Επιστήμονες έχουν χαρακτηρίσει τα εμβρυϊκά βλαστοκύτταρα ως μια «ασφάλεια ζωής» που συνοδεύει το παιδί την ώρα που έρχεται στον κόσμο. Τα αρχέγονα κύτταρα, που υπό κατάλληλες συνθήκες μπορούν να μετατραπούν σε όλους τους τύπους κυττάρων, θα μπορούσαν να αποτελέσουν δυνητικά "ανταλλακτικά" κύτταρα που θα συμβάλλουν στη θεραπεία μιας μελλοντικής ασθένειας.

Ο ομότιμος καθηγητής Βιοχημείας του ΑΠΘ και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Αναγεννητικής Ιατρικής, Γεώργιος Κολιάκος (φωτογραφία) μιλάει στο iatronet.gr για τις σημερινές και μελλοντικές εφαρμογές της αναγεννητικής ιατρικής, που εκτός από βλαστοκύτταρα χρησιμοποιεί άλλα είδη κυττάρων, γονίδια, αυξητικούς παράγοντες και ικριώματα για την ίαση ασθενειών, την αναγέννηση ιστών, αλλά και για την παράταση της υγιούς ζωής.

Οι τελευταίες εξελίξεις στον ραγδαία αναπτυσσόμενο κλάδο της ιατρικής θα συζητηθούν στο πλαίσιο του 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Αναγεννητικής Ιατρικής, που θα διεξαχθεί από τις 5 ως τις 7 Σεπτεμβρίου στο ΚΕΔΕΑ του ΑΠΘ, στη Θεσσαλονίκη.

Αναγεννητική ιατρική

Ο νέος κλάδος της Ιατρικής, με ταχεία ανάπτυξη τα τελευταία 20 χρόνια, χρησιμοποιεί τις εγγενείς δυνατότητες του οργανισμού να αναγεννάται και να κλείνει πληγές. "Ενισχύει αυτές τις δυνατότητες, χρησιμοποιώντας βλαστοκύτταρα, άλλα κύτταρα, γονίδια, αυξητικούς παράγοντες και ικριώματα, με στόχο να θεραπεύσει νόσους που δεν θεραπεύονταν μέχρι σήμερα", λέει ο κ. Κολιάκος. Οι εφαρμογές της σήμερα αφορούν μια σειρά από ιατρικές ειδικότητες, όπως η Χειρουργική, η Ορθοπαιδική, η Πλαστική Χειρουργική, η Δερματολογία, η Οφθαλμολογία και οι μεταμοσχεύσεις, ενώ σε ερευνητικό επίπεδο αφορά σχεδόν το σύνολο της Ιατρικής επιστήμης.

Η χρήση βιολογικών παραγόντων σε κλινικές μελέτες έχει δώσει πολύ θετικά αποτελέσματα για την αντιμετώπιση μιας σειράς παθήσεων, μεταξύ άλλων ογκολογικών, καρδιολογικών, νευρολογικών και αυτοάνοσων, ενώ ελπιδοφόρες είναι οι προοπτικές στο ξεχωριστό ερευνητικό πεδίο της αντιγήρανσης.

Μελλοντικός στόχος των επιστημόνων είναι η θεραπεία ανίατων ασθενειών, χρόνιων νόσων και η αποκατάσταση αναπηριών.

Βλαστοκύτταρα

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 η αναδυόμενη τότε σύσταση για συλλογή και φύλαξη βλαστοκυττάρων από το ομφαλοπλακουντιακό αίμα του νεογνού κατά τη γέννηση αφορούσε κυρίως τη δυνητική μελλοντική της χρήση σε παθήσεις του αίματος. "Σήμερα, γνωρίζουμε ότι το αίμα του ομφάλιου λώρου έχει πολύ μεγαλύτερη χρησιμότητα, καθώς ξέρουμε ότι σε αυτό υπάρχουν και αρχέγονα κύτταρα, τα λεγόμενα πολύ μικρά βλαστοκύτταρα που μοιάζουν με τα εμβρυικά, τα οποία μπορούν να μετατραπούν σε οποιοδήποτε άλλο είδους κυττάρου", σημειώνει ο ομότιμος καθηγητής και προσθέτει: "Υπάρχουν επίσης κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος τα οποία έχουν μοναδικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνται σε επίπεδο κλινικής έρευνας και κατά του καρκίνου και για την θεραπεία αυτοάνοσων νοσημάτων, αλλά και για την δημιουργία ανοσοανοχής στις μεταμοσχεύσεις. Επίσης, έχουν δοθεί βλαστοκύτταρα μεταξύ άλλων για την θεραπεία του αυτισμού και της εγκεφαλικής παράλυσης, με πολύ καλά αποτελέσματα στις κλινικές μελέτες".

