Το φαρμακείο αποτελεί αναπόσπαστο κρίκο του συστήματος υγείας

Σύμφωνα με τον ίδιο, ζούμε σε μια εποχή που το φαρμακείο σε όλο τον κόσμο αναζητά να επαναπροσδιορίσει το ρόλο του στο σύστημα υγείας και στην κοινωνία γενικότερα. Στο πλαίσιο αυτό, αλλάζει και αναπροσαρμόζεται σε όλα τα επίπεδα προκειμένου να ανταποκριθεί με τον καλύτερο τρόπο στις ανάγκες των ασθενών (αλλά και των υγιών) πελατών του. Πλέον κατά τον ίδιο, η απλή διάθεση φαρμάκων, ενώ παραμένει ο πυρήνας της λειτουργίας του, δεν αρκεί, ενώ μπορεί εύκολα να αυτοματοποιηθεί και να υποκατασταθεί. Έτσι, κάνουν διαρκώς την εμφάνισή τους σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο, νέες λειτουργίες, υψηλής επιστημονικής εξειδίκευσης, που στη χώρα μας έχουμε μάθει να ονομάζουμε «υπηρεσίες». Δεν είναι, όπως τονίζει, κάποιο «εξωτικό φρούτο», ούτε είναι θέμα άποψης για το αν πρέπει να κινηθούμε προς αυτή την κατεύθυνση. Είναι μια παγκόσμια τάση, σημειώνει και μια αιώνια αυτή που  ο Δαρβίνος ονόμασε «φυσική επιλογή», ότι όποιος δεν εξελίσσεται πεθαίνει.

Την ίδια στιγμή, τονίζει,  το ελληνικό φαρμακείο έχει να αντιπαλέψει και την δυσμενέστατη ελληνική οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα, η οποία μετά από σχεδόν δέκα χρόνια μνημονίων έχει γονατίσει όλες τις επιχειρήσεις, αλλά και ειδικότερα τα φαρμακεία σε επίπεδα πολύ κάτω από τα όρια που μπορούσαν να αντέξουν. Οι επιπτώσεις, κατά τον ίδιο θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν δύο ειδών: ποιοτικές και ποσοτικές.

Οι ποσοτικές έχουν φυσικά να κάνουν με τη δραματική μείωση του κύκλου εργασιών και την ακόμη δραματικότερη μείωση της κερδοφορίας. Οι ποιοτικές, από την άλλη, σχετίζονται με σειρά απορρυθμίσεων που επηρέασαν δραματικά την καθημερινότητα των φαρμακείων και των φαρμακοποιών και ενίσχυσαν σε μέγιστο βαθμό τη διαστρωμάτωση. Πρώτη και καλύτερη από αυτές είναι βεβαίως το ωράριο.

Πλέον, επισημαίνει το στέλεχος του κλάδου, η χώρα έχει (θεωρητικά) φύγει από τη στενότατη εποπτεία των δανειστών και υπάρχουν τα περιθώρια για την εκάστοτε κυβέρνηση να κάνει ορισμένες αλλαγές, εφόσον θεωρεί ότι αυτές είναι αναγκαίες. Ταυτόχρονα, η «χρησιμότητα» και οι επιπτώσεις ορισμένων μνημονιακών «μεταρρυθμίσεων» έχουν πλέον γίνει φανερές, ενώ οι ιδεοληψίες των υποστηρικτών της λεγόμενης «εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ», αποδείχθηκαν εκτός πραγματικότητας για την (ελληνική) αγορά φαρμάκου.

Τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα;

Οι άμεσοι στόχοι, σύμφωνα με τον κ. Τ. Τερζή είναι οι εξής:

• Ωράριο. Η πρόσφατη ρύθμιση για το κλείσιμο των διευρυμένων στις 21:00 είναι στη θετική κατεύθυνση, αλλά εκπεφρασμένη θέση του κλάδου είναι η κατάργηση των διευρυμένων και η ύπαρξη ενός ενιαίου ωραρίου για κάθε περιοχή προσαρμοσμένο στις τοπικές ανάγκες
• Ιδιοκτησιακό: Προφανής στόχος είναι η κατάργηση των ρυθμίσεων που επιτρέπουν σε μη φαρμακοποιούς να κατέχουν άδεια λειτουργίας φαρμακείων. Επίσης, η σταδιακή κατάργηση της πολυϊδιοκτησίας. Σε μια περίοδο που πολλοί νέοι συνάδελφοι είναι εκτός αγοράς εργασίας, δεν έχει νόημα να επιτρέπεις σε φαρμακοποιούς (και μη) να έχουν περισσότερα του ενός φαρμακεία
• ΜΥΣΥΦΑ: Προφανώς θα πρέπει να αποτραπεί με κάθε τρόπο η διάθεσή τους σε κανάλια εκτός φαρμακείων, καθώς και στο διαδίκτυο. Όσον αφορά στην τιμολόγησή τους, η λεγόμενη απελευθέρωση είναι φανερό ότι μόνο αυξήσεις φέρνει, οπότε μεσομακροπρόθεσμος στόχος θα έπρεπε να είναι η επαναφορά της κρατικής διατίμησης
• Αναλώσιμα ΣΔ, Σκευάσματα Ειδικής Διατροφής, ορθοπεδικά κλπ: Μετά και τις τελευταίες εξελίξεις με τον Σύλλογο Διαβητικών είναι φανερό πως πρέπει να παρθούν μέτρα ώστε οι εταιρίες να μην μπορούν να παίζουν παιχνίδια σε βάρος φαρμακοποιών και ασθενών. Πρέπει να θεσμοθετηθεί ελάχιστο Περιθώριο Κέρδους για το φαρμακείο για όλα αυτά τα είδη, ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα όπου η χονδρική τιμή που αγοράζει το φαρμακείο είναι πολλές φορές μεγαλύτερη από την τιμή αποζημίωσης του ΕΟΠΥΥ. Επίσης, θα πρέπει να απαγορευθεί, η εταιρία που διακινεί τα είδη αυτά να μπορεί να κάνει απευθείας πωλήσεις στους ασθενείς, καθώς υπάρχει σαφές ασυμβίβαστο μεταξύ ΚΑΚ και λιανοπωλητή, που στην περίπτωσή τους δεν τηρείται.
• Περιθώριο κέρδους φαρμάκων. Είναι πλέον φανερό ότι το σημερινό κλιμακωτό ΠΚ είναι μη βιώσιμο για τα φαρμακεία. Ιδιαιτέρως δε, γιατί σχεδόν όλα τα νέα φάρμακα, που έχουν και τα μεγάλα μερίδια αγοράς, έχουν χονδρική τιμή άνω των 50 ευρώ, που σημαίνει mark up για το φαρμακείο, μόλις 20%. Μία πρώτη λύση θα ήταν να καταργηθεί η κατηγορία 50-100 ευρώ χονδρικής με mark up 20% και να πάνε αυτά στο 30%.
• ΦΥΚ. Υπάρχει μια σειρά από λόγους που τα ΦΥΚ (ή ένα μέρος τους) πρέπει να επιστρέψουν στο ιδιωτικό φαρμακείο. Οι λόγοι αυτοί έχουν να κάνουν τόσο με την καλύτερη εξυπηρέτηση των ασθενών, που τώρα ταλαιπωρούνται αφάνταστα στις τεράστιες ουρές των λίγων φαρμακείων του ΕΟΠΥΥ, όπου αυτά υπάρχουν, αλλά και με πρακτικά ζητήματα ασθενών που έχουν δύο «φαρμακεία» που δεν έχουν συνολική εικόνα της αγωγής που λαμβάνουν, τυχόν ασυμβασιών, αντενδείξεων κλπ. Οι πρόσφατες εξαγγελίες για παράδοση τέτοιων φαρμάκων με courier, εκτός από καταφανώς παράνομες, αφού το φάρμακο δίδεται μόνο δια χειρός φαρμακοποιού, δείχνουν ότι υπάρχει πράγματι ανάγκη να αξιοποιηθεί το τεράστιο δίκτυο των 10.000 ιδιωτικών φαρμακείων που βρίσκονται σε κάθε σημείο της χώρας. Οι διαδικαστικές λεπτομέρειες μπορούν να συζητηθούν.
