Στοματική Υγεία και Σακχαρώδης Διαβήτης

Με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Στοματικής Υγείας στις 12 Σεπτεμβρίου, η Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία θα συμμετάσχει στον εορτασμό της, επικοινωνώντας το κεντρικό μήνυμα της ημέρας αυτής στην Ελλάδα, ‘’Στοματική Υγεία και Σακχαρώδης Διαβήτης’’ .

Το Συμβούλιο των Ευρωπαίων Οδοντιάτρων αποφάσισε να ορίσει για το 2014 ως κεντρικό θέμα τον σακχαρώδη διαβήτη σε σχέση με τη στοματική υγεία.

Πρόκειται για ένα αρκετά επίκαιρο θέμα, λαμβάνοντας ως δεδομένο πως την τελευταία δεκαετία ο αριθμός των ανθρώπων που πάσχουν από διαβήτη, έχει σημειώσει δραματική αύξηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ η επίγνωση του κοινού σχετικά με τους τρόπους πρόληψης των στοματικών νόσων στους διαβητικούς ασθενείς είναι μάλλον περιορισμένη. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Υγείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το 2012 προκάλεσε παγκοσμίως 1,5 εκατομμύρια θανάτους, 50% περισσότερους σε σχέση με το 2000. Μόνο στην Ευρώπη υπάρχουν 60 εκατομμύρια διαβητικοί και σχεδόν ένας στους δέκα άνω των 25 ετών πάσχει από κάποιας μορφής σακχαρώδη διαβήτη (άνδρες 10,3% - γυναίκες 9,6%). Κατά συνέπεια, στα χρόνια που έρχονται, οι οδοντίατροι θα αντιμετωπίζουν αυξανόμενο αριθμό ασθενών που πάσχουν από διαβήτη και επομένως, κρίνεται αναγκαία η ορθή ενημέρωση του κοινού σε ό,τι αφορά τη σχέση που συνδέει το διαβήτη και τη στοματική υγεία, αλλά και σε ό,τι αφορά το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι οδοντίατροι στην έγκαιρη διάγνωση και την αντιμετώπιση των ασθενών που πάσχουν από διαβήτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι ένα σύνδρομο μη φυσιολογικού μεταβολισμού υδατανθράκων, λίπους και πρωτεΐνης που οδηγεί σε οξείες και χρόνιες επιπλοκές εξ αιτίας της απόλυτης ή σχετικής έλλειψης ινσουλίνης. Είναι μια νόσος με συνακόλουθες στοματικές εκδηλώσεις οι οποίες επηρεάζουν την οδοντιατρική φροντίδα. Ο διαβήτης σχετίζεται, συχνά, με νόσους του περιοδοντίου ενώ, αποτελεί έναν παράγοντα κινδύνου για τις περιοδοντικές νόσους και μελέτες έχουν καταδείξει ένα σημαντικά ταχύτερο ρυθμό προόδου των νόσων του περιοδοντίου στα άτομα που πάσχουν από διαβήτη, σε σύγκριση με τα άτομα που δεν έχουν τέτοιο πρόβλημα. Ο γλυκαιμικός έλεγχος και η κατάσταση του περιοδοντίου, έχουν σχέση αμφίδρομη, ο ενδελεχής γλυκαιμικός έλεγχος έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της κατάστασης του περιοδοντίου και τανάπαλιν. Οι περιοδοντικές νόσοι μπορούν να θεωρηθούν ως η έκτη «-πάθεια» του διαβήτη.

Διαβήτης και Στοματική Υγεία

Οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν μια σειρά από σοβαρά προβλήματα στοματικής υγείας. Αυτά μπορεί να είναι: ουλίτιδα και περιοδοντίτιδα, οδοντική τερηδόνα, δυσλειτουργία σιελογόνων αδένων, ασθένειες του στοματικού βλεννογόνου, στοματικές μολύνσεις και στοματοπροσωπικές αισθητηριακές διαταραχές.

Ο διαβήτης στο οδοντιατρικό περιβάλλον

Ο επιπολασμός και τα περιστατικά του σακχαρώδους διαβήτη παρουσιάζουν αύξηση. Κατά συνέπεια, στα χρόνια που έρχονται, οι οδοντίατροι θα αντιμετωπίζουν αυξανόμενο αριθμό ασθενών που πάσχουν από διαβήτη. Οι οδοντίατροι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, και μπορούν τον ρόλο αυτό να τον ενδυναμώσουν, στην έγκαιρη διάγνωση και την αντιμετώπιση/ διαχείριση ασθενών με διαβήτη. Μπορούν να τους παρέχουν συμβουλές γύρω από τη βελτίωση της ρύθμισης της γλυκόζης, τη διατήρηση της στοματικής υγείας, την υγιεινή διατροφή, τον καθημερινό έλεγχο με μέτρηση της γλυκόζης στο αίμα και την τακτική επίσκεψη των ασθενών στους επαγγελματίες υγείας για παροχή συνήθους ιατρικής φροντίδας. Η κατανόηση της ασθένειας, όπως και η εξοικείωση με τις στοματικές της εκδηλώσεις μπορούν όχι μόνο να προάγουν τη στοματική υγεία των ασθενών με διαβήτη, αλλά, πέραν τούτου, να βελτιώσουν και την ποιότητα της ζωής τους.

Ο ρόλος των οδοντιάτρων στη θεραπεία διαβητικών ασθενών

• Ενδιαφέρονται για τις αρνητικές επιπτώσεις στη στοματοφαρυγγική περιοχή
• Βλέπουν ασθενείς σε τακτική βάση, δίνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την ευκαιρία για έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική αντιμετώπιση του διαβήτη, λαμβάνοντας και επικαιροποιώντας, συχνά, ιατρικό ιστορικό. Όταν εμφανίζεται μια ένδειξη διαβήτη, οι οδοντίατροι μπορούν να παραπέμψουν τους ασθενείς σε ιατρό για περαιτέρω διάγνωση και σχεδιασμό θεραπευτικής αντιμετώπισης
• Έχουν συχνά πρόσβαση σε υγιείς ασθενείς, κατά τη διάρκεια προληπτικών επισκέψεων, δίνοντάς τους την ευκαιρία να επικοινωνήσουν μαζί τους πριν την έναρξη της ασθένειας ( έγκαιρη πρόληψη)
• Έχουν συνήθως στη διάθεσή τους περισσότερο χρόνο με τους ασθενείς από ότι πολλοί άλλοι επαγγελματίες υγείας, γεγονός που τους δίνει τη δυνατότητα να ενσωματώνουν εκπαιδευτικές και παρεμβατικές μεθόδους στην άσκηση
• Μπορούν να ρυθμίζουν τη βέλτιστη περιοδοντική φροντίδα για τους διαβητικούς ασθενείς
• Μπορούν να ελέγχουν τα συμπτώματα που επιβάλλουν περίθαλψη στοματικής υγείας σε συνεχιζόμενη βάση και να ρυθμίζουν την ενδεικνυόμενη θεραπεία
• Έχουν συνήθως στη διάθεσή τους περισσότερο χρόνο με τους ασθενείς από ότι πολλοί άλλοι επαγγελματίες υγείας, γεγονός που τους παρέχει τη δυνατότητα να συμβουλεύουν τους ασθενείς τους, για την τήρηση σωστής στοματικής υγιεινής και υγιεινής διατροφής.