Να φυλάξω βλαστοκύτταρα;

Ο κ. Κολιάκος θα συνιστούσε σήμερα στους νέους γονείς να φυλάξουν βλαστοκύτταρα κατά τη γέννηση του παιδιού τους, αν έχουν την οικονομική δυνατότητα. "Ακόμη δεν μπορούμε να πούμε ότι το θεωρούμε απαραίτητο, αλλά είναι καλό να φυλάξει κανείς, όχι μόνο το αίμα του ομφαλίου λώρου, αλλά και ιστό. Αν μια γυναίκα έχει οικονομικές δυσκολίες, καλύτερα να κρατήσει αυτά τα χρήματα για να θρέψει το παιδί της. Αν της περισσεύουν όμως τα 1.500 ευρώ που κοστίζει στην Ελλάδα η φύλαξη συνιστούμε να το κάνει", διευκρινίζει. Το κόστος περιλαμβάνει τη συλλογή και τη φύλαξη για 20 χρόνια, με τον ενήλικα πια δικαιούχο να έχει τη δυνατότητα ανανέωσης στη συνέχεια.

Η φύλαξη γίνεται σε υγρό άζωτο, σε συνθήκες υπερκατάψυξης, για μια διάρκεια που μπορεί να υπερβεί κατά πολύ αυτή της ζωής ενός ανθρώπου. "Έχει υπολογιστεί ότι η διάρκεια ημιζωής (δηλαδή τουλάχιστον των μισών από τα βλαστοκύτταρα που κρατήθηκαν) είναι περίπου 2.000 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι αν φυλαχθούν σε κατάλληλες συνθήκες, θα είναι ένα εύρημα των αρχαιολόγων του μέλλοντος", επισημαίνει ο ομ. καθηγητής.

Όπως διευκρινίζει ο ίδιος, για κάποιον που δεν έχει φυλάξει κύτταρα κατά τη γέννησή του υπάρχει η επιλογή των επαγόμενων πολυδύναμων βλαστοκυττάρων. Πρόκειται για ενήλικα βλαστοκύτταρα, τα οποία με ειδική επεξεργασία μετατρέπονται σε βλαστοκύτταρα παρόμοια με τα εμβρυικά. «Κάποιος που δεν έχει κρατήσει κατά τη γέννηση, χρειάζεται περισσότερες επεμβάσεις στο γενετικό υλικό και μεγαλύτερο κόστος για να το πετύχει», εξηγεί.  

Μια άλλη διάσταση της αναγεννητικής ιατρικής είναι τα λεγόμενα οργανοειδή. Πρόκειται για μικρά αυτόλογα (του ίδιου του ασθενούς) όργανα, πάνω στα οποία δοκιμάζονται φάρμακα και θεραπείες.

Αντιγήρανση

Η παράταση του ορίου της ζωής, που αποτελεί διαχρονικά το "ιερό δισκοπότηρο" της επιστημονικής έρευνας, είναι ένα προνομιακό πεδίο έρευνας για την αναγεννητική ιατρική.

"Μέχρι πριν 20 χρόνια αν κάποιος έλεγε ότι ασχολείται με την αντιγήρανση, θα λέγαμε είναι ή τρελός ή απατεώνας. Σήμερα υπάρχουν πολύ σοβαροί επιστήμονες σε όλο τον κόσμο, οι οποίοι μιλάνε ακόμα και για την αντιστροφή της γήρανσης, δηλαδή να γυρίσουμε πίσω τη βιολογική ηλικία, κάτι που έχει γίνει εφικτό σε ποντίκια", παρατηρεί ο κ. Κολιάκος, συμπληρώνοντας πως περισσότερο εφικτή είναι η αύξηση των χρόνων υγιούς ζωής.

"Κανείς δεν ζει πάνω από 120 χρόνια ούτε αναμένεται να ζήσει. Αλλά, ήδη σήμερα ένας συνταξιούχος 65 ή 67 ετών διαφέρει από έναν συνομήλικό του στο παρελθόν, ενώ βλέπουμε και επαγγελματίες αθλητές που αγωνίζονται σε κορυφαίο επίπεδο σε ηλικία 40 ετών και άνω. Μπορούμε να μειώσουμε το γήρας, που είναι το αίτιο όλων των ασθενειών της τρίτης ηλικίας", καταλήγει.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Κουραμπιέδες, μελομακάρονα και μια αίσθηση ανεκπλήρωτου
Το πρώτο και μοναδικό βιο - ομοειδές φάρμακο για την πολλαπλή σκλήρυνση μπαίνει στις ΗΠΑ
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί