Διαχείριση ηλικιωμένων ασθενών με πολυνοσηρότητα που εμφάνισαν καρδιοτοξικότητα έπειτα από λήψη θεραπείας για καρκίνο του μαστού

Ένα νέο ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα που αφορά στηδιεπιστημονική προσέγγιση για τη διαχείριση ηλικιωμένων ασθενών με πολυνοσηρότητα που εμφάνισαν καρδιοτοξικότητα έπειτα από λήψη θεραπείας για καρκίνο του μαστού θα συντονίσει ο Καθ. Δημήτρης Φωτιάδης, Καθηγητής Βιοϊατρικής Τεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και Συνεργαζόμενος Καθηγητής στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας. Το έργο “CARDIOCARE: An interdisciplinary approach for the management of the elderly multimorbidpatient with breast cancer therapy induced cardiactoxicity” εγκρίθηκε στην σχετική προκήρυξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Healthcare interventions for the management of the elderly multimorbidpatient) και χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Horizon 2020 με 6 εκ. ευρώ συνολικά για τα επόμενα 4 χρόνια.

Στην Ευρώπη, παρόλο που τα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού μειώνονται κάθε χρόνο, η πρώτη αιτία θανάτου σε γυναίκες με αυτό τον τύπο καρκίνου είναι η καρδιοτοξικότητα που προκαλείται από τη ληφθείσα θεραπεία για τον καρκίνο. Επιπλέον, με δεδομένο πως το 50% - 60% των νεοδιαγνωσθέντων ασθενών με καρκίνο του μαστού είναι ηλικίας άνω των 65 ετών, η διαχείριση και η φροντίδα αυτού του πληθυσμού καθίσταται ακόμα πιο πολύπλοκη. Αυτή η ομάδα ηλικιωμένων ασθενών είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στην καρδιοτοξικότητα που προκαλείται από την θεραπεία για τον καρκίνο λόγω παραγόντων κινδύνου που σχετίζονται με την ηλικία, προϋπάρχουσας καρδιακής νόσου και υψηλού επιπολασμού συνοσηρότητας.

Προσφάτως η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρία (ESC) και η Αμερικανική Ένωση Καρδιολογίας (AHA)δημοσίευσαν λίστες φαρμάκων που προκαλούν ή επιδεινώνουν τις καρδιοτοξικές επιδράσεις, μαζί με κατευθυντήριες γραμμές (guidelines) για την αξιολόγηση και διαχείριση της καρδιοτοξικότητας που προκαλείται από την χημειοθεραπεία και άλλες θεραπείες για τον καρκίνο. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπολείπονται τεκμηριωμένες βέλτιστες πρακτικές (best practices) για τη διαχείριση των ηλικιωμένων ασθενών με καρκίνο, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων γυναικών με καρκίνο του μαστού. Τα δεδομένα για τον πληθυσμό αυτόν είναι λιγοστά, καθώς οι ασθενείς ηλικίας άνω των 65 ετών υπό-εκπροσωπούνται συστηματικά σε κλινικές ογκολογικές δοκιμές. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι ηλικιωμένοι ασθενείς να λαμβάνουν συχνά χαμηλότερες δόσεις χημειοθεραπείας λόγω φόβου για καρδιοτοξικότητα, οδηγώντας σε υποθεραπεία με αρνητικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των ασθενών και σε σημαντικό κόστος περίθαλψης.

Το έργο CARDIOCAREθα πραγματοποιήσει μια νέα πολυκεντρική κλινική δοκιμή με σκοπό να εφαρμόσει μια διεπιστημονική και προσανατολισμένη στον ασθενή προσέγγιση για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των συμπεριφορικών και ψυχολογικών παρεμβάσεων στην καρδιοτοξικότητα και στην ποιότητα ζωής του ασθενούς. Θα χρησιμοποιηθούν και θα συλλεχθούν ιατρικά δεδομένα συμπεριλαμβανομένων κλινικών, απεικονιστικών, -ομικών, βιοδεικτών καθώς και δεδομένων που προέρχονται από φορετές συσκευές και με τη χρήση τεχνικών μηχανικής μάθησης θα αναπτυχθεί ένα καινοτόμο, οικονομικά αποδοτικό μοντέλο πρόβλεψης κινδύνου. Στόχος του έργου είναι να παράξει βέλτιστες πρακτικές για τη βελτίωση της διαχείρισης των ηλικιωμένων ασθενών με πολυνοσηρότητα και καρκίνο του μαστού που κινδυνεύουν από καρδιοτοξικότητα.

Στο έργο CARDIOCARE συμμετέχουν 12 εταίροι από 7 διαφορετικές χώρες. Η κοινοπραξία συνιστάται από μια πολυεπιστημονική ομάδα αποτελούμενη από κλινικούς καρδιολόγους, ογκολόγους, ψυχολόγους, γεροντολόγους, φαρμακολόγους, βιολόγους, βιοπληροφορικούς και ειδικούς πληροφορικής. Ανάμεσα στους εταίρους περιλαμβάνεται η Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία (European Society of Cardiology), ένα σημαντικό  Ευρωπαϊκό Κέντρο αναφοράς για την προώθηση και διευκόλυνση της καρδιαγγειακής έρευνας στην Ευρώπη. Στο έργο συμμετέχουν επίσης καινοτόμες ΜμΕ που ειδικεύονται στην κλινική έρευνα στην Γηριατρική, την Ογκολογία καθώς και σε θέματα προχωρημένης ανάλυσης δεδομένων, υπολογιστικής μοντελοποίησης και βιοϊατρικών τεχνολογιών.

Από το πανεπιστήμιο Ιωαννίνων συμμετέχει το  Εργαστήριο Ιατρικής Τεχνολογίας και Ευφυών Συστημάτων του Τμήματος Βιοϊατρικών Ερευνών, με επικεφαλής τον Καθ. Δημήτρη Φωτιάδη, συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ, ο οποίος είναι και o Συντονιστής του έργου. Συμμετέχουν επίσης: το Εργαστήριο Υπολογιστικής Βιοϊατρικής του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ με επικεφαλής τον Καθ. Κώστα Μαριά, και το Εργαστήριο Εφαρμοσμένης και Διαδραστικής Πληροφορικής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών με επικεφαλής τον Καθ. Μανώλη Τσικνάκη από το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (ΕΛΜΕΠΑ). Την επιστημονική καθοδήγηση του έργου έχει ο Καθ. Giuseppe Curigliano από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Ογκολογίας που εδρεύει στο Μιλάνο της Ιταλίας.

Για περισσότερες πληροφορίες, ο ιστότοπος του έργου είναι: https://cardiocare-project.eu/