Χρόνια κόπωση μετά από κορωνοιό: Σημαντικά δεδομένα που έφερε στο φως το 2022

Η νόσος COVID-19 είναι μια εξαιρετικά μεταδοτική ασθένεια του αναπνευστικού συστήματος, η οποία μπορεί να έχει διαφορετικής βαρύτητας συμπτώματα ανάλογα με τον ασθενή. Η χρόνια νόσος  εμφανίζεται σε άτομα με ιστορικό πιθανής ή επιβεβαιωμένης λοίμωξης SARS-CoV-2 και συμπτώματα που επιμένουν μετά την εξουδετέρωση του ιού κατά την αρχική προσβολή και αποτελεί σοβαρό παράγοντα διατάραξης της ποιότητας ζωής και της ικανότητας προσαρμογής των ανθρώπων που έχουν νοσήσει.

Οι ασθενείς που αναρρώνουν από τον COVID-19 μπορεί να έχουν επίμονα εξουθενωτικά συμπτώματα που απαιτούν μακροχρόνια υποστήριξη μέσω εξατομικευμένων προγραμμάτων καρδιοπνευμονικής ψυχολογικής και παθολογικής αποκατάστασης. Το πιο κοινό επίμονο σύμπτωμα σε αυτό το φάσμα των χρόνιων συμπτωμάτων που ονομάζονται σύνδρομο μετα-COVID ή Long COVID είναι η χρόνια κόπωση.Η χρόνια κόπωση αποτελεί το πιο συχνό επίμονο σύμπτωμα του μακροχρόνιου COVID-19, ανεξάρτητα από την αρχική σοβαρότητα εμφάνισης του COVID-19 ή την παρουσία αναπνευστικής δυσχέρειας και σε αρκετές περιπτώσεις είναι το μόνο σύμπτωμα long covid που ταλαιπωρεί τους ασθενείς μετά την αποδρομή της νόσου.  Σημαντικά δεδομένα που μπορεί να είναι άγνωστα στο ευρύ κοινό και έφερε στο φως το 2022 για τη χρόνια κόπωση μετά από κορονοιό είναι:

• Σύμφωνα με ανασκόπηση ερευνών σε μελέτη που δημοσιεύτηκε  στο επιστημονικό περιοδικό JOURNAL OF CACHEXIA SARCOPENIA AND MUSCLE στις 07/01/2022 ( Madu N. Soares και συν.) οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί στη μυϊκή αδυναμία του long covid είναι σύνθετοι και περιλαμβάνουν εκτός της ενδοθηλιακής βλάβης, διήθηση του μυϊκού ιστού από τον ιό, ανοσολογική απορρύθμιση, απελευθέρωση καταιγίδας κυτοκινών που προκαλούν ατροφία σκελετικών μυών, νευρολογική απορρύθμιση και μεταβολική δυσλειτουργία. Η απελευθερούμενη IL-6 για παράδειγμα προάγει  την οξείδωση γλυκόζης και λίπους και μεταβάλλει τη σηματοδότηση της ινσουλίνης στους σκελετικούς μύες. Επίσης μπορεί να τροποποιήσει τη σεροτονινεργική λειτουργία του εγκεφάλου και την ενεργοποίηση κινητικών νευρώνων, μειώνοντας περαιτέρω την ανταπόκριση των μυών στην άσκηση.
• Σύμφωνα με ανασκόπηση ερευνών σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό BRAIN, BEHAVIOR, & IMMUNITY – HEALTH (MichaelJ.McCarthy) στις 17/01/2022, οι αυξημένες κυτοκίνες στον ορό στους πάσχοντες από long covid, ιδιαιτέρως μάλιστα του TGFB (Transforming Growth FactorB Μετασχηματιστικός Αυξητικός Παράγοντας Β) προκαλεί διαταραχή των κιρκάδιων ρυθμών του οργανισμού  οδηγώντας σε αϋπνία, ενεργειακές διαταραχές, γνωστικά προβλήματα, κατάθλιψη και δυσλειτουργία του αυτόνομου συστήματος.
• Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 09/03/2022 στο επιστημονικό περιοδικό CURRENT MEDICAL RESEARCH AND OPINION (Meryam Maamar και συν.) δείκτες υποκείμενης χρόνιας φλεγμονής στην χρόνια κόπωση στο long covid είναι οι ήπιες αυξήσεις του αριθμού των ουδετερόφιλων, της CRP, των επιπέδων ινωδογόνου, αμυλοειδούςς Α του ορού (SAA), απτοσφαιρίνης.
• Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JOURNAL OF TRANSLATIONAL MEDICINE στις 22/03/2022 (Milan Haffke και συν.) μέρος των ασθενών με χρόνια κόπωση μετά από κορονοϊό, ακόμη και σε περιπτώσεις ήπιας νόσησης παρουσιάζουν διαταραγμένα επίπεδα ενδοθηλιακών δεικτών και χρόνια φλεγμονή με ενδοθηλιακή βλάβη. Η προκαλούμενη από την βλάβη του ενδοθηλίου των αγγείων μυϊκή και εγκεφαλική υποαιμάτωσηαποτελούν παθογενετικούς μηχανισμούς της χρόνιας κόπωσης στο long covid.
• Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στις 20/10/2022 στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Immunology (Eirini Apostolou και συν.)η λοίμωξη SARS-CoV-2 ακόμη και στην ήπια/ασυμπτωματική της μορφή αποτελεί ισχυρό έναυσμα για την επανενεργοποίηση λανθάνοντων ιών έρπη (EBV, HHV6) και ενδογενών ρετροϊών. Το φαινόμενο ενδέχεται να προκαλέσει χρόνια κόπωση.
• Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό INTERNATIONAL JOURNAL OF ENVIRONMENTAL RESEARCH AND PUBLIC HEALTH στις 30/07/2022 (Alicja Mińko και συν.) οι γυναίκες, οι ηλικιωμένοι και τα παχύσαρκα άτομα αποτελούν ομάδες υψηλού κινδύνου για την  ανάπτυξη του χρόνιου COVID-19.
• Σύμφωνα με ανάλυση μελετών που δημοσιεύτηκε στις 23/10/2022 στο επιστημονικό περιοδικό BIOPSYCHOSOC MED (NaderSalari και συν.) η επίπτωση της χρόνιας κόπωσης τέσσερις εβδομάδες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων του COVID-19, σε 52 μελέτες με μέγεθος δείγματος 127.117, ήταν 45,2%.