Τι να κάνετε αν ιδρώνετε πολύ

Η εφίδρωση είναι μια χρήσιμη, φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού ούτως ώστε να προσαρμόζεται στο ζεστό περιβάλλον. Αυξημένη εφίδρωση μπορεί να παρουσιάζεται επίσης κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες, π.χ. όταν βρίσκεται κάποιος σε μεγάλη ένταση, στρες. Τι μπορεί να συμβαίνει, όμως, όταν ένας άνθρωπος ιδρώνει ακατάσχετα, τις πιο ακατάλληλες ώρες και δίχως προφανή λόγο;

Μια πιθανή εξήγηση είναι η υπεριδρωσία, μία διαταραχή που εκδηλώνεται όταν ο οργανισμός παράγει ιδρώτα τις στιγμές που δεν υπάρχει λόγος, απαντά ο Δρ. Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία-Δερματοχειρουργική). «Η διαταραχή συνήθως αρχίζει στην παιδική ή εφηβική ηλικία, ή κατά τα πρώτα χρόνια μετά την ενηλικίωση. Σε κάποιες περιπτώσεις αναφέρεται κληρονομική προδιάθεση. Ωστόσο, γενικά η αιτία της δεν είναι γνωστή, κυρίως στην λεγόμενη πρωτοπαθή υπεριδρωσία».

Η υπερπαραγωγή του ιδρώτα, όμως, δημιουργεί πολλά προβλήματα στην καθημερινότητα των ασθενών και συχνά τους προκαλεί άγχος και αισθήματα ντροπής. «Στις περισσότερες περιπτώσεις η υπερπαραγωγή περιορίζεται σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, κυρίως στις μασχάλες, τις παλάμες, τα πέλματα ή στο κεφάλι. Οι πάσχοντες από αυτήν, π.χ., συχνά στάζουν από τον ιδρώτα σε ένα ή δύο σημεία, αλλά το υπόλοιπο σώμα είναι στεγνό. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις όπου η εφίδρωση είναι πιο γενικευμένη», συνεχίζει ο κ. Μιχελάκης. 

Ενδείξεις ύποπτες για υπεριδρωσία είναι κατ' αρχάς η εμφανής-έντονη εφίδρωση. Βλέπετε λεκέδες ιδρώτα στα ρούχα σας, ακόμα και όταν είστε ακίνητοι; Ιδρώνετε ακατάπαυστα, ακόμα και αν το περιβάλλον είναι σχετικά δροσερό;

Μία άλλη ύποπτη ένδειξη είναι όταν η εφίδρωση επεμβαίνει στην καθημερινότητα. Σας δυσκολεύουν, λ.χ., τα βρεγμένα χέρια σας να κρατήσετε το στυλό, να γράψετε στον υπολογιστή ή να ανοίξετε μια πόρτα; Στάζει ο ιδρώτας σας πάνω στα χαρτιά σας, παρότι κάθεστε ακίνητοι;

Άλλες ύποπτες ενδείξεις είναι ότι το δέρμα γίνεται μαλακό, λευκωπό και ξεφλουδίζει σε συγκεκριμένα σημεία, επειδή είναι συχνά βρεγμένο. Για τον ίδιο λόγο μπορεί να είναι επιρρεπές στις μολύνσεις και τις μυκητιάσεις. Η τριχοφυτία στα πόδια (πόδι του αθλητή), λ.χ., είναι μια συνηθισμένη μυκητίαση στα άτομα με υπεριδρωσία των άκρων ποδών. 

Πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής

Η υπεριδρωσία μπορεί να είναι πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής. «Πρωτοπαθής είναι αυτή που αρχίζει σε νεαρή ηλικία, δίχως συγκεκριμένο υποκείμενο αίτιο», εξηγεί ο κ. Μιχελάκης. «Οι περισσότεροι πάσχοντες από αυτήν μπορεί να ιδρώνουν σε μία-δύο περιοχές του σώματος, στη μία ή και τις δύο πλευρές, συχνότερα μετά το πρωινό ξύπνημα (σπανίως παρατηρούνται βρεγμένα σεντόνια στο κρεβάτι, εάν το δωμάτιο είναι δροσερό) και αρκετές φορές την εβδομάδα».

