ΟΟΣΑ: Αιφνιδιασμένες οι χώρες από τη φαρμακευτική καινοτομία

Σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες είναι ο έλεγχος της φαρμακευτικής δαπάνης παγκοσμίως. Το εγχείρημα εξελίσσεται σε άθλο στην Ελλάδα, όπου μία περίπλοκη κατάσταση αντιμετωπίζεται με κανόνες λογιστικής: ό,τι περισσεύει, αφαιρείται...

Ασθενείς και αγορά παρακολουθούν το Κράτος να κάνει ασκήσεις επί χάρτου, με αλλαγές στην τιμολόγηση και την αποζημίωση, όταν είναι γνωστό πως δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτε εξαιτίας του clawback.

Η Πολιτεία αδιαφορεί για τον έλεγχο της ζήτησης και – όπως δείχνει ο παρακάτω πίνακας – η κατανάλωση φαρμάκων έχει φτάσει ξανά στα επίπεδα του 2009. Φροντίζει μόνο να μειώνει τις τιμές και τις πληρωμές της, ζητώντας από ασθενείς και τις εταιρείες να πληρώσουν τη διαφορά.

Πρόκληση

Σε πρόσφατη ανάλυσή τους, οι τεχνοκράτες του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) θεωρούν τον έλεγχο της δαπάνης ως πρόκληση, ειδικά σε χώρες με περιορισμένες δυνατότητες σε πολιτικές Υγείας.

Στο σχετικό κείμενο περιλαμβάνεται ένας εύγλωττος πίνακας, από τον οποίο προκύπτει πως η Ελλάδα έχει από τις χαμηλότερες συμμετοχές του Κράτους στη φαρμακευτική δαπάνη μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.

Κράτος και Ταμεία συμμετέχουν με το 50%, όταν στις χώρες της βόρειας Ευρώπης το ποσοστό συμμετοχής του στη φαρμακευτική δαπάνη φτάνει έως και το 80%.

Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση στον ΟΟΣΑ σε μείωση της πραγματικής δαπάνης για φάρμακα στα χρόνια της κρίσης. Το ετήσιο ποσοστό της μείωσης ήταν 7,6% την περίοδο 2008 – 2012, για να περιοριστεί στο 4,1% την περίοδο 2012 – 2016.

Τιμές

Η μείωση οφείλεται, σχεδόν αποκλειστικά, στο διαρκές “ψαλίδισμα” των τιμών στα φάρμακα. Με την πρόσφατη παρέμβασή του, το υπουργείο Υγείας επιχειρεί να εξορθολογίσει την εικόνα αυτή, με αμφίβολα αποτελέσματα.

Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, ακόμη και πιθανή αύξηση στις τιμές ορισμένων φαρμάκων είναι δώρο άδωρο για τις εταιρείες, όσο παραμένουν σε ισχύ οι “κλειστοί” προϋπολογισμοί.

Τι σημαίνει αυτό; Ο ΕΟΠΥΥ και τα νοσοκομεία έχουν συγκεκριμένα κονδύλια για φάρμακο (1,945 δισ. ευρώ και 530 εκατομμύρια αντίστοιχα). Στην περίπτωση που συνταγογραφηθούν φάρμακα μεγαλύτερης αξίας, οι εταιρείες καλούνται να καταβάλουν τη διαφορά μέσω του αυτόματου μηχανισμού επιστροφής υπερβάσεων (clawback).

Μία φαρμακευτική επιχείρηση, δηλαδή, η οποία θα έχει υψηλότερο τζίρο με την ίδια κατανάλωση (λόγω της βελτίωσης στο σύστημα τιμολόγησης), θα κληθεί να επιστρέψει στον ΕΟΠΥΥ ή στα νοσοκομεία το όποιο όφελος θα έχει με τις νέες παρεμβάσεις!

Κρίσιμος

Οι πειραματισμοί με την τιμολόγηση και την αποζημίωση των φαρμάκων δεν συνάδουν με τη σοβαρότητα που έχει το θέμα. Οι ειδικοί του ΟΟΣΑ τονίζουν πως τα νέα φάρμακα δημιουργούν νέα δεδομένα και ο ρόλος των γενοσήμων είναι κρίσιμος στην κάλυψη των αυξημένης δαπάνης.

Θεωρούν πως οι χώρες είναι απροετοίμαστες να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της καινοτομίας και πως οι δημοσιονομικές επιπτώσεις καθιστούν τις εθνικές Αρχές καχύποπτες και επιφυλακτικές.

Σύμφωνα με τους τεχνοκράτες του Οργανισμού, πρέπει να δοθεί έμφαση σε πέντε σημεία, προκειμένου η κατάσταση να βελτιωθεί. Τα σημεία αυτά είναι τα εξής:

Να αυξηθεί η αξία των χρημάτων που διατίθενται για το φάρμακο (σ.σ. να δίνονται, δηλαδή, εκεί που χρειάζεται πραγματικά).
Να διασφαλιστεί η πρόσβαση στην καινοτομία σε χώρες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην οικονομική ανάπτυξη.
Να υποστηριχθεί το σύστημα αποζημίωσης με σωστούς κανόνες.
Να υπάρξει επαρκής ανταγωνισμός μεταξύ καινοτόμων φαρμάκων με πατέντα προστασίας (on patent) και εκτός πατέντας προστασίας (off patent).
Να γίνει, τέλος, ένας ουσιαστικός διάλογος με όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.

Απασχόληση

Όπως προκύπτει από τον παρακάτω πίνακα του ΟΟΣΑ, ο κλάδος της φαρμακευτικής βιομηχανίας συμβάλλει καθοριστικά στην απασχόληση στην Ελλάδα.

Η παράμετρος αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία σε μία περίοδο οικονομικής κρίσης και με δηλωμένη την κυβερνητική πρόθεση να υπάρξει ανάπτυξη στη χώρα.

Η άμεση απασχόληση στην Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία ξεπερνάει τις 11.000 θέσεις εργασίας, μέγεθος που αντανακλά πάνω από το 60% της συνολικής απασχόλησης του κλάδου.

Υποστηρίζονται, εμμέσως, περίπου 13.400 θέσεις σε συναφείς κλάδους, ενώ άλλες περίπου 29.000 θέσεις εργασίας προκύπτουν ως αποτέλεσμα της καταναλωτικής δαπάνης από τους καταβαλλόμενους μισθούς.