Μύθοι και αλήθειες για τη σχέση HPV-καρκίνου του τραχήλου

Πόσο συχνές είναι οι μολύνσεις με HPV;

Στις ΗΠΑ, ο ιός HPV θεωρείται ο πιο συχνά σεξουαλικά μεταδιδόμενος ιός. Μερικές μελέτες εκτιμούν πως η πλειοψηφία του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού έχει εκτεθεί σε μόλυνση με τουλάχιστον ένα τύπο του ιού. Παρόλα αυτά οι περισσότεροι δεν εμφανίζουν κάποιο σύμπτωμα.

Ακριβώς επειδή ο HPV είναι τόσο κοινός και εύκολο να μεταδοθεί, δεν χρειάζεται κανείς να έχει πολλούς ερωτικούς συντρόφους για να έρθει σε επαφή με αυτόν.

Μύθοι και Αλήθειες για τη σχέση μεταξύ του HPV και του Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας

• Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι του ιού. Αυτοί μπορεί να προκαλέσουν κονδυλώματα, μυρμηγκίες, θηλώματα στο δέρμα, να αποικήσουν τον τράχηλο της μήτρας και να προκαλέσουν ή να μην προκαλέσουν προκαρκινικές αλλαγές στα κύτταρά του.
• Μερικοί μόνο από τους τύπους του ιού είναι συνδεδεμένοι με τον καρκίνο του τραχήλου. Αυτοί ονομάζονται 'υψηλού κινδύνου'.
• Οι τύποι του ιού που προκαλούν τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων δεν σχετίζονται με τον καρκίνο του τραχήλου. Αυτοί ονομάζονται ‘χαμηλού κινδύνου'.
• Συχνά κάποια άτομα εκτίθενται σε περισσότερους από έναν τύπους του ιού, μερικοί από τους οποίους μπορεί να είναι και υψηλού κινδύνου. Παρόλα αυτά οι περισσότεροι φορείς δεν παρουσιάζουν ποτέ καρκίνο του τραχήλου.
• Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας συνήθως αναπτύσσεται μετά από πολλά χρόνια.
• Η πλειοψηφία των γυναικών που εμφανίζουν καρκίνο του τραχήλου δεν έχει κάνει ποτέ Παπ τεστ ή δεν έχει κάνει τα τελευταία πέντε χρόνια.
• Ο καρκίνος του τραχήλου μπορεί να προληφθεί αν μια γυναίκα κάνει το Παπ τεστ και την κλινική εξέταση κάθε χρόνο στον γυναικολόγο της. Με τον τρόπο αυτό αν βρεθούν ανώμαλα κύτταρα, παρακολουθούνται και εάν επιμείνουν αφαιρούνται.
• Τις περισσότερες φορές οι άνδρες δεν αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα με τις γυναίκες, ακόμη και αν φέρουν τους ιούς υψηλού κινδύνου.

Α. Κονδυλώματα

Ποιά είναι τα συμπτώματα των Κονδυλωμάτων;

Μερικοί μόνο τύποι HPV προκαλούν Κονδυλώματα στα γεννητικά όργανα. Άλλοι πάλι τύποι μπορεί να προκαλέσουν αλλαγές στα κύτταρα των επιφανειακών στιβάδων του δέρματος (μυρμηγκίες) ή του βλεννογόνου (τράχηλος της μήτρας).

Με τι μοιάζουν τα κονδυλώματα;

Τα κονδυλώματα εμφανίζονται ως προεξοχές του δέρματος με αλλαγή της αρχιτεκτονικής του. Μπορεί να είναι μονήρη ή πολλαπλά και να μοιάζουν με μικρά σπυράκια ή το συχνότερο με μικροσκοπικό κουνουπίδι. Τις περισσότερες φορές έχουν το χρώμα του δέρματος, αλλά μπορεί να είναι και λίγο λευκότερα.

Δεν προκαλούν κνησμό, πόνο ή αίσθημα καύσου.
Πολλές φορές, όταν το μέγεθος των κονδυλωμάτων είναι πολύ μικρό, δεν φαίνονται με γυμνό μάτι και ονομάζονται 'υποκλινικά'. Στις περιπτώσεις αυτές οι πάσχοντες μπορεί να μην γνωρίζουν καν ότι φέρουν τον HPV.

Οι τύποι του ιού που προκαλούν κονδυλώματα δεν σχετίζονται με τον καρκίνο και είναι ουσιαστικά αβλαβείς. Η παρουσία τους απλά υποδηλώνει την λοίμωξη από τον ιό.

