Η ακριβής εκτίμηση κινδύνου για εκδήλωση καρκίνου του τραχήλου της μήτρας σε μια γυναίκα που παρουσιάζει προκαρκινικές αλλοιώσεις διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εξατομικευμένη θεραπευτική της αντιμετώπιση, αλλά και στη μετέπειτα αναπαραγωγική της υγεία.

Μελέτη Ελλήνων ερευνητών με επικεφαλής τον καθηγητή Μαιευτικής - Γυναικολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ευάγγελο Παρασκευαϊδη (φωτογραφία), που δημοσιεύτηκε πριν από 20 χρόνια στο Lancet και άλλαξε τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, έχει καταδείξει πως η χειρουργική αφαίρεση ενός μεγάλου τμήματος του τραχήλου σε μια γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο προωρότητας όταν βρεθεί σε κατάσταση εγκυμοσύνης.

Καινοτόμο εργαλείο, που ανέπτυξε η ερευνητική ομάδα του Έλληνα καθηγητή, αξιοποιεί την Τεχνητή Νοημοσύνη για την εκτίμηση κινδύνου, με βάση κάποιες παραμέτρους τρόπου ζωής. Το σκορ του αλγόριθμου, σε συνδυασμό με τις εργαστηριακές εξετάσεις και την κολποσκοπική εξέταση, εξασφαλίζουν ακρίβεια 99% στην εκτίμηση κινδύνου και καθορίζουν την ανάλογη ιατρική παρέμβαση.

Ο κ. Παρασκευαϊδης, επικεφαλής της Ελληνικής Ακαδημαϊκής Ομάδας Μελετών στην Παθολογία Τραχήλου, μιλάει στο iatronet.gr για τα νέα δεδομένα στην πρόληψη, διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, με αφορμή το τετραήμερο Συνέδριο Παθολογίας Τραχήλου & Κολποσκόπησης, που διοργανώνεται από τις 16 έως τις 19 Οκτωβρίου στα Ιωάννινα από την Ελληνική Εταιρεία Κολποσκόπησης & Παθολογίας Τραχήλου.

Εξατομίκευση κινδύνου

Η παθολογία του τραχήλου αφορά παθήσεις του λεγόμενου κατώτερου γεννητικού σωλήνα. "Αυτός περιλαμβάνει τράχηλο, κόλπο και αιδοίο, αλλά μιλάμε για παθολογία τραχήλου γιατί αυτό είναι το όργανο με τις πιο συχνές παθολογίες, με συχνότερη και σοβαρότερη τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας", εξηγεί ο καθηγητής.

Ένα σημαντικό μέρος του συνεδρίου στα Ιωάννινα θα επικεντρωθεί στην εξατομίκευση κινδύνου και στο πώς μπορεί να βοηθήσει η Τεχνητή Νοημοσύνη. "Υπάρχουν οι κατευθυντήριες οδηγίες που λένε τι πρέπει να κάνουμε σε κάθε εύρημα, όμως έτσι ομαδοποιούνται πολλές γυναίκες σε μια γραμμή αντιμετώπισης", αναφέρει, τονίζοντας τη σημασία του εξατομικευμένου υπολογισμού κινδύνου, που επικεντρώνεται κυρίως στις νεότερες γυναίκες.

"Αυτός δεν είναι ένας αρνητικός ηλικιακός διαχωρισμός. Έχει αξία γιατί σε μια νεαρή γυναίκα αν δεν υπολογιστεί σωστά ο κίνδυνος μπορεί να γίνει άσκοπα επέμβαση στον τράχηλο, που ενδέχεται να την επηρεάσει αργότερα, όταν θα μείνει έγκυος", διευκρινίζει, προσθέτοντας: "Έχουμε καταδείξει με τη δημοσίευση στο Lancet, ότι τότε μπορεί να κινδυνεύσει από προωρότητα, ίσως με βαριά προωρότητα, ακόμη και με περιγεννητική θνησιμότητα, επειδή κάποιος γιατρός όταν ήταν νεαρή δεν ήξερε καλά τα πράγματα ή δεν υπήρχε τότε η γνώση και θεώρησε ότι πρέπει να βγάλει ένα μεγάλο κομμάτι από τον τράχηλό της για μια προκαρκινική αλλοίωση, για να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει ξανά πρόβλημα".

Η εξατομίκευση κινδύνου οδηγεί τη θεραπευτική ομάδα στον τρόπο παρέμβασης, η οποία μπορεί να είναι μη επεμβατική σε μια αρχόμενη ή και μετρίου βαθμού προκαρκινική αλλοίωση. "Μπορεί να χρειαστεί να ενισχύσουμε με κατάλληλα σκευάσματα το ανοσοποιητικό της, να την προτρέψουμε να κάνει το εμβόλιο αν δεν το έχει κάνει, να διακόψει το κάπνισμα αν είναι καπνίστρια γιατί αυτό, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα θα τη βοηθήσει στο ανοσοποιητικό της", σημειώνει ο κ. Παρασκευαϊδης, προσθέτοντας πως αν απαιτηθεί επέμβαση αφαιρείται μόνο το τμήμα που είναι απαραίτητο.

