Ο υποκλάδος Κ της γρίπης Α (Η3Ν2), που ενέσκηψε φέτος στην Ευρώπη και προβληματίζει τους επιστήμονες, λόγω της αυξημένης ικανότητάς του να διαφεύγει από την προστασία του εμβολίου ή προηγούμενης λοίμωξης, ενδέχεται να φέρει μια σεζόν εποχικής γρίπης με μεγαλύτερη νοσηρότητα και θνησιμότητα σε σχέση με τις προηγούμενες. Όπως προκύπτει από τα μέχρι σήμερα δεδομένα, μια τέτοια εξέλιξη φαίνεται πως δεν θα είναι αποτέλεσμα βαρύτερης νόσησης λόγω του νέου υποστελέχους, αλλά της μεγαλύτερης διασποράς της γρίπης στην κοινότητα.

Ο παθολόγος Γιώργος Παππάς, που έχει πολυετή ερευνητική ενασχόληση με την προστασία απέναντι σε επιδημίες, μιλά στο iatronet.gr για την "ταυτότητα" του υποστελέχους Κ, που προκαλεί την αποκαλούμενη και ως "σούπερ γρίπη". Επεξηγεί τα ευρήματα των πρώτων μελετών και τα κλινικά δεδομένα σε πραγματικό πληθυσμό, δίνει πρακτικές συμβουλές προστασίας και αντιμετώπισης, ενώ παραθέτει τέσσερις λόγους για αντιγριπικό εμβολιασμό, παρά την περιορισμένη προστασία απέναντι στο συγκεκριμένο στέλεχος.

"Εγγόνι" του Η3Ν2

Η ομάδα Η3Ν2 της γρίπης Α θεωρείται ότι προκαλεί σοβαρότερη νόσο σε σχέση με την Η1Ν1, ενώ έχει αυξημένη δυνατότητα να διαφοροποιείται με μικρομεταλλάξεις, προκειμένου να παρακάμπτει εν μέρει την προστασία των εμβολίων.

Τα φετινά εμβόλια σχεδιάστηκαν - με βάση τις προβλέψεις εξειδικευμένων επιστημόνων για τα στελέχη που θα κυκλοφορούσαν - να στοχεύσουν στον τύπο J2, ‘εγγόνι’ του Η3Ν2. Το "παρακλάδι" που προέκυψε πριν από 5 μήνες, το J2.4.1. φέρει τέτοιες μεταλλάξεις που σωρευτικά αλλάζουν σημαντικά τη δομή του. "Διαφοροποιείται τόσο από τα άλλα J που αποφάσισαν να του αλλάξουν όνομα και να το πουν Κ", παρατηρεί ο κ.Παππάς. Η σημερινή τεχνολογία σχεδιασμού και ανάπτυξης εμβολίων για τη γρίπη δεν επιτρέπει χρονικά την τροποποίησή τους.

Οι πρώτες μελέτες σε πειραματόζωα - μια βρετανική και μια καναδική - έδειξαν ανησυχητικά χαμηλότερη ευαισθησία του υποστελέχους Κ στα αντισώματα που επάγει το φετινό εμβόλιο. Λίγο πιο αισιόδοξα ήταν τα real life κλινικά ευρήματα στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου η γρίπη ξεκίνησε νωρίτερα, με ισχυρή παρουσία του νέου υποκλάδου: "Η προστασία από την ανάγκη νοσηλείας ήταν κάτω από το 50% σε άτομα άνω των 65 ετών και αρκετά πιο υψηλή σε νεότερους, ως και 70% σε παιδιά και εφήβους", αναφέρει ο παθολόγος, προσθέτοντας πως υπάρχει ανησυχία για το ενδεχόμενο περαιτέρω σημαντικής μείωσης της προστασίας για τους μεγαλύτερης ηλικίας, όσο προχωρά ο χειμώνας.

Από τις μελέτες στη Βρετανία, αλλά και στην Αυστραλία, όπου πρόλαβε να κυκλοφορήσει κατά τη διάρκεια της περιόδου γρίπης στο νότιο ημισφαίριο, δεν προκύπτει ότι το υποστέλεχος Κ προκαλεί βαρύτερη νόσο. "Φαίνεται όμως ότι θα κολλήσουν τον ιό περισσότεροι αριθμητικά και έτσι θα εκτεθούν περισσότεροι ευάλωτοι, με κίνδυνο να νοσήσουν σοβαρά", εξηγεί.