Πού μπορούν να εμφανιστούν τα κονδυλώματα;

Στις γυναίκες στο αιδοίο, στον κόλπο, στην περιπρωκτική χώρα, στη βουβωνική χώρα και στον τράχηλο της μήτρας(πιό σπάνια). Στους άντρες στο πέος, στο όσχεο, στην περιπρωκτική χώρα, στη βουβωνική χώρα.

Πόσο συχνά μπορούν να υποτροπιάσουν τα κονδυλώματα;

• Πολλοί ασθενείς προσβάλλονται μόνο μια φορά, μα σε κάποιους εμφανίζονται συχνές υποτροπές.
• Ο ιός θεωρείται ενεργός όταν τα κονδυλώματα είναι παρόντα.
• Όταν δεν υπάρχουν κονδυλώματα, θεωρούμε πως ο ιός βρίσκεται σε λανθάνουσα φάση στα κύτταρα του δέρματος και ότι δεν μπορεί να μεταδοθεί.
• Τις περισσότερες φορές το ανοσοποιητικό μας σύστημα αντιμετωπίζει τον ιό ή τον καθιστά αδρανή για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
• Είναι πολύ δύσκολο να πει κανείς πότε μεταδόθηκε ο ιός, γιατί τα κονδυλώματα μπορεί να εμφανιστούν σε διάστημα μιας εβδομάδας, μερικών μηνών ή ακόμη και ποτέ μετά από επαφή με άτομο το οποίο είναι φορέας του ιού.

Πώς κολλά κάποιος τα κονδυλώματα;

• Οποιοδήποτε σεξουαλικά ενεργό άτομο μπορεί να προσβληθεί από τον ιό.
• Οι τύποι του HPV που προκαλούν κονδυλώματα μεταδίδονται συνήθως με απλή δερματική επαφή κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης με κάποιον που έχει ενεργή λοίμωξη.
• Δεν γνωρίζουμε πολλά για μετάδοση του ιού σε υποκλινικές περιπτώσεις. Το σίγουρο είναι πως μπορεί μεν να μεταδίδεται πολύ εύκολα ο ιός αν υπάρχει ενεργό κονδύλωμα, δεν αποκλείεται όμως να μεταδίδεται ακόμη και όταν δεν υπάρχουν εμφανή συμπτώματα.
• Οι τύποι του ιού που προκαλούν κονδυλώματα είναι διαφορετικοί από αυτούς που προκαλούν συμπτώματα στα χέρια (π.χ. Μυρμηγκίες). Κατά συνέπεια, τα κονδυλώματα δεν μεταδίδονται αν ακουμπήσουμε τα χέρια ή τα πόδια κάποιου που έχει έκφραση του ιού των κονδυλωμάτων εκεί και αυτό επειδή οι βλάβες αυτές οφείλονται σε άλλους τύπους του HPV.
• Τα κονδυλώματα δεν είναι συχνά στο στόμα και γι’ αυτό πιστεύεται ότι η μετάδοση του συγκεκριμένου τύπου του ιού είναι πιο δύσκολη με τον στοματικό έρωτα.

Πώς μπορεί ένα πρόσωπο να ανακαλύψει εάν έχει Κονδυλώματα;

Μερικές φορές τα Κονδυλώματα είναι πολύ δύσκολο να διαγνωστούν. Επίσης, μπορεί να είναι δύσκολο να ειπωθεί η διαφορά μεταξύ ενός κονδυλώματος και φυσιολογικών αλλαγών στη γεννητική περιοχή. Εάν μια γυναίκα σκέφτεται ότι έχει κονδυλώματα ή έχει εκτεθεί σε HPV, πρέπει να επισκεφθεί το γυναικολόγο της.

Η βιοψία δεν είναι απαραίτητη για τη διάγνωση των κονδυλωμάτων. Αυτό γίνεται μόνο εάν η βλάβη είναι ασυνήθιστη ή ύποπτη. Δεν υπάρχει καμία εξέταση αίματος κλινικά διαθέσιμη για να εντοπίσει τον HPV.

Πώς μπορεί κάποιος να μειώσει τον κίνδυνο της εμφάνισης κονδυλωμάτων;

Οποιοσδήποτε είναι σεξουαλικά ενεργός μπορεί να κολλήσει τυχαία αυτόν τον κοινό ιό. Οι τρόποι να μειωθεί ο κίνδυνος είναι:

• Μη ερχόμενος σε σεξουαλική επαφή.
• Ερχόμενος σε σεξουαλική επαφή μόνο με ένα σύντροφο που έρχεται σε σεξουαλική επαφή μόνο με αυτόν.

