Γιατί έχω χαμηλή βιταμίνη D και τι πρέπει να κάνω;

Η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που έχει ζωτική σημασία  για την υγεία του σκελετού, την αντιμετώπιση φλεγμονών και την αντίσταση έναντι λοιμώξεων. Αναλυτικότερα, η βιταμίνη D προάγει την ομαλή εντερική απορρόφηση ασβεστίου και συντελεί στη διατήρηση επαρκών επιπέδων ασβεστίου και φωσφόρου στο αίμα, τα οποία είναι απαραίτητα για τη δόμηση γερού οστού ενώ προάγει την ομαλή διεξαγωγή ανοσολογικών αντιδράσεων. Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η βιταμίνη D μπορεί να μειώσει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων, έχει σημαντικό ρόλο σε νευρομυϊκές αντιδράσεις, επιδρά σε γονίδια που κωδικοποιούν πρωτεΐνες οι οποίες ρυθμίζουν τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό, τη διαφοροποίηση και την απόπτωση, ενώ συντελεί  στη μείωση της πιθανότητας προσβολής από αυτοάνοσα νοσήματα.

Η βιταμίνη D είναι ευρέως γνωστή ως βιταμίνη του ήλιου, διότι οι τροφικές πηγές της βιταμίνης  D όπως ιχθυέλαια, μανιτάρια, αυγά, ψάρια και γαλακτοκομικά προϊόντα από ζώα ελευθέρας βοσκής δεν αρκούν για να προμηθεύσουν το σώμα με τη βιταμίνη D που χρειάζεται και ο άνθρωπος πρέπει να εκτεθεί στην ηλιακή ακτινοβολία για να συνθέσει τη ζωτική αυτή βιταμίνη.  Η υπεριώδης ακτινοβολία διεισδύει στο ακάλυπτο δέρμα και μετατρέπει τη δερματική 7-δεϋδροχοληστερόλη του δέρματος σε προβιταμίνη D, η οποία με τη σειρά της γίνεται βιταμίνη D. Η βιταμίνη D υποβάλλεται σε δύο υδροξυλιώσεις στο σώμα για ενεργοποίηση.  Η πρώτη υδροξυλίωση γίνεται  στο ήπαρ και η δεύτερη κυρίως στους νεφρούς οπότε προκύπτει η βιολογικά ενεργή 1,25-διϋδροξυβιταμίνη D [1,25 (OH) 2 D.

Πολλοί άνθρωποι πάσχουν από  ανεπάρκεια βιταμίνης D σήμερα. Μια συχνή ερώτηση που απευθύνουν στον ειδικό παθολόγο είναι γιατί έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης και τι πρέπει να κάνουν.

Τα αίτια της ανεπάρκειας της βιταμίνης D

1. Η ελαττωμένη έκθεση σε φυσικό φως

Η εργασιακή μεταρρύθμιση που προωθεί την τηλεργασία, η κατασκευή των πολυκατοικιών που συχνά εμποδίζει την απρόσκοπτη ηλιοφάνεια σε διαμερίσματα και δρόμους, ο χαρακτήρας των σύγχρονων επαγγελμάτων που έχει αποκόψει τον εργαζόμενο από την έκθεση στο φυσικό περιβάλλον, η φυσιολογικώς παρατηρούμενη μείωση της ηλιοφάνειας κατά τους χειμερινούς μήνες, η κλιματική αλλαγή, η αύξηση του χρόνου ενασχόλησης με διαδικτυακές δραστηριότητες, έχουν ελαττώσει τον χρόνο έκθεσης των ανθρώπων στο φυσικό ηλιακό φως κατά τον εικοστό πρώτο αιώνα. Ως αποτέλεσμα, τα επίπεδα της βιταμίνης D βρίσκονται σημαντικά ελαττωμένα σε αρκετούς πολίτες κυρίως με την εκπνοή της χειμερινής περιόδου. Οι ηλικιωμένοι, οι άνθρωποι που εργάζονται κατά τη νύχτα, οι άνθρωποι με σκούρο δέρμα, οι υπέρβαροι, βρίσκονται σε ομάδα υψηλού κινδύνου για έλλειψη βιταμίνης D.

2. Η χρήση αντηλιακών με υψηλό δείκτη προστασίας

 Οι αντηλιακές κρέμες με παράγοντα ηλιοπροστασίας (SPF) 8 ή περισσότερο επεμβαίνουν στην απρόσκοπτη παραγωγή της βιταμίνης στο ανθρώπινο σώμα. Αρκετοί άνθρωποι έχουν τη συνήθεια να χρησιμοποιούν αντηλιακά με υψηλό δείκτη προστασίας όλο τον χρόνο, παρά το γεγονός ότι δεν εκτίθενται στον ήλιο για να αποφύγουν τις ρυτίδες. Το αποτέλεσμα είναι χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D.

3. Nοσήματα και ιατρικές καταστάσεις που εμποδίζουν την ομαλή βιομετατροπή της προβιταμινής D σε ενεργό βιταμίνη D και γενικά επεμβαίνουν στο μεταβολισμό της βιταμίνης. Τέτοια νοσήματα είναι η παχυσαρκία, η χρόνια νεφρική νόσος, η ηπατική ανεπάρκεια, ο υπερπαραθυρεοειδισμός, η κοιλιοκάκη, η ιδιοπαθής φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, οι χειρουργικές επέμβάσεις γαστρικής παράκαμψης, ορισμένα φάρμακα (π.χ στεροειδή)

Τι πρέπει να κάνετε:

• Φορέστε ελαφρά ρούχα, μπλούζες με κοντά μανίκια και κοντά παντελόνια κατά την έκθεση στον ήλιο.
• Aυξήστε την έκθεσή σας στον ήλιο επί τριάντα λεπτά σε καθημερινή βάση κατά τις ώρες 10.00-11.30 χωρίς αντηλιακό και με κατά το δυνατόν ακάλυπτο πρόσωπο χέρια  πόδια για να αυξήσετε τη βιοδιαθεσιμότητα της βιταμίνης D.
• Μην αμελήσετε τη σωστή ιατρική σας εξέταση από παθολόγο με κλινική και σφαιρική εμπειρία.