Τέσσερις λόγοι να εμβολιαστούμε

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΕΟΔΥ, κατά την περσινή περίοδο γρίπης (2024-2025) έφυγαν από τη ζωή λόγω γρίπης 87 άνθρωποι. Παρότι το 95% αυτών ανήκαν στις ομάδες για τις οποίες προτείνεται ο εμβολιασμός, το 83% ήταν ανεμβολίαστοι. Από τα συνολικά 199 άτομα που νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ εξαιτίας της γρίπης, το 84% ήταν ανεμβολίαστα, παρότι το 91% ανήκε στις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Σε περίπτωση επικράτησης του υποκλάδου Κ στη φετινή περίοδο επιτήρησης, ο ΕΟΔΥ χαρακτηρίζει ως μέτριο τον κίνδυνο για τον γενικό πληθυσμό και υψηλό για τις ευάλωτες ομάδες (άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, άτομα με υποκείμενα νοσήματα και άλλες χρόνιες παθήσεις, έγκυες γυναίκες, ανοσοκατασταλμένα άτομα, άτομα που διαβιούν σε δομές μακροχρόνιας φροντίδας κλπ).

Παρά την αυξημένη ικανότητα του συγκεκριμένου στελέχους να διαφεύγει της προστασίας των εμβολίων, ο κ. Παππάς παραθέτει τέσσερις λόγους για τους οποίους οι ομάδες αυτές πρέπει να εμβολιαστούν:

  • Το εμβόλιο προστατεύει και από την ομάδα Η1Ν1 της γρίπης Α, που πέρυσι είχε επικρατήσει στην Ελλάδα.
  • Προστατεύει και από τη γρίπη Β, που συνήθως κυκλοφορεί αργότερα, τον Φεβρουάριο, και πέρυσι παρατάθηκε στην Ελλάδα σχεδόν μέχρι το Πάσχα.
  • Προστατεύει από άλλα, "παραδοσιακά" στελέχη του Η3Ν2 που ενδέχεται να κυκλοφορήσουν παράλληλα με τον Κ.
  • Η εμπειρία από άλλες χρονιές, όπου υπήρχε επίσης δυσαρμονία μεταξύ Η3Ν2 που κυκλοφορούσε και αυτού που στόχευε το εμβόλιο, αυτό προστάτευε σε ικανό βαθμό από σοβαρή νόσο, νοσηλείας και θάνατο, παρά τη δυσαρμονία.

Προφύλαξη και αντιμετώπιση

Ενόψει και των εορταστικών συνάξεων, ο κ. Παππάς υπενθυμίζει τα γνωστά από την πανδημία μέτρα ατομικής προστασίας. "Θυμόμαστε ότι τη διετία 2020-2022 δεν είχαμε γρίπη γιατί προσέχαμε για κάτι άλλο που μεταδιδόταν ακόμη ευκολότερα. Η γρίπη δεν είναι κορωνοϊός, είναι πιο εύκολο να μην κολλήσουμε", επισημαίνει και προσθέτει: "ατομική υγιεινή, καθαρισμός αέρα εσωτερικών χώρων και μάσκα σε χώρους υψηλού κινδύνου. Στα νοσοκομεία (πρέπει να) είναι αυτονόητο, αλλά και σε άλλους κλειστούς χώρους. Για παράδειγμα, ποιος μου λέει ότι το στο ασανσέρ της οικοδομής όπου έχω το ιατρείο μου δεν έβηξε ή δεν φταρνίστηκε κάποιος το προηγούμενο λεπτό πριν μπω εγώ";

Ο γιατρός προτείνει τη διενέργεια γρήγορου τεστ όταν υπάρχουν συμπτώματα γριπώδους συνδρομής, διευκρινίζοντας πως αυτό δεν θα αποκαλύψει το υποστέλεχος της γρίπης. Σε περίπτωση θετικού τεστ, φροντίζουμε:

  • Να λάβουμε νωρίς, μέσα στο πρώτο 48ωρο αντιική θεραπεία, που καλύπτει άριστα και το νέο στέλεχος, σε συνεννόηση με τον γιατρό μας.
  • Να προστατεύσουμε τους άλλους από τη μετάδοση, που ενδέχεται να οδηγήσει σε βαριά νόσηση κάποιον, μέσω μιας αλυσίδας που θα έχει ξεκινήσει από εμάς.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Ανατροπή: Με ηλεκτρικό πατίνι τραυματίστηκε η 14χρονη που νοσηλεύεται στο "Αγία Σοφία"
Τα εντερικά βακτήρια πιθανόν παίζουν ρόλο στη διπολική διαταραχή
Οδηγός παρέσυρε 14χρονη που έλεγε τα κάλαντα - Την έσωσε νοσηλεύτρια του "Αγία Σοφία"