Η καφεΐνη, η πιο διαδεδομένη ψυχοδραστική ουσία παγκοσμίως, μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα των αιμοδοσιών και την αποτελεσματικότητα των μεταγγίσεων. Αυτό τουλάχιστον υποδηλώνει μια μεγάλης κλίμακας μελέτη του Anschutz Medical Campus του Πανεπιστημίου του Κολοράντο, η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό "Haematologica".

Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από περισσότερους από 13.000 αιμοδότες. Διαπίστωσαν μια συσχέτιση μεταξύ υψηλών επιπέδων καφεΐνης και ερυθρών αιμοσφαιρίων, τα οποία ήταν πιο ευαίσθητα σε βλάβες κατά την αποθήκευση και είχαν χειρότερη απόδοση μετά τη μετάγγιση.

Στα κλινικά δεδομένα, αυτό εκφράστηκε με μικρότερη αύξηση των επιπέδων αιμοσφαιρίνης και ισχυρότερα σημάδια αιμόλυσης στους λήπτες. Ιδιαίτερα επηρεάστηκαν άτομα με συχνές παραλλαγές του γονιδίου ADORA2b, το οποίο ρυθμίζει το μεταβολισμό των ερυθροκυττάρων σε συνθήκες έλλειψης οξυγόνου.

Για να διερευνήσει αυτές τις συσχετίσεις, η ερευντική ομάδα χρησιμοποίησε τα δεδομένα της μεγάλης κλίμακας μελέτης REDS RBC-Omics. Σε αυτή προσδιορίστηκε η περιεκτικότητα σε καφεΐνη σε κονσέρβες ερυθροκυττάρων και συσχετίστηκε με μεταβολικά προφίλ, σταθερότητα αποθήκευσης και κλινικά αποτελέσματα μετάγγισης.

Επιπλέον, 8 υγιείς εθελοντές έλαβαν μια κούπα καφέ για να μετρηθούν οι βραχυπρόθεσμες επιδράσεις στις τιμές του αίματος. Οι ερευνητές πραγματοποίησαν επίσης μηχανιστικές αναλύσεις σε μοντέλα ποντικών με απενεργοποιημένο υποδοχέα ADORA2b και μπόρεσαν να δείξουν σε ενζυμικές δοκιμές ότι η καφεΐνη αναστέλλει άμεσα τη γλυκόζη-6-φωσφορική αφυδρογονάση (G6PD).

Η καφεΐνη επηρεάζει τα ερυθρά αιμοσφαίρια

"Γνωρίζουμε από καιρό τις επιδράσεις της καφεΐνης στον εγκέφαλο και στο κεντρικό νευρικό σύστημα, αλλά αυτή είναι η πρώτη μεγάλης κλίμακας μελέτη που αποδεικνύει την επίδρασή της στη βιολογία των ερυθρών αιμοσφαιρίων", αναφέρεται σε ανακοίνωση ο Angelo D'Alessandro, καθηγητής βιοχημείας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Κολοράντο και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

"Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι κάτι τόσο συνηθισμένο όσο η πρωινή κούπα καφέ μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα του αποθηκευμένου αίματος και στην αποτελεσματικότητά του κατά τη μετάγγιση σε ασθενείς", λέει ο D'Alessandro.

Αποφυγή καφέ πριν από την αιμοδοσία

Οι συγγραφείς τονίζουν ότι η καφεΐνη είναι ένας μεταβλητός παράγοντας. "Λόγω της σύντομης βιολογικής ημιζωής της καφεΐνης, προσωρινές αλλαγές στη διατροφή γύρω από την ημερομηνία της αιμοδοσίας θα μπορούσαν να μετριάσουν τις αρνητικές επιπτώσεις της, κάτι που συνάδει με τις οδηγίες για τους αιμοδότες σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπου συνιστάται στους αιμοδότες να περιορίσουν την πρόσληψη καφεΐνης πριν από την αιμοδοσία", αναφέρεται στη μελέτη.

Αντίθετα, σε άλλες περιοχές, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η Ιταλία, η κατανάλωση καφεΐνης πριν από την αιμοδοσία δεν απορρίπτεται ενεργά και, λόγω των γνωστών θετικών επιδράσεών της στην αρτηριακή πίεση, ενθαρρύνεται ακόμη και σιωπηρά, καθώς μπορεί να επιταχύνει τη διαδικασία της αιμοδοσίας και να μειώσει τις αγγειοβαγικές αντιδράσεις, συνεχίζει η μελέτη.

Στη Γερμανία, ορισμένες υπηρεσίες αιμοδοσίας, όπως η Γερμανική Ερυθρά Σταυρός (DRK) της Βάδης-Βυρτεμβέργης, αναφέρουν ότι η κατανάλωση καφέ σε μέτρια ποσότητα πριν από την αιμοδοσία επιτρέπεται.

Η μελέτη καταδεικνύει πάντως την αμφιθυμία της καφεΐνης στο πλαίσιο της αιμοδοσίας. "Στην πραγματικότητα, η μέτρια πρόσληψη καφεΐνης μπορεί να αυξήσει προσωρινά την αρτηριακή πίεση και τον αγγειακό τόνο του δότη, διευκολύνοντας την φλεβική πρόσβαση και την αποτελεσματικότητα της αιμοληψίας", γράφουν οι συγγραφείς υτηε μελέτης.

Ωστόσο, αυτό το πλεονέκτημα πρέπει να σταθμιστεί με τις ελαφρώς διουρητικές ιδιότητες της καφεΐνης, οι οποίες μπορεί να προδιαθέτουν τους δότες σε αφυδάτωση – ένας γνωστός παράγοντας κινδύνου για ανεπιθύμητα συμβάντα σε σχέση με την αιμοδοσία και χειρότερη κυκλοφορία του αίματος κατά τη διάρκεια της λήψης.

Πηγές:
Haematologica

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Ποιες τροφές αυξάνουν την καλή χοληστερόλη