Γιατί οι ιογενείς λοιμώξεις προκαλούν επικίνδυνες εξάρσεις της νόσου σε ορισμένους ασθενείς με άσθμα, ενώ άλλες δεν παρουσιάζουν σχεδόν καθόλου συμπτώματα;

Επιστήμονες του Ερευνητικού Κέντρου Borstel, Leibniz Lungenzentrum (FZB) έχουν πλέον αποκρυπτογραφήσει τον υποκείμενο μηχανισμό και έχουν εντοπίσει έναν βιοδείκτη που θα μπορούσε να προβλέψει τις σοβαρές εξάρσεις και να ανοίξει νέες θεραπευτικές προοπτικές. Τα αποτελέσματα έχουν δημοσιευτεί στο επιστημονικό περιοδικό Allergy.

Οι ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού αποτελούν μεγάλη πρόκληση για πολλούς ασθενείς με άσθμα, καθώς δεν προκαλούν μόνο γρίπη ή βρογχίτιδα, αλλά σε ορισμένους και οξεία επιδείνωση των συμπτωμάτων του άσθματος.

Για τους πάσχοντες, αυτή η οξεία επιδείνωση σημαίνει, στην καλύτερη περίπτωση, ότι η απώλεια του ελέγχου των συμπτωμάτων που επιτυγχάνεται με φάρμακα μπορεί να ανακτηθεί με την προσαρμογή της δόσης των φαρμάκων.

Στη χειρότερη περίπτωση, η επιδείνωση είναι τόσο σοβαρή που ο ασθενής πρέπει να νοσηλευτεί στο νοσοκομείο ή ακόμη και να ληφθούν μέτρα για τη διάσωση της ζωής του.

Επιπλέον, η κατάσταση επιδεινώνεται από το γεγονός ότι, αφενός, δεν είναι μέχρι στιγμής δυνατό να προσδιοριστούν οι ασθενείς που είναι επιρρεπείς σε τέτοιες επιδεινώσεις.

Αφετέρου, δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για την επιδείνωση, με αποτέλεσμα να πρέπει να αυξάνεται η δόση των διαθέσιμων φαρμάκων με την ελπίδα ότι θα υπάρξει βελτίωση, κάτι που σε σοβαρές περιπτώσεις συχνά δεν επιτυγχάνεται. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η ερώτηση για το πώς προκύπτει πραγματικά η έξαρση δεν έχει ακόμη απαντηθεί, καθώς η έξαρση δεν εμφανίζεται σε κάθε λοίμωξη και σε κάθε ασθενή.

Οι ερευνητικές ομάδες "Επιγενετική χρόνιων πνευμονικών παθήσεων" και "Πνευμονική ανοσολογία" του FZB ανακάλυψαν από κοινού έναν νέο μηχανισμό που δίνει απάντηση σε αυτό το ερώτημα και ανοίγει διαγνωστικές και θεραπευτικές προοπτικές: Σε ένα μοντέλο ποντικού για την οξεία έξαρση του άσθματος, αποδείχθηκε ότι, μεταξύ όλων των κυτοκινών, η ιντερλευκίνη (IL) 6 είναι αυτή που απελευθερώνεται νωρίτερα και σε μεγαλύτερη ποσότητα ως αντίδραση στον παράγοντα που προκαλεί την έξαρση.

Πράγματι, όσο περισσότερη IL-6 παράγονταν, τόσο χειρότερα ήταν τα συμπτώματα του ποντικού. Ωστόσο, εάν ένα ποντίκι δεν έχει IL-6 (π.χ. λόγω γενετικής αλλαγής) ή εάν η λειτουργία της παρεμποδίζεται (π.χ. με τη χορήγηση ενός αντισώματος), προστατεύεται από την πρόκληση της έξαρσης. Η υψηλή απελευθέρωση IL-6 είναι επομένως απολύτως απαραίτητη για την έξαρση – αλλά πώς συμβαίνει αυτό;

Για να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα, οι ερευνητές μόλυναν επανειλημμένα in vitro – δηλαδή στο εργαστήριο – με ρινοϊούς τα επιθηλιακά κύτταρα των αεραγωγών, τα οποία αποτελούν στόχο όλων των αναπνευστικών ιών και αντιδρούν στις λοιμώξεις με την απελευθέρωση IL-6.

Πράγματι, αυτά τα κύτταρα αντέδρασαν με μια ολοένα και μεγαλύτερη απελευθέρωση IL-6, όσο πιο συχνά μολύνονταν.

Είναι ενδιαφέρον ότι αυτή η αυξημένη παραγωγή καθορίζεται επιγενετικά από ένα συγκεκριμένο μοτίβο μεθυλίωσης του γονιδίου IL6, έτσι ώστε να σχηματίζει ένα είδος μνήμης και να μπορεί να θυμηθεί. Έτσι, αφενός, πέτυχε η μεταφορά της έννοιας της λεγόμενης "εκπαιδευμένης ανοσίας" στα δομοσχηματιστικά επιθηλιακά κύτταρα.

Από την άλλη πλευρά, αυτά τα μοτίβα μεθυλίωσης βρέθηκαν επίσης σε μια ομάδα ασθενών με άσθμα, στους οποίους όχι μόνο συσχετίζονταν με υψηλή έκφραση IL-6 και ανάγκη για φάρμακα έκτακτης ανάγκης, αλλά ήταν επίσης προγνωστικά για μελλοντικές εξάρσεις.

Έτσι, έγινε ένα πρώτο βήμα για τον εντοπισμό των ασθενών με άσθμα που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο έξαρσης και που, επιπλέον, θα μπορούσαν να επωφεληθούν από μια θεραπεία με αντισώματα κατά της IL-6.

Πηγές:
Ερευνητικό Κέντρου Borstel - Leibniz Lungenzentrum

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ι. Βαρδακαστάνης: Το αναπηρικό κίνημα συνεχίζει να αγωνίζεται και να διεκδικεί
Ενδυνάμωση των ασθενών: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για την ενίσχυση υιοθέτησης της περιτοναϊκής κάθαρσης στην Ελλάδα
Πνευμονία: Βακτηριακό ένζυμο είναι πιθανό να προκαλεί μοιραίες καρδιακές επιπλοκές [μελέτη]