Καθώς η περιβαλλοντική θερμοκρασία ελαττώνεται και το φθινόπωρο δίνει τη θέση του στον χειμώνα, η χρονιά αποκτά τους συνήθεις καθημερινούς της ρυθμούς. Η παραμονή σε κοινόχρηστους χώρους, όπως σχολεία, γραφεία, μέσα μαζικής μεταφοράς και κλειστά καταστήματα, διευρύνεται, με αποτέλεσμα οι παθογόνοι μικροοργανισμοί που μεταδίδονται με την αναπνοή, τα σταγονίδια και τα μολυσμένα αντικείμενα να βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να επεκταθούν. Δυστυχώς, η εξάπλωση αυτή επιτείνεται από την πλημμελή τήρηση βασικών μέτρων υγιεινής και πρόληψης.

Τα χέρια, παιδιών και ενηλίκων, συχνά δεν πλένονται επαρκώς, οι χώροι δεν αερίζονται σωστά, τα κλιματιστικά συστήματα παραμένουν κακώς συντηρημένα, ενώ τα κοινόχρηστα παιχνίδια και αντικείμενα σε σχολεία και νηπιαγωγεία σπανίως καθαρίζονται με συνέπεια. Επιπλέον, η εκπαίδευση των παιδιών αναφορικά με τη σωστή πλύση των χεριών είναι ελλιπής ή βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται ο κύκλος μετάδοσης των λοιμώξεων.

Η ρινική συμφόρηση ως σύμπτωμα

Ένα από τα πιο συχνά και ενοχλητικά συμπτώματα αυτής της περιόδου είναι η βουλωμένη μύτη. Ιατρικά αποκαλείται ρινική συμφόρηση και συχνά συνοδεύεται από:

  • πρησμένους αδένες
  • βραχνή φωνή
  • πόνους στο σώμα
  • ρινική καταρροή
  • φτάρνισμα
  • πονόλαιμο
  • βήχα
  • πυρετό και κρυάδες
  • πονοκέφαλο
  • δυσκολία στην κατάποση
  • απώλεια όρεξης
  • πρήξιμο ή φαγούρα στον λαιμό
  • κάψιμο ή δυσχέρεια αναπνοής

Μηχανισμός εμφάνισης της ρινικής συμφόρησης

Η μύτη δεν αποτελεί απλώς ένα «κανάλι διόδου οξυγόνου», αλλά είναι επίσης ιδιαίτερα πολύπλοκο και σημαντικό όργανο. Ρυθμίζει τη θερμοκρασία και την υγρασία του εισπνεόμενου αέρα, ενώ κατακρατά σωματίδια, μικροοργανισμούς και ρύπους, προστατεύοντας έτσι τους πνεύμονες. Οι παραρρίνιοι κόλποι, κοιλότητες που επικοινωνούν με τη μύτη, συμβάλλουν στην παραγωγή ουσιών που καταπολεμούν βακτήρια, ιούς και μύκητες. Το αναπνευστικό επιθήλιο εκκρίνει βλέννα, η οποία λειτουργεί σαν «φίλτρο» για τους ανεπιθύμητους εισβολείς. Ωστόσο, όταν οι παθογόνοι μικροοργανισμοί  προσβάλλουν το επιθήλιο και ο αριθμός τους υπερβεί ένα κρίσιμο όριο, δημιουργείται φλεγμονή και υπερέκκριση βλέννας, οδηγώντας στο γνωστό και ενοχλητικό μπούκωμα.

Μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης

Η ανακούφιση από τη ρινική συμφόρηση μπορεί να επιτευχθεί με έναν συνδυασμό προληπτικών και θεραπευτικών μέτρων.

  1. Περιβαλλοντικά μέτρα
  • Απομακρύνετε κακώς συντηρημένα κλιματιστικά ή αφυγραντήρες, καθώς ευνοούν την ξηρότητα και την ανάπτυξη μικροβίων.
  • Αποφύγετε τη στενή επαφή με κατοικίδια και χνουδωτά αντικείμενα, τα οποία μπορεί να ερεθίσουν τον βλεννογόνο.
  • Περιορίστε την έκθεση σε καπνό, χημικά προϊόντα, βαφές και έντονες οσμές.
  • Προστατευτείτε από το ψύχος και τα ρεύματα αέρα που εντείνουν τη συμφόρηση.
  1. Διατροφικές συνήθειες

Η σωστή διατροφή συμβάλλει στην άμυνα του οργανισμού:

  • Προτιμήστε ελαφριά γεύματα, μασήστε καλά την τροφή σας και αποφύγετε βαριά νυχτερινά φαγητά.
  • Απομακρυνθείτε από το αλκοόλ και τις τοξικές ουσίες.
  • Μειώστε τα πικάντικα γεύματα που προκαλούν καούρα.
  • Διατηρήστε μεσογειακή διατροφή με φρούτα, λαχανικά, όσπρια και ελαιόλαδο.
  • Μην παραλείπετε το πρωινό, το οποίο «ξυπνάει» τον μεταβολισμό.