• Πληθυσμιακό. Μια από τις πρώτες μνημονιακές (από)ρυθμίσεις ήταν η μείωση του πληθυσμιακού σε 1:1000 κατοίκους. Είναι προφανές πλέον, μετά και την δραματική συρρίκνωση της αγοράς ότι οι 1.000 κάτοικοι ΔΕΝ είναι όριο βιωσιμότητας για το φαρμακείο. Πρέπει να εξεταστεί η επαναφορά, τουλάχιστον στην προ-Λοβέρδου εποχή, δηλ στο 1:1500 κατοίκους.
• Κίνητρα για συνενώσεις/ δίκτυα: Ακόμη και η μείωση του πληθυσμιακού προφανώς δεν θα οδηγήσει αυτόματα και σε μείωση σημείων. Αυτό όμως είναι αναγκαίο σε πολλές περιοχές και θα πρέπει να δοθεί σειρά κινήτρων (φορολογικά, ασφαλιστικά, ΕΣΠΑ κλπ) προκειμένου όσοι φαρμακοποιοί το επιθυμούν να ενώσουν τις δυνάμεις τους σε μεγαλύτερες και πιο σύγχρονες μονάδες, που θα μπορούν να παρέχουν ακόμη καλύτερες και ποιοτικότερες υπηρεσίες στους ασθενείς/ πελάτες τους.
• Δια βίου εκπαίδευση: Είναι απολύτως αναγκαία η ύπαρξη ενός επίσημου, θεσμοθετημένου συστήματος δια βίου εκπαίδευσης των φαρμακοποιών, με αρχή, μέση και τέλος. Σύγχρονου, λειτουργικού και στις ελάχιστες απαιτήσεις του, ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟΥ για όλους, στα πρότυπα χωρών του εξωτερικού. Για το σκοπό αυτό, θα πρέπει τάχιστα να προχωρήσει και η νομοθετική πρόταση του ΠΦΣ για μετατροπή του ΙΔΕΕΑΦ σε ινστιτούτο, ικανού να αναλάβει αυτό το έργο. Δεν μπορούμε να ομιλούμε για υπηρεσίες και για εκσυγχρονισμό του ρόλου του φαρμακείου, χωρίς αξιόπιστη και συστηματική δια βίου εκπαίδευση που θα ανταποκρίνεται σε αυξημένες απαιτήσεις αυτού του νέου ρόλου
• Διαρκής προσπάθεια βελτίωσης της καθημερινότητας των φαρμακείων με τον εκσυγχρονισμό των διαδικασιών και τη μείωση της γραφειοκρατίας.
• Συνεταιρισμοί Φαρμακοποιών. Εκσυγχρονισμός της συνεταιριστικής νομοθεσίας, ώστε οι συνεταιρισμοί να ενισχύσουν τη θέση τους και να αναβαθμίσουν τον ρόλο τους, ειδικά στον τομέα στης συνεργασίας φαρμακείων και της δημιουργίας εικονικών δικτύων.

Αυτά είναι μερικά μόνο, αλλά ίσως και τα πιο σημαντικά σημεία-μέτωπα που έχει να αντιμετωπίσει ο κλάδος σήμερα. Ο αγώνας είναι προφανώς διαρκής και άνισος, αλλά αν θέλουμε να έχουμε ένα κάποιο μέλλον και μια προοπτική ως κλάδος, θα πρέπει να προωθήσουμε άμεσα τα περισσότερα από αυτά τα θέματα, υπογραμμίζει ο κ. Τ. Τερζής. Παράλληλα, επισημαίνει, οι κυβερνήσεις πρέπει να αντιληφθούν το πολύ μεγάλο κακό που προξένησαν στο ελληνικό φαρμακείο με τις επιλογές τους, εκούσιες ή ακούσιες, να μας ακούσουν και να συνδιαμορφώσουμε ένα σχεδιασμό για το μέλλον της ΠΦΥ με ένα φαρμακείο ενεργό και αναπόσπαστο κρίκο του συστήματος υγείας, σύγχρονο και δυναμικό.