Ποιότητα Τροφίμων

Ο άνθρωπος για να ζήσει πρέπει να τρέφεται και να αναπνέει. Στη εποχή μας δυστυχώς οι δύο αυτές βασικές λειτουργίες μπορεί να διαφαλίζουν τη διαβίωση μας αλλά όχι απαραίτητα και την υγεία μας. Η επιμόλυνση και η νοθεία των τροφίμων, του νερού και του αέρα έχουν κυριολεκτικά δηλητηριάσει τη τροφική αλυσίδα με άγνωστες προς το παρόν συνέπειες.

Οι προβλέψεις των επιστημόνων για το περιβάλλον μας είναι αντικρουόμενες και ασαφείς. Γνωρίζουμε όμως από την Ιστορία ότι σε αντίθεση με τις δυσκολίες των επιστημόνων που προσπαθούν μόνο με το μυαλό τους να αντιληφθούν το σχήμα των πραγμάτων που έρχεται, οι διανοητές και καλλιτέχνες λειτουργώντας με τη καρδιά τους πετύχαιναν και να προβλέψουν και να προειδοποιήσουν.

Τα συχνά επεισόδια νόθευσης και μόλυνσης των τροφίμων που βλέπουν τελευταία το φως της δημοσιότητας επαναφέρουν το μέγιστο θέμα της υγιεινής διατροφής κυριολεκτικά στο τραπέζι των συζητήσεων μας. Το πρόβλημα είναι παλιό όσο και ο κόσμος.

Στη μελέτη του «Περί διαίτης υγιεινής» ο Ιπποκράτης δίνει σαφείς οδηγίες για τη κατανάλωση τροφίμων ανάλογα με την εποχή του έτους, το φύλο και την ηλικία. Η επιμόλυνση των τροφών από μικρόβια στο Μεσαίωνα προκάλεσε επιδημίες τυφοειδούς και χολέρας που αφάνισαν εκατομμύρια ανθρώπους.

Η πρόσληψη υψηλών ποσοτήτων μολύβδου, κυρίως από σωλήνες ύδρευσης, αποτέλεσε τυπικό παράδειγμα νόσησης από τη κατανάλωση νερού σε αστικό περιβάλλον. Η αλόγιστη χρήση εντομοκτόνων και λιπασμάτων στα φυτά και φρούτα, η χορήγηση ορμονών στα ζώα, οι βελτιωτικές ουσίες και χρωστικές σε συντηρημένα προϊόντα αποτελούν λίγα μόνο σύγχρονα παραδείγματα της συστηματικής και ανεξέλεγκτης αλλοίωσης της σύνθεσης των τροφίμων με αποκλειστικό σκοπό την υπερπαραγωγή και την βελτίωση της εξωτερικής τους εμφάνισης με στόχο το υπερκέρδος.

Ο καταναλωτής κυριολεκτικά αγνοεί τι καταναλίσκει.

Δεν γνωρίζει για παράδειγμα ότι η σύνθεση σε λίπος ενός «βιομηχανικού αυγού» δεν έχει καμία σχέση με αυτήν της κότας που βόσκει στην εξοχή. Ότι το μαύρο ψωμί με μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες έχει υψηλότερη διατροφική αξία από το λευκό.

Επιπρόσθετα δεν γνωρίζει και τα συστατικά με τα οποία παρασκευάζονται τα φαγητά που καταναλίσκει ακόμη και στα λεγόμενα εστιατόρια πολυτελείας. Η εμφάνιση των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων έδωσε το τελειωτικό κτύπημα στην «αθωότητα» της τροφής μας.

Η ποσότητα, η εμφάνιση, η γεύση και το άρωμα δεν εξαρτώνται πια από το σπόρο, το έδαφος, τον καιρό, το πότισμα αλλά από τις παρεμβάσεις στο γενετικό κώδικα του φυτού η του φρούτου.

Τα τρόφιμα, το νερό, τα ποτά ακόμη και ο αέρας δεν έχουν πλέον το τεκμήριο της καθαρότητας.

Η αστικοποίηση του πληθυσμού και η αδυναμία του να καλλιεργεί η να προμηθεύεται τη τροφή του από δικές του πηγές οδήγησε τις τελευταίες δεκαετίες στη βιομηχανική παραγωγή και επεξεργασία των τροφίμων. Οι προσπάθειες για τυποποίηση και ποιοτικό έλεγχο δεν φαίνεται να επιτυγχάνουν πάντα το σκοπό τους και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από τη «βιομηχανική μόλυνση» του περιβάλλοντος μας δεν είναι δυνατόν ακόμη να αξιολογηθούν.

Μπροστά στη παγκόσμια αυτή απειλή αποτέλεσμα της κοινωνικής, οικονομικής και κυρίως τεχνολογικής ανάπτυξης εμείς οι καταναλωτές θα πρέπει να επιλέγουμε με προσοχή τη ποσότητα αλλά κυρίως τη ποιότητα των τροφίμων που επιλέγουμε.

Η επαρκής ενημέρωση μας για τα τρόφιμα που αγοράζουμε είναι καθήκον της Πολιτείας, των βιομηχανιών, των παραγωγών ,των μέσων ενημέρωσης και των ενώσεων των καταναλωτών.

Τελικά όμως η ευθύνη της επιλογής βαρύνει εμάς. Εμείς οι ίδιοι πρέπει να φροντίζουμε την υγεία μας τρώγοντας σωστά. Ο Ιπποκράτης το είχε άλλωστε καταγράψει πριν 2.500 χρόνια υποστηρίζοντας ότι «Άνδρα δε χρή, ός έστι συνετός, λογισάμενον ότι τοισιν ανθρώποισι πλείστου άξιον εστίν η υγιείη, επίστασθαι εκ της εωυτού γνώμης εν τήσι νούσοισιν ωφελέεσθαι.» δηλαδή «Ο συνετός άνθρωπος πρέπει να έχει πάντα κατά νου ότι η υγεία είναι το πιο σημαντικό αγαθό και να μάθει, όταν αρρωσταίνει, να γίνεται ο ίδιος γιατρός του εαυτού του».

Πηγές:
Γράφει ο Κώστας Φαινέκος, Διευθυντιής Τμήματος Ενδοκρινολογίας