Οι άνθρωποι που έχουν πολλούς συντρόφους διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο και για άλλα Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα (STD). Εάν κάποιος έχει ορατά συμπτώματα των κονδυλωμάτων, δεν πρέπει να έχει σεξουαλική δραστηριότητα έως ότου αυτά αφαιρεθούν.

Τα προφυλακτικά χρησιμοποιούμενα με το σωστό τρόπο μπορεί να βοηθήσουν και να παρέχουν προστασία, αλλά μόνο για το δέρμα που καλύπτεται από αυτά, έτσι δεν προστατεύουν 100%. Οι σπερμοκτόνοι αφροί, κρέμες, ζελατίνες κλπ, δεν αποδεικνύονται αποτελεσματικοί στην παρεμπόδιση του HPV και μπορούν να προκαλέσουν μικροσκοπικά γδαρσίματα που καθιστούν ευκολότερο να μεταδοθούν τα STD.

Όταν κάποιος έχει HPV, δεν εκτίθεται πάλι στον ίδιο τύπο του ιού. Αυτό οφείλεται πιθανώς στην απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος στον ιό. Εντούτοις, είναι δυνατό να μολυνθεί με έναν διαφορετικό τύπο του HPV από έναν νέο σύντροφο.

Πώς αντιμετωπίζονται τα κονδυλώματα;

Ενώ δεν υπάρχει καμία ιατρική θεραπεία για την εκρίζωση του HPV, υπάρχουν επιλογές αντιμετώπισης των συμπτωμάτων του. Ο στόχος οποιασδήποτε θεραπείας είναι να αφαιρεθούν τα κονδυλώματα για να φύγουν τα ενοχλητικά συμπτώματα.

Μερικές θεραπείες γίνονται στο ιατρείο και άλλες είναι κρέμες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο σπίτι για πολλές εβδομάδες:

• Podophyllin (μια χημική ένωση που πρέπει να εφαρμοστεί από γιατρό). Αυτή είναι μια παλαιότερη θεραπεία και δεν χρησιμοποιείται σήμερα.
• Καυτηριασμός (που καίει τα κονδυλώματα με διαθερμία)
• Θεραπεία λέιζερ (που χρησιμοποιεί ένα έντονο φως για να καταστρέψει τα κονδυλώματα). Αυτό χρησιμοποιείται για μεγαλύτερα ή εκτενή κονδυλώματα.

Τι γίνεται με την εγκυμοσύνη και τα κονδυλώματα;

Οι περισσότερες έγκυες γυναίκες που έχουν κονδυλώματα είναι απίθανο να παρουσιάσουν επιπλοκές ή προβλήματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή της γέννησης. Λόγω των ορμονών στο σώμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τα κονδυλώματα μπορούν να αυξήσουν το μέγεθος και τον αριθμό τους ή να αιμορραγήσουν.

Β. HPV και Καρκίνος του Τραχήλου της Μήτρας

Μεταξύ των ασθενών και των γιατρών υπάρχει σύγχυση για τους ‘χαμηλού κινδύνου’ τύπους HPV που προκαλούν τα κονδυλώματα και τους ‘υψηλού κινδύνου’ τύπους που συνδέονται με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Τι είναι τραχηλική δυσπλασία;

Όταν μια γυναίκα πηγαίνει στον γυναικολόγο της για το τεστ Pap, το κάνει για να σιγουρευτεί ότι δεν υπάρχει καμία ανωμαλία ή προκαρκινική αλλαγή. Εάν τα αποτελέσματα του τεστ παρουσιάζουν κυτταρικές αλλαγές, αυτές συνήθως αποκαλούνται δυσπλασία.Τις περισσότερες φορές, αυτές οι αλλαγές κυττάρων οφείλονται σε HPV.

Υπάρχουν πολλοί τύποι των HPV που μπορούν να προκαλέσουν δυσπλασία. Οι περισσότεροι από αυτούς τους τύπους θεωρούνται ‘υψηλού κινδύνου’ τύποι, το οποίο σημαίνει ότι έχουν συνδεθεί με τον καρκίνο του τραχήλου. Όμως επειδή μια γυναίκα έχει δυσπλασία, δεν σημαίνει ότι θα πάθει καρκίνο.

Σημαίνει ότι ο γυναικολόγος της θα θελήσει να ελέγξει με προσοχή τον τράχηλό της κάθε 6 μήνες και να κάνει ενδεχομένως κολποσκόπηση ή/και βιοψία- για να αποτρέψει περαιτέρω αλλαγές κυττάρων που θα μπορούσαν να γίνουν καρκινικές αν δεν υπόκειντο σε θεραπεία.

