Οι γιορτές αποτελούν για τους περισσότερους ανθρώπους μια περίοδο χαλάρωσης, συναισθηματικής ευφορίας και κοινωνικών συναναστροφών. Το εορταστικό κλίμα, με τη λάμψη, τη ζεστασιά και τη χαρά που το χαρακτηρίζουν, παρασύρει τους ανθρώπους σε έναν πιο χαλαρό και ανέμελο ρυθμό ζωής. Ο Δεκέμβριος είναι, κατ’ εξοχήν, ο μήνας κατά τον οποίο πολλοί άνθρωποι δεν δίνουν σημασία στα σήματα του σώματός τους και αναβάλλουν σημαντικές ενέργειες που αφορούν την υγεία τους, όπως είναι οι ιατρικές εξετάσεις. Παρά τα πρώιμα «καμπανάκια» που στέλνει ο οργανισμός, αρκετοί επιλέγουν να τα αγνοήσουν, θεωρώντας ότι μπορούν να περιμένουν να περάσουν οι γιορτές για να ασχοληθούν με αυτά.

Η υποεκτίμηση του κινδύνου

Η αναβολή των ιατρικών εξετάσεων λόγω εορτών αποτελεί ένα καταγεγραμμένο μοτίβο συμπεριφοράς. Οι άνθρωποι συχνά μεταθέτουν τις απαραίτητες εξετάσεις για μετά τις γιορτές, για διάφορους λόγους:

  • Υποεκτίμηση του κινδύνου για την υγεία τους.
  • Υπερβολικός φόρτος δραστηριοτήτων και κοινωνικών υποχρεώσεων κατά τον Δεκέμβριο.
  • Πεποίθηση ότι οι ιατρικές υπηρεσίες είναι περιορισμένες κατά την εορταστική περίοδο, άρα η αναβολή είναι «αθώα».

Η ψυχολογία της «εορταστικής διάθεσης» οδηγεί σε ένα φαινόμενο που στην ψυχολογία ονομάζεται risk downplaying ή υποεκτίμηση του κινδύνου. Οι άνθρωποι τείνουν να μειώνουν τη σημασία των συμπτωμάτων και των πρώιμων ενδείξεων νόσου, επηρεασμένοι από την ευφορία των εορτών, την κοινωνική πίεση για συμμετοχή σε δραστηριότητες και την επιθυμία να μην χαλάσουν τη διάθεση των γιορτών.

Οι γνωστικές αυτές στρεβλώσεις έχουν διάφορες επιπτώσεις:

  • Μειώνεται ο φόβος ή η ανησυχία για πιθανή σοβαρή νόσο.
  • Αυξάνεται η ανοχή σε σωματικά συμπτώματα που κανονικά θα απαιτούσαν ιατρική αξιολόγηση.
  • Αποφεύγεται η ιατρική εξέταση λόγω φόβου για ιατρικές συστάσεις που αφορούν περιορισμούς στη διατροφή, νοσηλεία ή υποχρεωτική παραμονή στο σπίτι για ανάπαυση ή θεραπεία.

Η καθυστέρηση στην αναγνώριση των συμπτωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές κλινικές συνέπειες που συχνά γίνονται εμφανείς αργά, καθιστώντας τη θεραπεία πιο δύσκολη και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι και επικίνδυνη.

Γιατί ο κίνδυνος ιατρικών προβλημάτων είναι μεγαλύτερος κατά τις εορτές

Οι διατροφικές και μεταβολικές επιβαρύνσεις που συνδέονται με τις εορτές δεν είναι αμελητέες. Κατά τους μήνες Δεκέμβριο και Ιανουάριο παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές στη διατροφή και στον τρόπο ζωής, που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης παθολογικών καταστάσεων. Συγκεκριμένα:

  • Αυξημένη πρόσληψη κορεσμένων λιπών και απλών υδατανθράκων, τα οποία επηρεάζουν αρνητικά τα λιπιδαιμικά προφίλ και τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
  • Μεγαλύτερη κατανάλωση αλκοόλ, που μπορεί να επιβαρύνει το ήπαρ, να προκαλέσει αρρυθμίες ή να αλληλοεπιδράσει με λαμβανόμενα φάρμακα.
  • Αυξημένα επίπεδα στρες, παρά το φαινομενικά χαλαρωτικό κλίμα των γιορτών, λόγω των κοινωνικών υποχρεώσεων, της πίεσης για αγορές και της δυσκολίας ισορροπίας μεταξύ ξεκούρασης και καθημερινών δραστηριοτήτων.
  • Μειωμένος ύπνος και απορρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού, με συνέπεια αλλαγές στις ορμονικές ισορροπίες, την ανοσολογική λειτουργία και το καρδιαγγειακό φορτίο.