Δράσεις κατά την Ευρωπαϊκή Ημέρα Στοματικής Υγείας 2014

• 
  •Οργάνωση Εκδηλώσεων σε εθνικό επίπεδο, με τη συμμετοχή των πολιτικών παραγόντων, των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, των εθνικών ομοσπονδιών γιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού, των Επιστημονικών Εταιρειών για το Διαβήτη, των Εθνικών Ομοσπονδιών για το Διαβήτη, όπως, επίσης, και των Εθνικών Ομοσπονδιών/Οργανώσεων Ασθενών.
• Επικοινωνία και διάδωση των μηνυμάτων που περιέχονται στο ανά χείρας έγγραφο στη διάρκεια των εκδηλώσεων και μέσω άλλων καναλιών, στοχεύοντας στους οδοντιάτρους, το ευρύ κοινό και τις Κυβερνήσεις.
• Συνεργασία με άλλους παράγοντες/ φορείς που θα μπορούσαν να εμπλακούν ή θα ήταν πρόθυμοι να υποστηρίξουν τις εθνικές δράσεις, όπως είναι: εθνικές ομοσπονδίες για το διαβήτη, εθνικές ομοσπονδίες ιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού, εθνικές ομοσπονδίες ασθενών κ.α.
• Oι Οδοντιατρικοί Σύλλογοι ενθαρρύνονται να συνεργαστούν με ιατρικές και οδοντιατρικές Επιστημονικές Εταιρείες, όπως η Διαβητολογική Εταιρεία Ελλάδος/ Βόρειας Ελλάδος, η Ελληνική Περιοδοντολογική Εταιρεία, η Στοματολογική Εταιρεία Ελλάδος/ Βόρειας Ελλάδος κ.α., με σκοπό να εμπλουτίσουν από τη δική τους πλευρά τη θεματολογία της εκδήλωσης και να συμβάλλουν στην όσο το δυνατόν πληρέστερη ενημέρωση. 
• Συζήτηση για το ενδεχόμενο διεξαγωγής έρευνας μεταξύ των οδοντιάτρων σχετικά με το εάν είναι πρόθυμοι να παρέχουν συμβουλές για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του διαβήτη στους ασθενείς (ή ανάλογης φύσης ερωτήματα) και/ή έρευνας στο ευρύ κοινό για το εάν έχουν επίγνωση της σύνδεσης που υπάρχει μεταξύ διαβήτη και στοματικής υγείας (ή άλλα συναφή ερωτήματα) με στόχο τη δημοσιοποίηση των ευρημάτων οποιασδήποτε τέτοιας έρευνας, στις 12 Σεπτεμβρίου 2014.

Γεγονότα και Αριθμοί

• Σε παγκόσμιο επίπεδο, αναμένεται ότι ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη θα αυξηθεί από 382 εκατομμύρια το 2013, σε 592 εκατομμύρια μέχρι το έτος 2035· στην Ευρώπη, η προβλεπόμενη αύξηση θα είναι από 56 εκατομμύρια, σε 70 εκατομμύρια μέχρι το έτος 2035·
• Η ηλικία αποτελεί έναν κομβικό παράγοντα κινδύνου για το διαβήτη τύπου 2 εξ αιτίας της γήρανσης του πληθυσμού στην Ευρώπη· η Ευρώπη έχει, επί πλέον, τον μεγαλύτερο αριθμό παιδιών με διαβήτη τύπου 1·
• Η αύξηση του αριθμού των ανθρώπων με σακχαρώδη διαβήτη στην Ευρώπη σημαίνει υψηλότερες δαπάνες για την υγειονομική περίθαλψη: φθάνει στο 10% του συνόλου των δαπανών το 2013 και θα αυξηθεί από 109 δισ. € στα 117 δισ. € το έτος 2035· οι δαπάνες που σχετίζονται με το διαβήτη περιλαμβάνουν αυξημένη χρήση υπηρεσιών υγείας, απώλεια παραγωγικότητας και αναπηρία, που μπορεί να αποτελέσουν σημαντική επιβάρυνση σε ατομικό, οικογενειακό και κοινωνικό επίπεδο·
• Η πλειονότητα των ανθρώπων που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη διαβιούν σε περιοχές χαμηλού και μέσου εισοδήματος. Αυτές οι κοινωνικά ευάλωτες και αποκλεισμένες ομάδες πληθυσμού αντιμετωπίζουν σοβαρότερη επιβάρυνση από την νόσο και μεγαλύτερα εμπόδια για πρόληψη και φροντίδα.