Όταν η υπεριδρωσία είναι δευτεροπαθής, σημαίνει ότι έχει υποκείμενη αιτία που μπορεί να είναι μία πάθηση/διαταραχή ή παρενέργεια σε φάρμακα ή συμπλήρωμα διατροφής. Στις παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν δευτεροπαθή υπεριδρωσία συμπεριλαμβάνονται ο σακχαρώδης διαβήτης, η ουρική αρθρίτιδα (αυξημένο ουρικό οξύ), τραυματισμοί (π.χ. στο κεφάλι),  η παχυσαρκία, ο υπερθυρεοειδισμός κ.λπ. Η υπεριδρωσία που οφείλεται στην εμμηνόπαυση επίσης είναι δευτεροπαθής, αν και μερικές γυναίκες εξακολουθούν να ιδρώνουν όταν περάσουν την κλιμακτήριο.

Στην δευτεροπαθή υπεριδρωσία η αυξημένη παραγωγή ιδρώτα μπορεί να εκδηλώνεται και σε όλο το σώμα, ενώ το χαρακτηριστικό της είναι ότι ο πάσχων ιδρώνει πολύ και στη διάρκεια του ύπνου. Επιπλέον, η δευτεροπαθής υπεριδρωσία συνήθως αρχίζει στην ενήλικη ζωή.

Τι να κάνετε

Το μεγάλο ερώτημα για τους ανθρώπους που ιδρώνουν ενοχλητικά πολύ είναι πώς μπορούν να αντιμετωπίσουν την κατάστασή τους. «Το πρώτο που χρειάζονται είναι σωστή διάγνωση, διότι αν η αυξημένη εφίδρωσή τους είναι όντως υπεριδρωσία, μπορούν να υποβληθούν σε διάφορες ειδικές θεραπείες», απαντά ο κ. Μιχελάκης. «Οι θεραπείες αυτές δεν είναι τέλειες, αλλά μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους. Επομένως, η πρώτη κίνηση για όποιον ιδρώνει ανεξέλεγκτα είναι να επισκεφθεί έναν δερματολόγο ιατρό για να γίνει σωστή διάγνωση και θεραπεία».

Πολύ σημαντικό για τους πάσχοντες είναι επίσης να ακολουθούν ορισμένα μέτρα αυτοβοήθειας:

• Να χρησιμοποιούν προϊόντα που μειώνουν την παραγωγή ιδρώτα (ανθιδρωτικά ή αντιιδρωτικά) και όχι μόνο κοινά αποσμητικά. Τα κοινά αποσμητικά καλύπτουν ή σταματούν την μυρωδιά του σώματος, αλλά δεν επηρεάζουν την εφίδρωση. Τα ανθιδρωτικά προϊόντα, όμως, είναι ειδικά, ισχυρά σκευάσματα που επιδρούν στους ιδρωτοποιούς αδένες και μειώνουν την παραγωγή του ιδρώτα. Χορηγούνται και με ιατρική συνταγή και εφαρμόζονται τη νύχτα. Φροντίστε να χρησιμοποιείτε τα ανθιδρωτικά προϊόντα ακριβώς με τον τρόπο που έχει συστήσει ο δερματολόγος ιατρός (μπορεί π.χ. να σας πει να τα χρησιμοποιήσετε μερικά βράδια συνεχόμενα και ύστερα μόνο μία ή δύο φορές την εβδομάδα). Τα ανθιδρωτικά μπορεί να χρησιμοποιηθούν μαζί με αποσμητικά προϊόντα.
• Να τηρείτε ένα ημερολόγιο εφίδρωσης. Πολλοί άνθρωποι με υπεριδρωσία διαπιστώνουν ότι η εφίδρωσή τους πυροδοτείται από ορισμένους παράγοντες. Έχει σημασία να μάθετε ποιοι είναι οι δικοί σας, αν θέλετε να την θέσετε υπό έλεγχο. Μερικοί από αυτούς εξαρτώνται από τον τρόπο ζωής και, αν τους αποφύγετε, πιθανώς θα ελαττωθεί σημαντικά το πρόβλημά σας. Τέτοιοι παράγοντες είναι, παραδείγματος χάρη, η κατανάλωση καφεΐνης (π.χ. από σοκολάτες, καφέ, τσάι, αναψυκτικά τύπου κόλα), η κατανάλωση μπαχαρικών (π.χ. κάρι, κύμινο) ή αλκοόλ, καθώς και η κατανάλωση καυτερών φαγητών.
• Αν ιδρώνουν τα πόδια σας, πρέπει να λάβετε αρκετά μέτρα, διότι όσο μένουν υγρά, αυξάνεται ο κίνδυνος κακοσμίας και δερματικών μολύνσεων και μυκητιάσεων. Προσπαθήστε να φοράτε σανδάλια όσο περισσότερο μπορείτε, να επιλέγετε παπούτσια από φυσικά υλικά (δέρμα) που επιτρέπουν καλή κυκλοφορία του αέρα, να φοράτε κάθε μέρα και άλλο ζευγάρι παπούτσια (πρέπει να στεγνώνουν εντελώς, πριν τα ξαναφορέσετε) και να φοράτε τα κλειστά παπούτσια πάντοτε με κάλτσες (όχι βαμβακερές) που θα απορροφούν τον ιδρώτα και θα διατηρούν τα πόδια σας στεγνά. Απαραίτητο είναι ακόμα να αλλάζετε κάλτσες τουλάχιστον μία φορά την ημέρα (ή συχνότερα, αν βραχούν) και να τις πλένετε καλά πριν τις ξαναφορέσετε. Μην παραλείπετε να βάζετε ανθιδρωτικό προϊόν στα πόδια σας πριν πάτε το βράδυ για ύπνο. Να το ξεπλένετε το πρωί που ξυπνάτε. Να το εφαρμόσετε για 3-4 νύχτες στη σειρά και ύστερα μία φορά την εβδομάδα, συνιστούν ειδικοί από την Αμερικανική Δερματολογική Εταιρεία (AAD). Τέλος, να μένετε ξυπόλητοι όσο πιο συχνά μπορείτε ή έστω να βγάζετε τα παπούτσια σας σε κάθε ευκαιρία μέσα στην ημέρα.
• Να ντύνεστε ελαφρά, με υφάσματα που δεν «παγιδεύουν» τον ιδρώτα (π.χ. βαμβακερά, μετάξι). Να έχετε πάντοτε μαζί σας μία αλλαξιά ρούχα, ειδικά αν κάνει ζέστη ή ξέρετε ότι θα βρεθείτε σε συνθήκες που σας προκαλούν έντονη εφίδρωση. Να προτιμάτε τα ανοικτόχρωμα ρούχα, ούτως ώστε να αντανακλούν την ακτινοβολία του ηλίου αντί να την απορροφούν και να σας ζεσταίνουν.
• Να κάνετε καθημερινά μπάνιο. Αν συμφωνεί ο δερματολόγος σας, να χρησιμοποιήσετε για λίγο καιρό κάποιο αντιβακτηριδιακό σαπούνι για να μειώσετε την κακοσμία του σώματος. Να στεγνώνετε καλά το δέρμα σας, πριν εφαρμόσετε το ανθιδρωτικό προϊόν.
• Να διατηρείτε δροσερό τον χώρο όπου βρίσκεστε. Αν και η υπεριδρωσία δεν είναι απόρροια της ζέστης, η κατά το δυνατόν παραμονή σε δροσερό χώρο μπορεί να σας βοηθήσει.