Στη Γερμανία, τα διαθέσιμα αποθέματα ήπατος από δωρητές είναι πολύ λιγότερα από τα απαιτούμενα – μια έλλειψη που κοστίζει ζωές.

Μια ερευνητική ομάδα του Charité – Universitätsmedizin Berlin (Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Βερολίνου) θέλει τώρα να μειώσει τον χρόνο αναμονής για μεταμόσχευση ήπατος για πολλούς ασθενείς.

Για το σκοπό αυτό, εντοπίζει όργανα που αρχικά είχαν κηρυχθεί ως μη μεταμοσχεύσιμα, τα οποία όμως είναι κατάλληλα για μεταμόσχευση.

Το κλειδί σε αυτό είναι η μηχανική αιμάτωση, ένα είδος "έκπλυσης οργάνων", κατά την οποία τα συκώτια των δοτών μπορούν να αναρρώσουν από τη μεταφορά και η οποία επιτρέπει έναν ενδελεχή έλεγχο ποιότητας.

Εάν η μελέτη αποβεί επιτυχής, ο αριθμός των διαθέσιμων δοτών ήπατος θα μπορούσε να αυξηθεί σημαντικά στο μέλλον.

Η αναμονή για μεταμόσχευση είναι μεγάλη. Μερικές φορές υπερβολικά μεγάλη: έως και το ένα τρίτο των ατόμων που χρειάζονται μεταμόσχευση ήπατος γίνονται πολύ άρρωστα για την επέμβαση ή πεθαίνουν από την ασθένειά τους κατά τη διάρκεια της αναμονής.

"Δυστυχώς, η κατάσταση επιδεινώνεται συνεχώς, επειδή δωρίζονται όλο και λιγότερα όργανα", λέει ο καθηγητής Nathanael Raschzok, διευθύνων ανώτερος ιατρός στη Χειρουργική Κλινική του Charité και υπεύθυνος της μελέτης ExTra που ξεκίνησε πρόσφατα.

"Θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε τη μηχανική αιμάτωση σε φυσιολογική θερμοκρασία για να γίνει ομαλά η μεταμόσχυεση ήπατος που διαφορετικά θα είχε απορριφθεί, μειώνοντας έτσι τον χρόνο αναμονής για μεταμόσχευση για τους ανθρώπους που βρίσκονται χαμηλότερα στη λίστα αναμονής."

Γιατί είναι απαραίτητη η έκπλυση οργάνων

Στη μηχανική αιμάτωση σε φυσιολογική θερμοκρασία, το όργανο πλένεται με ένα υποκατάστατο αίματος που περιέχει θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο – και αυτό σε θερμοκρασία σώματος.

Οι συνθήκες θερμοκρασίας σώματος έχουν ως στόχο να δώσουν χρόνο στο ιστό για αναγέννηση, καθώς κατά κανόνα τα όργανα ψύχονται σε πάγο μετά την αφαίρεση, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι βλάβες κατά τη μεταφορά χωρίς αιμάτωση.

"Η ψύξη είναι κατάλληλη για όργανα σε άριστη κατάσταση", εξηγεί ο Nathanael Raschzok.

"Ωστόσο, υπάρχουν και όργανα που δεν είναι σε τόσο καλή κατάσταση, αλλά είναι λειτουργικά, τα οποία δεν αντέχουν τόσο καλά τη μεταφορά σε ψυχρή θερμοκρασία και την αποθήκευση σε πάγο".

Αυτό γίνεται αισθητό μόλις τα όργανα θερμανθούν στη θερμοκρασία του σώματος και έτσι επανατροφοδοτηθούν  καλύτερα με αίμα – προκύπτει η λεγόμενη βλάβη επανααιμάτωσης.

Αυτή εμφανίζεται όποτε ένας ιστός τροφοδοτείται ξανά με αίμα μετά από διακοπή της αιμάτωσης. Κατά τη μεταμόσχευση οργάνων, η βλάβη συμβαίνει συνήθως στο σώμα του λήπτη και μπορεί να οδηγήσει σε αντιδράσεις απόρριψης ή ακόμη και σε απόρριψη του μοσχεύματος. Εάν τα όργανα δεν βρίσκονται σε βέλτιστη κατάσταση, το φαινόμενο αυτό έχει μεγαλύτερη σημασία από ό,τι συνήθως.

Η έκπλυση οργάνων προστατεύει και δίνει χρόνο για αυστηρό έλεγχο ποιότητας

Με τη βοήθεια της μηχανικής αιμάτωσης, η επανααιμάτωση προωθείται και πραγματοποιείται εκτός του σώματος. "Ετοιμάζοντας τα όργανα για τη μεταμόσχευση σε "ευνοϊκές συνθήκες" για μερικές ώρες μετά τη μεταφορά τους σε ψυχρό περιβάλλον, τους δίνουμε χρόνο να αναρρώσουν και να αποβληθούν οι βλαβερές ουσίες", εξηγεί ο Nathanael Raschzok.

"Αυτό καθιστά τη μεταμόσχευση λιγότερο περίπλοκη και πιο ασφαλή. Επιπλέον, επεκτείνουμε το χρονικό παράθυρο στο οποίο πρέπει να πραγματοποιηθεί η μεταμόσχευση."

Ο Nathanael Raschzok τονίζει ότι "Οι πρώτες μελέτες έχουν δείξει ότι τα μοσχεύματα ήπατος που περνούν τον έλεγχο ποιότητας μπορούν να μεταμοσχευθούν με επιτυχία".

Στόχος: μείωση του χρόνου αναμονής – και διάσωση ζωών

Στη μελέτη ExTra, τα όργανα που έχουν ελεγχθεί και αξιολογηθεί ως λειτουργικά προσφέρονται σε ασθενείς με βαθμολογία Re-MELD-Natrium έως 21 βαθμούς, των οποίων η ηπατική νόσος απαιτεί μεταμόσχευση, αλλά δεν έχει ακόμη χαρακτηριστεί ως επείγουσα.

Στη μελέτη θα συμμετάσχουν 18 από τα 19 πανεπιστημιακά κέντρα μεταμόσχευσης ήπατος στη Γερμανία, ενώ τέσσερα κέντρα έχουν ήδη ξεκινήσει τις εργασίες. Ένα πρώτο "σωσμένο" ήπαρ δότη έχει ήδη μεταμοσχευθεί με επιτυχία στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο "Charité".

"Ελπίζουμε πολύ ότι με τη μελέτη ExTra θα μπορέσουμε να αυξήσουμε τον αριθμό των κατάλληλων ηπατικών μοσχευμάτων και έτσι να μειώσουμε τον αγωνιώδη χρόνο αναμονής των ασθενών", λέει ο Nathanael Raschzok.

Εάν η ελπίδα αυτή επιβεβαιωθεί, η τεχνική αυτή θα μπορούσε να γίνει το νέο πρότυπο στη μεταμόσχευση ήπατος – και να σώσει πολλές ανθρώπινες ζωές.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Ποιες τροφές αυξάνουν την καλή χοληστερόλη