Αντιοξειδωτικά: Ο σημαντικός τους ρόλος που δεν γνωρίζουμε καλά!

Όλοι γνωρίζουμε τον βαθμό που το στρες επηρεάζει την καθημερινότητά μας αλλά και ανατροφοδοτείται από αυτήν. Πόσες φορές έχουμε αναρωτηθεί αν υπάρχει τρόπος να το ελέγξουμε ή/ και να απαλλαγούμε για πάντα από αυτό;

Καθημερινά προτείνονται πολλές τεχνικές οι οποίες μας γεμίζουν ελπίδες ότι θα νικήσουμε τον αγώνα με αντίπαλο το στρες. Όμως, δεν δίνουμε μόνο εμείς αυτόν τον αγώνα.

Τα ίδια τα κύτταρά μας βιώνουν στρες, το επονομαζόμενο οξειδωτικό στρες. Συγκεκριμένα, το οξειδωτικό στρες, αφορά στη συσσώρευση δραστικών μορφών οξυγόνου (ReactiveOxygenSpecies, ROS), λόγω δυσλειτουργίας του συστήματος απομάκρυνσής τους, με αποτέλεσμα την βλαπτική τους επίδραση σε όλα τα συστατικά του κυττάρου, όπως τις πρωτεΐνες, τα λιπίδια αλλά και το DNA.

Υπάρχει τρόπος να το σταματήσουμε;

Δυστυχώς, η απάντηση είναι όχι, καθώς είναι συνδεδεμένο με την διαδικασία της αναπνοής.

Υπάρχει τρόπος να το περιορίσουμε;

Η φύση έχει ήδη πάρει τα μέτρα της! Τα κύτταρα διαθέτουν μηχανισμούς ρύθμισης με στόχο την αποκατάσταση ισορροπίας για τη δημιουργία και την αδρανοποίηση των ελευθέρων ριζών. Είναι λοιπόν προικισμένα με αντιοξειδωτικά ένζυμα.

Δεν αρκούν όμως μόνο αυτά! Για αυτό δεν πρέπει να μείνουμε και εμείς αμέτοχοι. Υπάρχει πληθώρα αντιοξειδωτικών συστατικών που εμπεριέχονται στις τροφές και «μάχονται» κατά των ελευθέρων ριζών, προστατεύοντάς μας από τα χρόνια εκφυλιστικά νοσήματα με τα οποία φαίνεται ότι συσχετίζονται, όπως η νόσος Alzheimer. Η επίδραση των ελευθέρων ριζών στα μακροθρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, λιπίδια, υδατάνθρακες) των εγκεφαλικών κυττάρων αλλά και στο DNA οδηγεί σε βαθμιαία έκπτωση των νοητικών ικανοτήτων, όπως η γνώση, η συγκέντρωση, η μνήμη. Επιπλέον τα αντιοξειδωτικά «μάχονται» και με τον χρόνο, αφού το οξειδωτικό στρες συνδέεται και με το γήρας.

Ποια είναι όμως τα αντιοξειδωτικά των τροφών – προστάτες έναντι των ελευθέρων ριζών;

• Βιταμίνη  A: υπάρχει στην κόκκινη πιπέρια, στην γλυκοπατάτα, στο καρότο, στο μπρόκολο, στο σπανάκι, στο μάνγκο, στο πεπόνι.
• Βιταμίνη D: υπάρχει στον σολομό, στη σαρδέλα, στον κρόκο του αυγού, στο μουρουνέλαιο.
• Βιταμίνη E: υπάρχει στα φυλλώδη λαχανικά, στο σπανάκι, στο αβοκάντο, στο σπαράγγι, στο μπρόκολο, στη γλυκοπατάτα, στην ντομάτα, στους ηλιόσπορους, στα αμύγδαλα, στα φουντούκια, στους κουκουναρόσπορους.
• Βιταμίνη C: υπάρχει στην κόκκινη και πράσινη γλυκιά πιπεριά, στα ακτινίδια, στο πορτοκάλι, στο γκρέιπφρουτ, στις φράουλες, στα λαχανάκια βρυξελλών, στο κουνουπίδι, στο μπρόκολο, στο μαϊντανό.
• Φαινόλες: υπάρχουν στις σταφίδες, στα δαμάσκηνα, στα βερίκοκα, στα κεράσια, στο τσάι, στην πατάτα στην τομάτα, στη σόγια.
• Πολυφαινόλες: υπάρχουν στο τσάι, στο ελαιόλαδο, στα κρεμμύδια, στα μήλα, στα ακτινίδια, στο ρύζι, στο κόκκινο κρασί, στο τσάι, στον καφέ.
• Φλαβονοειδή: υπάρχουν σε κόκκους κακάο, στα μύρτιλα, στις φράουλες, στις μπανάνες, στα μήλα, στα πορτοκάλια, στο μπρόκολο, στα κρεμμύδια, στο αλεύρι χαρουπιού, σε διάφορους ξηρούς καρπούς.

Πηγές:
- Deavall, D.G., Martin, E.A., Horner, J.M., and Roberts, R. Drug-induced oxidative stress and toxicity. J. Toxicol. 2012; 2012: 13 pages DOI: http://dx.doi.org/10.1155/2012/645460

- Hennig, B., Ettinger, A.S., Jandacek, R.J. Using nutrition for intervention and prevention against environmental chemical toxicity and associated diseases. Environ. Health Perspect. 2007; 115: 493–495

- Hennig, B., Ormsbee, L., McClain, C.J. Nutrition can modulate the toxicity of environmental pollutants: implications in risk assessment and human health. Environ. Health Perspect. 2012; 120: 771–774

- Ντικμπασάνη, Γ. (2014). Μελέτη της επίδρασης του οξειδωτικού stress στη νόσο Alzheimer (Doctoral dissertation, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). Σχολή Επιστημών Υγείας. Τμήμα Ιατρικής. Τομέας Χειρουργικής. Εργαστήριο Πειραματικής Χειρουργικής και Χειρουργικής Ερεύνης Ν Σ ΧΡΗΣΤΕΑΣ).

- Maria L.UrsoPriscillaM.Clarkson. Oxidative stress, exercise, and antioxidant supplementation. Toxicology, Volume 189, Issues 1–2, 15 July 2003, Pages 41-54

- H.M. Alessio, A.H. Goldfarb, G. Cao. Exercise-induced oxidative stress before and after vitamin C supplementation. Int. J. Sport Nutr. 7 (1) (1997), pp. 1-9

- Liu, R. H. (2004). Potential synergy of phytochemicals in cancer prevention: mechanism of action. The Journal of nutrition, 134(12), 3479S-3485S