Οι μερικώς φθοριωμένοι υδρογονάνθρακες που περιέχονται στα σπρέι για το άσθμα, οι οποίοι έχουν αντικαταστήσει τους φθοριωμένους υδρογονάνθρακες που είναι επιβλαβείς για το στρώμα του όζοντος, επιβαρύνουν το κλίμα ως αέρια του θερμοκηπίου.

Σύμφωνα με υπολογισμούς που δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό "JAMA" τα 1,6 δισεκατομμύρια δοσομετρικά αεροζόλ που συνταγογραφήθηκαν στις ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία για τη θεραπεία του άσθματος έχουν εκλύσει την ίδια ποσότητα ισοδυνάμων CO2 με την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας 470.000 σπιτιών ή 530.000 αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης.

Τα προωθητικά που περιέχονται στα δοσομετρικά αεροζόλ διευκολύνουν την εισπνοή β-αγωνιστών, οι οποίοι διαστέλλουν τους βρόγχους, και κορτικοειδών, τα οποία αναστέλλουν τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις και έτσι αναστέλλουν την εξέλιξη της νόσου.

Στο παρελθόν, ως προωθητικά χρησιμοποιούνταν οι χλωροφθοράνθρακες (FCKW). Δεδομένου ότι ευθύνονται για τη μείωση της στιβάδας του όζοντος, η χρήση τους μειώθηκε σταδιακά σύμφωνα με το διεθνές Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ του 1987 (στις ΗΠΑ μεταξύ 2009 και 2013).

Τα FCKW αντικαταστάθηκαν από μερικώς φθοριωμένους υδρογονάνθρακες (HFΚW). Αν και δεν είναι επιβλαβείς για το στρώμα του όζοντος, έχουν υψηλό δυναμικό θέρμανσης του πλανήτη και συμβάλλουν έτσι στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς μιας ομάδας με επικεφαλής τον William Feldman από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, οι ετήσιες εκπομπές από σπρέι για το άσθμα αυξήθηκαν από 1,9 εκατομμύρια τόνους ισοδυνάμων CO2 το 2014 σε 2,3 εκατομμύρια τόνους ισοδυνάμων CO2 το 2024 — μια σχετική αύξηση κατά 24 %.

Οι εκπομπές ανά δοσομετρικό αεροζόλ μειώθηκαν ελαφρώς από 15,6 σε 14,6 kg ισοδύναμου CO₂. Ταυτόχρονα, όμως, ο αριθμός των συνταγών αυξήθηκε κατά την ίδια περίοδο από 121 σε 160 εκατομμύρια τεμάχια ετησίως.

Αν και κάθε δοσομετρικό αεροζόλ περιέχει μόνο μια μικρή ποσότητα HFC, συνολικά οι ετήσιες εκπομπές από τα σπρέι για το άσθμα αντιστοιχούν στην κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος 470.000 νοικοκυριών ή στην κατανάλωση βενζίνης 530.000 αυτοκινήτων.

Σύμφωνα με τον Feldman, περίπου το 87 % των συνολικών εκπομπών οφείλεται σε δοσομετρικά αεροζόλ με τις δραστικές ουσίες σαλβουταμόλη, βουδεσονίδη-φορμοτερόλη και φλουτικαζόνη-προπιονικό.

Το κοινωνικό κόστος των εκπομπών, δηλαδή οι οικονομικές ζημίες λόγω της επίδρασης των εκπομπών στο κλίμα, ανήλθε, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ερευνητικής ομάδας, σε 3,5 έως 10 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.

Εναλλακτικές λύσεις των δοσομετρικών αεροζόλ είναι οι εισπνευστήρες ξηρής σκόνης ή οι εισπνευστήρες Soft Mist. Ωστόσο, αυτές οι εφαρμογές απαιτούν κάποια επιδεξιότητα και, ως εκ τούτου, δεν είναι κατάλληλες για παιδιά και πολύ ηλικιωμένους ασθενείς.

Μια άλλη δυνατότητα θα ήταν η μείωση της συγκέντρωσης HFKW στα δοσομετρικά αεροζόλ. Η αλλαγή από ένα δοσομετρικό αεροζόλ 18 g σε 6,7 g θα μπορούσε να μειώσει τις εκπομπές από 28,7 kg σε 19,4 kg ισοδύναμου CO2, γράφει ο Feldman.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) τα HFKW θα απαγορευτούν πλήρως έως το 2050. Η τροποποίηση του κανονισμού της ΕΕ για τα φθοριούχα αέρια 2024/573 προβλέπει σταδιακή μείωση.

Στις ΗΠΑ δεν υπάρχουν προς το παρόν τέτοιες προθέσεις. Ωστόσο, μεμονωμένες κλινικές έχουν ήδη αναλάβει δράση. Όπως ανέφερε ο William Weppner από το Boise VA Medical Center στο Αϊντάχο και μια ομάδα στο JAMA: η "Veterans Health Administration" μείωσε τις εκπομπές από σπρέι για το άσθμα κατά 68 % το χρονικό διάστημα μεταξύ 2008 και 2023.

Πηγές:
JAMA

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Πνευμονία: Βακτηριακό ένζυμο είναι πιθανό να προκαλεί μοιραίες καρδιακές επιπλοκές [μελέτη]