Η μελέτη, που άλλαξε τα guidelines και έχει ως σήμερα 1.600 ετεροδημοσιεύσεις, ακολουθήθηκε από άλλες, που κατέδειξαν ότι οι επιπτώσεις της προωρότητας δεν συμβαίνουν όταν αφαιρείται ένα μικρό τμήμα του τραχήλου, γιατί τότε ο οργανισμός έχει τη δυνατότητα να αναπληρώσει το έλλειμμα.

Ο αλγόριθμος Life Style

Πρωτοποριακός αλγόριθμος που ανέπτυξε η ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης και είναι ελεύθερα προσβάσιμος, μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των γιατρών για την εκτίμηση του κινδύνου.

"Ο αλγόριθμος Life Style υπολογίζει τον κίνδυνο με βάση συγκεκριμένες παραμέτρους που εισάγουμε, μέσω 4 - 5 ερωτήσεων που κάνει ο γιατρός στην ασθενή. Αυτές αφορούν τη συνήθεια καπνίσματος, τη διαφορά μεταξύ ηλικίας έναρξης εμμήνου ρύσεως και σεξουαλικών επαφών, τον αριθμό σεξουαλικών συντρόφων και το αν έχει γίνει εμβολιασμός κατά του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV)", λέει ο καθηγητής, συμπληρώνοντας πως αυτές οι παράμετροι έχουν μια κλιμάκωση που προσδιορίζει το επίπεδο κινδύνου σε χαμηλό, ενδιάμεσο και υψηλό, με αντίστοιχη χρωματική ένδειξη πράσινου, πορτοκαλί και κόκκινου. Για παράδειγμα τα "πακέτα - χρόνια" (ποσότητα και διάρκεια) καπνίσματος, ο χρόνος εμβολιασμού (πριν ή μετά την έναρξη επαφής με τον ιό), η ηλικία έναρξης σεξουαλικών επαφών, ο αριθμός συντρόφων κ.ά.

Συνυπολογίζοντας όλους αυτούς τους παράγοντες, ο αλγόριθμος θα βγάλει ένα σκορ, που δεν έχει ακρίβεια 100% στον υπολογισμό κινδύνου, αλλά συμβάλλει συνδυαστικά και με άλλους παράγοντες. Αυτοί είναι το τεστ mRNA που δείχνει αν υπάρχει ενεργός λοίμωξη την συγκεκριμένη χρονική στιγμή, η κολποσκοπική και το τεστ Παπ. "Ο συνδυασμός όλων αυτών δίνει μια ακρίβεια στην εκτίμηση που φτάνει το 99%, για το αν τη στιγμή που εξετάζεται η κοπέλα υποκρύπτεται κάτι που δεν το βλέπουμε ή αν θα οδηγήσει σύντομα σε κάτι επικίνδυνο, και έτσι παίρνουμε την απόφαση για το πώς θα παρέμβουμε", αναφέρει ο κ. Παρασκευαϊδης.

Τον περασμένο Ιανουάριο ο ίδιος συνέταξε και δημοσίευσε στο British Medical Journal (BMJ) ένα editorial που συνοψίζει τις στρατηγικές για την εξατομικευμένη διαχείριση προκαρκινωματικών αλλοιώσεων τραχήλου της μήτρας, έπειτα από πρόσκληση του κορυφαίου επιστημονικού περιοδικού.

Υπέρ και κατά του προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου

Ειδική ενότητα του συνεδρίου, το οποίο συγκεντρώνει διακεκριμένους επιστήμονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, θα επικεντρωθεί στην εμπειρία γιατρών από διάφορα ελληνικά κέντρα αναφορικά με το πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου «Προλαμβάνω» που περιλαμβάνει δωρεάν τεστ DNA για τον ιό HPV σε γυναίκες ηλικίας 21 - 65 ετών.

"Πέντε διαφορετικές επιστημονικές εταιρείες που είχαμε ερωτηθεί από το υπουργείο, είχαμε προτείνει το τεστ mRNA, που δείχνει την ενεργότητα της λοίμωξης τη στιγμή που γίνεται η εξέταση. Δεν μας άκουσαν και έβαλαν το DNA, που είναι υπερβολικά ευαίσθητο και μπορεί να παραπλανήσει, δείχνοντας κάτι που μπορεί να αντανακλά παλιότερη προσβολή, η οποία άφησε ένα ελάχιστο ίχνος", λέει ο κ. Παρασκευαϊδης προσθέτοντας: "Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλές γυναίκες που κάνουν τακτικό έλεγχο με τεστ Παπ κάθε χρόνο, να βρεθούν θετικές στο τεστ DNA και να πανικοβληθούν, να χάσουν μέρες από τη ζωή τους μέχρι να έρθουν στο ιατρείο και να μάθουν ότι τελικά δεν είχαν κάτι σοβαρό και δεν υπήρχε καρκίνος που διέλαθε των προηγούμενων ελέγχων".

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Πνευμονία: Βακτηριακό ένζυμο είναι πιθανό να προκαλεί μοιραίες καρδιακές επιπλοκές [μελέτη]