Κατά τη διάρκεια της ασθένειας, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχουν αντίστοιχες δυσανεξίες,  χρήσιμα αφεψήματα που πρέπει να καταναλώνονται χλιαρά, είναι το δίκταμο, το χαμομήλι, το φασκόμηλο, το τσάι με μέλι, διότι καταπραΰνουν τον λαιμό και ενυδατώνουν. Παράλληλα, η καλή ενυδάτωση με νερό σε μέτριες θερμοκρασίες βοηθά στη ρευστοποίηση της βλέννας.

  1. Υγιεινή στόματος και φωνής
  • Οι γαργάρες με χλιαρό νερό και λίγο αλάτι μειώνουν τον ερεθισμό του λαιμού.
  • Αποφύγετε την υπερβολική χρήση της φωνής όταν υπάρχει βραχνάδα. Η ξεκούραση των φωνητικών χορδών επιταχύνει την ανάρρωση.
  1. Φαρμακευτική προσέγγιση
  • Τα αντιβιοτικά δεν έχουν θέση στην απλή ιογενή ρινική συμφόρηση. Η αλόγιστη χρήση τους οδηγεί σε ανθεκτικά μικρόβια.
  • Τα αποσυμφορητικά σπρέι πρέπει να χρησιμοποιούνται με μέτρο. Η κατάχρησή τους μπορεί να προκαλέσει φαρμακογενή ρινίτιδα, δηλαδή επίμονη συμφόρηση λόγω αγγειοδιαστολής.
  • Άτομα με χρόνια νοσήματα (π.χ. διαβήτη) οφείλουν να ελέγχουν σωστά την πάθησή τους, καθώς οι λοιμώξεις μπορεί να έχουν βαρύτερη πορεία.
  1. Φυσικές μέθοδοι ρευστοποίησης βλέννας

Οι εισπνοές ατμών από κατσαρόλα με βραστό νερό ή από ειδικό ρινικό εισπνευστήρα βοηθούν στην υγρασία του βλεννογόνου και στη λύση της συμφόρησης.

Σημεία συναγερμού

Σε φυσιολογικές συνθήκες, όταν το ανοσοποιητικό λειτουργεί επαρκώς, η ρινική συμφόρηση που οφείλεται σε ιογενή λοίμωξη υποχωρεί εντός 5–7 ημερών. Ωστόσο, όταν τα συμπτώματα παρατείνονται ή συνοδεύονται από:

  • υψηλό πυρετό
  • δύσπνοια
  • πόνο στα ιγμόρεια ή στα αυτιά
  • έντονη καταβολή δυνάμεων
  • παχύρευστη ή δύσοσμη έκκριση

τότε απαιτείται ιατρική εκτίμηση. Πιθανές επιπλοκές είναι η παραρρινοκολπίτιδα, η βρογχίτιδα, η αναπνευστική ανεπάρκεια, η πνευμονία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η παρατεταμένη συμφόρηση μπορεί να οφείλεται σε αλλεργίες, σε δομικές ανωμαλίες της μύτης (π.χ. σκολίωση διαφράγματος), σε πολύποδες, ή ακόμη και σε αυτοάνοσα νοσήματα.

Συμπέρασμα

Το μπούκωμα της μύτης, αν και συνήθως αθώο, επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητα, την ποιότητα του ύπνου, την εργασιακή απόδοση και τη διάθεση. Η σωστή τήρηση κανόνων υγιεινής, η υγιεινή διατροφή, η αποφυγή ερεθιστικών παραγόντων και η συνετή χρήση φαρμάκων αποτελούν τα βασικά όπλα για την πρόληψη και την αντιμετώπισή του.

Η έγκαιρη ιατρική παρέμβαση, όταν τα συμπτώματα παρατείνονται ή είναι έντονα, είναι απαραίτητη, ώστε να αποκλειστούν σοβαρότερες παθήσεις. Η φροντίδα της μύτης μας δεν είναι μια απλή «λεπτομέρεια», αλλά ουσιαστικό βήμα για την προστασία του αναπνευστικού μας συστήματος και, τελικά, της συνολικής μας υγείας.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Πνευμονία: Βακτηριακό ένζυμο είναι πιθανό να προκαλεί μοιραίες καρδιακές επιπλοκές [μελέτη]