Αυτές οι αλλαγές μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα που συχνά αποδίδονται στις «υπερβολές των γιορτών», όπως αίσθημα βάρους, κόπωση ή δυσφορία. Στην πραγματικότητα, όμως, μπορεί να αποτελούν πρώιμα σημάδια σοβαρών παθολογικών καταστάσεων, όπως καρδιολογικών, μεταβολικών ή ηπατικών προβλημάτων. Στατιστικά, καταγράφεται αύξηση της θνησιμότητας από παθολογικά προβλήματα αμέσως μετά την εορταστική περίοδο, γεγονός που σχετίζεται με το συνδυασμό υπερβολών και της αναβολής ιατρικών εξετάσεων.

Ένα σημαντικό μέρος αυτών των προβλημάτων θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, εάν οι άνθρωποι δεν υποεκτιμούσαν τα πρώιμα συμπτώματα και οι αναβλητικοί άνθρωποι, δεν ανέβαλλαν για άλλη μια φορά, τις τακτικές προληπτικές εξετάσεις. Η πρόληψη δεν έχει εποχή και οι τακτικές ιατρικές εξετάσεις δεν είναι πολυτέλεια, αλλά αναγκαιότητα.

Η σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης αναγνώρισης συμπτωμάτων

Η καλλιέργεια κουλτούρας προληπτικής ιατρικής απαιτεί συνειδητοποίηση ότι ο οργανισμός συνεχίζει να χρειάζεται φροντίδα, ακόμη και μέσα στο γιορτινό περιβάλλον. Η έγκαιρη αναγνώριση και αξιολόγηση παθολογικών σημάτων αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη διατήρηση της υγείας και την πρόληψη σοβαρών παθήσεων.

Κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου – ή ακόμη και ειδικά τότε – κάθε πολίτης πρέπει να δίνει προσοχή σε οποιοδήποτε μήνυμα ή «καμπανάκι» που στέλνει το σώμα του, όπως:

  • Αλλαγές στη λειτουργία του σώματος, όπως μειωμένη αντοχή ή ασυνήθιστη κόπωση.
  • Νέα ή ανεξήγητα συμπτώματα που δεν υπήρχαν στο παρελθόν.
  • Πρήξιμο σε διάφορα σημεία του σώματος.
  • Συνεχείς ή έντονοι πονοκέφαλοι.
  • Δύσπνοια ή αίσθημα αδυναμίας.
  • Συχνουρία ή αλλαγές στις συνήθειες ούρησης.
  • Ανεξήγητους πόνους στο στήθος ή μουδιάσματα σε άκρα.

Η αγνόηση αυτών των συμπτωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες, που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί με την έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση.

Μικρές αλλαγές, μεγάλη διαφορά

Δεν χρειάζεται να στερηθεί κανείς τη χαρά των γιορτών για να φροντίσει την υγεία του. Μερικές απλές και ρεαλιστικές πρακτικές μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά:

  • Ακούστε προσεκτικά το σώμα σας και μην αγνοείτε συμπτώματα που εμφανίζονται για πρώτη φορά ή επιμένουν.
  • Προσπαθήστε να διατηρήσετε έναν σταθερό ύπνο και μια ισορροπημένη διατροφή, ακόμη και εν μέσω εορτών.
  • Αποφύγετε υπερβολές σε φαγητό και αλκοόλ, καθώς αυτές επιβαρύνουν τον οργανισμό και μπορούν να επιδεινώσουν προϋπάρχουσες παθήσεις.
  • Εάν έχετε αμελήσει την προληπτική σας παθολογική εξέταση κατά τους προηγούμενους έντεκα μήνες, κλείστε άμεσα ραντεβού για check-up.
  • Μην αναβάλλετε την εξέταση όταν υπάρχει έντονο ή επίμονο σύμπτωμα. Η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να προλάβει σοβαρά προβλήματα.

Η πρόληψη δεν χρειάζεται δραστικές αλλαγές στη ζωή ή μεγάλη προσπάθεια.

Η υγεία αποτελεί το πολυτιμότερο δώρο, όχι μόνο για τον εαυτό μας, αλλά και για τους ανθρώπους γύρω μας. Η φροντίδα της δεν αναβάλλεται και δεν περιορίζεται από το ημερολόγιο. Κάθε στιγμή είναι κατάλληλη για πρόληψη, ακόμη και μέσα στην πιο χαρούμενη και λαμπερή περίοδο του χρόνου.

 

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Πώς μπορώ να προλάβω την αρθρίτιδα
Τρίτη διαδοχική πιστοποίηση BCorp για την Chiesi Hellas
Η GENESIS Pharma ανακοινώνει νέα συνεργασία με την Otsuka Pharmaceutical Europe Ltd