφής συναισθημάτων και καθοδηγούμενου διαλογισμού έχει αποδείξει τη συμβολή της στη μείωση των συμπτωμάτων άγχους και κατάθλιψης.2 Σε μια εποχή που η ψυχολογική επιβάρυνση και τα επίπεδα άγχους αυξάνονται και η πρόσβαση σε εξειδικευμένο προσωπικό είναι συχνά δύσκολη ή δαπανηρή, αυτές οι εφαρμογές προσφέρουν μια χαμηλού κόστους εναλλακτική υποστήριξης. Παράλληλα, η ανωνυμία που παρέχουν ενθαρρύνει περισσότερα άτομα, ιδίως νεότερες ηλικίες, να ασχοληθούν με την ψυχική τους ευεξία χωρίς τον φόβο του στιγματισμού.

Παρά τα θετικά, υπάρχουν και σημαντικές προκλήσεις και περιορισμοί στη χρήση των health apps. Πολλές εφαρμογές δεν υπόκεινται σε ιατρική εποπτεία, δεν ακολουθούν επιστημονικά πρωτόκολλα ή διατηρούν αμφίβολες πρακτικές διαχείρισης προσωπικών δεδομένων.4 Επίσης, η ¨ψηφιακή κόπωση¨ ή η αποσπασματική χρήση εφαρμογών μειώνει τη μακροχρόνια αποτελεσματικότητά τους.

Ένας επιπρόσθετος περιοριστικός παράγοντας που θα πρέπει να εξεταστεί είναι η ανισότητα στην πρόσβαση καθώς η χρήση των εφαρμογών υγείας προϋποθέτει τον κατάλληλο τεχνολογικό εξοπλισμό και βασική τεχνολογική παιδεία, κάτι που δεν είναι δεδομένο σε ηλικιωμένους, άτομα με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο ή κατοίκους απομακρυσμένων περιοχών.

Τα health apps ενισχύουν την ποιότητα ζωής του χρήστη προσφέροντας ψυχολογική υποστήριξη και προάγοντας ένα πιο συμμετοχικό και υπεύθυνο μοντέλο διαχείρισης της υγείας. Ωστόσο, η επιστημονική τους αξιοποίηση απαιτεί σωστή τεκμηρίωση, ψηφιακή εκπαίδευση και επαγρύπνηση για θέματα ασφάλειας. Όταν γίνεται σωστή και ασφαλής χρήση της τεχνολογίας,μπορούμε πράγματι να κατακτήσουμε ένα υψηλό επίπεδο προσωπικής φροντίδας και ευεξίας.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

  1. Dennison, L., Morrison, L., Conway, G., & Yardley, L. (2013). Opportunities and challenges for smartphone applications in supporting health behavior change: Qualitative study. *Journal of Medical Internet Research, 15*(4), e86.
  2. Firth, J., Torous, J., Nicholas, J., Carney, R., Rosenbaum, S., & Sarris, J. (2017). Can smartphone mental health interventions reduce symptoms of anxiety? A meta-analysis of randomized controlled trials. *Journal of Affective Disorders, 218*, 15–22.
  3. Krebs, P., & Duncan, D. T. (2015). Health app use among US mobile phone owners: A national survey. *JMIR mHealth and uHealth, 3*(4), e101.
  4. Torous, J., Lipschitz, J., Ng, M., & Firth, J. (2019). Dropout rates in clinical trials of smartphone apps for depressive symptoms: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 263*, 413–419.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Ποιες τροφές αυξάνουν την καλή χοληστερόλη