Ο HPV είναι ένας πολύ κοινός ιός και οι περισσότερες γυναίκες με HPV δεν αναπτύσσουν καρκίνο. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ένας αργά αυξανόμενος καρκίνος.

Τι γίνεται με τα ανώμαλα αποτελέσματα του Pap;

Οι γυναίκες εξετάζονται συνήθως περαιτέρω. Αυτό μπορεί να περιλάβει την κολποσκόπηση ή και μια βιοψία, ή την επιστροφή σε μερικούς μήνες για άλλο ένα Pap.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του Pap, της κολποσκόπησης, της βιοψίας και ενός τεστ HPV;

Pap τεστ είναι ο έλεγχος της επιφανειακής στιβάδας των κυττάρων του τραχήλου για να βρούμε τυχόν αλλαγές προτού να μετατραπούν σε καρκίνο. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, μια μικρή βούρτσα χρησιμοποιείται για να πάρει ένα δείγμα των τραχηλικών κυττάρων.

Αυτά τα κύτταρα τίθενται έπειτα σε διαφανές γυαλί και στέλνονται στο εργαστήριο για την αξιολόγηση.
Η βιοψία είναι παρόμοια με το Pap, αλλά μια μεγαλύτερη συστάδα των κυττάρων αφαιρείται από τον τράχηλο και βλέπουμε εάν υπάρχουν ανώμαλες αλλαγές κυττάρων σε συγκεκριμένα ύποπτα σημεία.

Είναι ένας καλός τρόπος να επιβεβαιωθεί το αποτέλεσμα του Pap σε περίπτωση αμφιβολίας και να αποκλειστεί ο καρκίνος. Η βιοψία γίνεται ταυτόχρονα με την κολποσκόπηση.
Στην κολποσκόπηση ελέγχουμε τον κόλπο και τον τράχηλο με κάμερα μεγάλης μεγέθυνσης και υψηλής ακρίβειας.

Εφαρμόζουμε φίλτρα χρώματος και διάφορα υγρά στην επιφάνεια του τραχήλου για να βρούμε τυχόν παθολογικές αλλαγές.
Το HPV τεστ ελέγχει άμεσα το γενετικό υλικό (DNA) του HPV μέσα στα κύτταρα και μπορεί να ανιχνεύσει τους ‘υψηλού κινδύνου’ τύπους που συνδέονται με τον καρκίνο του τραχήλου.

Η δοκιμή γίνεται με το ίδιο δείγμα κυττάρων που λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της Pap δοκιμής.

Τι είναι το Thin Prep;

Είναι μια νέα μέθοδος PAP τεστ, η οποία έχει μεγαλύτερη ακρίβεια στη λήψη του δείγματος και καλύτερη ανάλυση των κυττάρων. Με τον τρόπο αυτό μειώνονται πάρα πολύ οι πιθανότητες λάθους στη διάγνωση των κυτταρικών αλλαγών.

Μπορεί ένας άνδρας να βρει αν έχει HPV;

Η έρευνα έχει δείξει ότι το HPV τεστ μπορεί να οδηγήσει σε ασυμβίβαστα αποτελέσματα. Αυτό συμβαίνει επειδή είναι δύσκολο να αποκτηθεί ένα καλό δείγμα κυττάρων από το παχύ δέρμα του πέους. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα έχουν ορατά συμπτώματα εάν εκτίθενται σε HPV.

Επομένως, για τους περισσότερους, ο ιός είναι υποκλινικός (αόρατος). Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους άνδρες. Εάν ένας άνδρας εκτεθεί στον HPV δύσκολα θα παρουσιάσει τα συμπτώματα. Τις περισσότερες φορές, τα άτομα δεν θα έχουν κανέναν κίνδυνο υγείας ακόμα και με τους ‘υψηλού κινδύνου’ τύπους του HPV.

Πώς μπορούν να μεταδοθούν σε ένα άτομο οι τύποι του HPV που προκαλούν τις αλλαγές κυττάρων;

Οποιοσδήποτε είναι σεξουαλικά ενεργός μπορεί να εκτεθεί στον HPV. Οι περισσότεροι άνθρωποι εκτίθενται στους υψηλού κινδύνου τύπους του HPV σε κάποιο βαθμό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα έχουν ανώμαλες αλλαγές κυττάρων (δυσπλασία).

Οι τύποι του HPV που προκαλούν ανώμαλες αλλαγές κυττάρων μεταδίδονται συνήθως από την άμεση επαφή του δέρματος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής (κολπικός, πρωκτικός, ή και στοματικός έρωτας) με κάποιο άτομο που έχει αυτήν την μόλυνση.

Οι τύποι των HPV που προκαλούν τις ανώμαλες αλλαγές δεν προκαλούν χαρακτηριστικά τα συμπτώματα σε άλλα μέρη σωμάτων όπως τα χέρια.

Πώς μπορεί κάποιος να μειώσει τον κίνδυνο HPV μόλυνσης;

Οποιοσδήποτε είναι σεξουαλικά ενεργός μπορεί να συναντήσει τυχαία αυτόν τον κοινό ιό. Οι τρόποι να μειωθεί ο κίνδυνος είναι:

• Μη ερχόμενος σε σεξουαλική επαφή.
• Ερχόμενος σε σεξουαλική επαφή μόνο με ένα σύντροφο που έρχεται σε σεξουαλική επαφή μόνο με αυτόν.

Τα προφυλακτικά χρησιμοποιούμενα με το σωστό τρόπο μπορεί να βοηθήσουν και να παρέχουν προστασία, αλλά μόνο για το δέρμα που καλύπτεται από αυτά, έτσι δεν προστατεύουν 100%.
Όταν κάποιος έχει HPV, δεν είναι εκτίθεται πάλι στον ίδιο τύπο του ιού.

Αυτό οφείλεται πιθανώς στην απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος στον ιό. Εντούτοις, είναι δυνατό να μολυνθεί με έναν διαφορετικό τύπο του HPV από έναν νέο σύντροφο.
Οι περισσότεροι άνθρωποι εκτίθενται σε έναν ή περισσότερους τύπους HPV στη διάρκεια της ζωής τους και δεν το γνωρίζουν επειδή δεν έχουν ορατά συμπτώματα.

Είναι σημαντικό για τους σεξουαλικούς συντρόφους να αντιληφθούν ‘ολόκληρη την εικόνα’ για τον HPV, έτσι ώστε και οι δύο να μπορούν να λάβουν τις αποφάσεις τους βασισμένοι στα γεγονότα και όχι στο φόβο ή τις τυχόν παρερμηνείες.

Πώς αντιμετωπίζονται τα ανώμαλα κύτταρα;

Αυτήν την περίοδο, δεν υπάρχει διαδικασία για να εκριζώσει τον ιό HPV. Εντούτοις, υπάρχουν διάφορες επιλογές διαθέσιμες για την αφαίρεση των ανώμαλων κυττάρων. Τις περισσότερες φορές η θεραπεία δεν είναι απαραίτητη για την ήπια τραχηλική δυσπλασία.

Ο ΗPV μπορεί να εμφανιστεί έπειτα από μια μακρά λανθάνουσα φάση και εν συνεχεία να επανέλθει σε αυτήν χωρίς να είναι ανιχνεύσιμος. Ο στόχος οποιασδήποτε θεραπείας είναι να αφαιρεθούν τα ανώμαλα κύτταρα εάν αυτά επιμένουν ή προκαλούν τουλάχιστον μέτριες βλάβες:

• Κρυοθεραπεία (που παγώνει τα κύτταρα με το υγρό άζωτο)
• LEETZ (large loop excision of transformation zone), όπου αφαιρείται η επιφανειακή στιβάδα των κυττάρων του τραχήλου
• Κωνοειδής εκτομή, όπου αφαιρείται αρκετά μεγάλο κομμάτι του τραχήλου
• Εξάχνωση με Laser, όπου καταστρέφονται τα κύτταρα της επιφανειακής στιβάδας των κυττάρων του τραχήλου

Τι γίνεται με την εγκυμοσύνη, τον HPV και την τραχηλική δυσπλασία;

Σε μερικές έγκυες γυναίκες, η δυσπλασία μπορεί να επιδεινωθεί. Αυτό μπορεί να οφείλεται στις ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Μερικές εβδομάδες μετά από την γέννηση του μωρού, ο γυναικολόγος θα εξετάσει τον τράχηλο πάλι και θα κάνει Pap τεστ.

Πολλές φορές μετά από την εγκυμοσύνη, οι αλλαγές των κυττάρων εξαφανίζονται αυτόματα και καμία θεραπεία δεν είναι απαραίτητη, όπως δηλαδή και στις μη έγκυες γυναίκες. Οι τύποι του HPV που μπορούν να προκαλέσουν αλλαγές στα τραχηλικά κύτταρα δεν προκαλούν προβλήματα στα μωρά.