Ποιά θέση έχουν τα προϊόντα 'light' στη διατροφή μας

Η Βιομηχανία Τροφίμων στην προσπάθειά της να βρει το σφυγμό της σύγχρονης κοινωνίας, όπου ένας μεγάλος αριθμός ατόμων έχει ως ζητούμενο τη μείωση της προσλαμβανόμενης ενέργειας, σχεδίασε μια σειρά νέων προϊόντων που είναι γνωστή ως διαιτητικά τρόφιμα ή αλλιώς 'light' προϊόντα.

Σύμφωνα με τον κώδικα τροφίμων και ποτών ένα προϊόν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως 'light' ή 'ελαφρύ' όταν η θερμιδική του αξία ανέρχεται στο 50% κατά ανώτατο όριο της θερμιδικής αξίας του αντίστοιχου τροφίμου. Στη διατροφική ετικέτα των προϊόντων πρέπει να αναγράφεται η θερμιδική αξία του προϊόντος, καθώς και η σύνθεσή του σε θερμιδογόνα θρεπτικά συστατικά (υδατάνθρακες - λίπη - πρωτεΐνες).

Την πρώτη κατηγορία των προϊόντων 'light' αποτελούν τα προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος. Η κυριότερη κατηγορία τέτοιων προϊόντων είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα ημιαποβουτυρωμένα (1,5% λιπαρά) ή και τελείως αποβουτυρωμένα (0% λιπαρά) γάλατα και γιαούρτια ακόμα αποτελούν την πλειοψηφία των προϊόντων 'light' που καταναλώνονται στην Ελλάδα.

Άλλα τρόφιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος είναι τα προϊόντα κρέατος, σάλτσες και μαγιονέζες καθώς και διάφορα σνακ.

Τα προϊόντα με 0% λιπαρά χαρακτηρίζονται και ως προϊόντα ελεύθερα λίπους (free fat),ενώ υπάρχει και ο όρος χαμηλής περιεκτικότητας (low fat) ή μειωμένης περιεκτικότητας (reduced fat) που αναφέρεται συνήθως σε προϊόντα που περιέχουν μέχρι και 25% λιγότερο λίπος.

Μια δεύτερη κατηγορία προϊόντων χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος είναι αυτά που περιέχουν υποκατάστατα λίπους. Τα υποκατάστατα λίπους μπορεί να απορροφούνται όπως οι υδατάνθρακες και οι πρωτεΐνες ή να είναι μη απορροφήσιμα συνθετικά λίπη.

Τα τελευταία έχουν κατηγορηθεί για παρενέργειες. Για παράδειγμα, η κατανάλωση προϊόντων που περιέχουν olestra (συνθετικό λίπος που χρησιμοποιήθηκε στην Αμερική), συνδέθηκε με την πρόκληση γαστρεντερικών διαταραχών καθώς και μείωση της απορρόφησης καροτενοειδών.

Για την αντικατάσταση της ζάχαρη στα προϊόντα 'light' χρησιμοποιούνται ουσίες με υψηλή γλυκαντική ικανότητα. Τέτοιες είναι για παράδειγμα η ασπαρτάμη, η σακχαρίνη και το ακεσουλφαμικό κάλιο. Η ασπαρτάμη που έχει πολλαπλάσια γλυκαντική ικανότητα σε σχέση με τη ζάχαρη (200 φορές πιο γλυκιά), απορροφάται σαν πρωτεΐνη και μεταβολίζεται κανονικά.

Έχει εγκριθεί σε περισσότερες από 35 χώρες και χρησιμοποιείται σε περισσότερα από 5000 προϊόντα όπως αναψυκτικά, γλυκά, κρέμες, γαλακτοκομικά προϊόντα κ.ά. Οι γλυκαντικές αυτές ουσίες πολλές φορές χρησιμοποιούνται μαζί με άλλους υδατάνθρακες, όπως π.χ.

ασπαρτάμη και μαλτοδεξτρίνες στο canderel. Η τελευταία κατηγορία προϊόντων 'light' είναι τα οινοπνευματώδη ποτά στα οποία έχει αφαιρεθεί μια ποσότητα αλκοόλ ή και όλο το αλκοόλ (π.χ. μπύρες light).

Το παράδοξο είναι ότι τα άτομα που χρησιμοποιούν κατά κόρον 'light' προϊόντα στη διατροφή τους έχουν σταδιακή αύξηση του σωματικού τους βάρους. Αυτό εξηγείται από την πεποίθησή τους, ότι τα προϊόντα αυτά, τους 'αδυνατίζουν' με αποτέλεσμα να καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες.

Παρόλα αυτά οι ειδικοί πιστεύουν ότι τα προϊόντα 'light' μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας και την πρόληψη ασθενειών εφόσον καταναλώνονται σωστά.

Σημαντικό ρόλο παίζει η ενημέρωση και η σωστή επισήμανση των τροφίμων έτσι ώστε ο καταναλωτής να γνωρίζει τη θερμιδική αξία αυτών. Υπάρχουν τρόφιμα 'light', όπως για παράδειγμα μαγιονέζα ή κρέμα γάλακτος που ενώ περιέχουν λιγότερο λίπος εξακολουθούν να είναι τρόφιμα υψηλής θερμιδικής αξίας και είναι καλό να χρησιμοποιούνται σε μικρές ποσότητες και μόνο στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής.