Όψιμα πρόωρα νεογνά: Τα μωράκια που χρειάζονται περισσότερη φροντίδα

Τα μωρά που γεννιούνται μεταξύ της 34ης και της 37ης εβδομάδας κύησης και αποκαλούνται όψιμα πρόωρα, μοιάζουν καθ’ όλα φυσιολογικά. Όμως, η εμφάνισή τους ξεγελά, σε βαθμό που να χαρακτηρίζονται 'the great imposters' (οι μεγάλοι απατεώνες!), γιατί συνολικά εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά νοσηρότητας.

Ποια προβλήματα, λοιπόν, παρουσιάζουν συνήθως και πώς τα αντιμετωπίζουμε;

'Τα νερά μου έσπασαν στις 36 εβδομάδες και 4 ημέρες έπειτα από μια εγκυμοσύνη χωρίς προβλήματα. Μετά τη γέννα, η μικρή μου δυσκολευόταν να αναπνεύσει και έμεινε 9 ημέρες στη μονάδα νεογνών. Χρειάστηκε 2 φορές θεραπεία με επιφανειοδραστικό παράγοντα, καθώς και φωτοθεραπεία για ίκτερο.

Όταν την πήραμε στο σπίτι, δεν ξυπνούσε για να θηλάσει. Έτσι, κάποιες φορές έβγαζα γάλα με το θήλαστρο και την τάιζα με το μπιμπερό. Ήταν μεγάλο μωρό παρότι γεννήθηκε πρόωρα, 3.840 γραμμάρια και 52 εκατοστά. Τώρα είναι 23 μηνών και δεν έχει κανένα πρόβλημα.

Αλλά οι πρώτες εβδομάδες στο σπίτι ήταν πολύ δύσκολες' (πηγή: preemies.about.com).

Αν και το δικό σας μωράκι γεννήθηκε μεταξύ της 34ης και της 37ης εβδομάδας κύησης, τότε ανήκει σε μια ιδιαίτερη ομάδα νεογνών, που ονομάζονται όψιμα πρόωρα.

Για πολλά χρόνια τα όψιμα πρόωρα νεογνά αντιμετωπίζονταν σαν μικρότερα τελειόμηνα νεογνά. Με ώριμα εξωτερικά χαρακτηριστικά, βάρος 2.300 – 3.000 gr και ύψος μεταξύ 45 - 48 cm, η εμφάνισή τους ξεγελά. Ωστόσο, η διεθνής κλινική πείρα και η έρευνα των τελευταίων ετών επισημαίνουν ότι τα νεογνά αυτά είναι στην πραγματικότητα πρόωρα και παρουσιάζουν σημαντικά ποσοστά νοσηρότητας.

Γι’ αυτό και έχουν χαρακτηριστεί ως 'the great imposters', οι μεγάλοι απατεώνες!

Ο αριθμός των όψιμα πρόωρων νεογνών έχει αυξηθεί θεαματικά τα τελευταία χρόνια. Αποτελούν τα 2/3 των πρόωρων τοκετών και το 1/3 περίπου των εισαγωγών στις Μονάδες Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών.

Οι πρώτες 12 ώρες μετά τη γέννηση είναι σημαντικές, καθώς το νεογνό δίνει τη δική του μάχη για να προσαρμοστεί με επιτυχία στο εξωμήτριο περιβάλλον. Αν και τα περισσότερα όψιμα πρόωρα τα καταφέρνουν πολύ καλά, σε ορισμένες περιπτώσεις παρουσιάζονται επιπλοκές ακόμα και αν δεν υπήρξαν προβλήματα κατά τη διάρκεια της κύησης ή του τοκετού.

Τα κύρια προβλήματα

Τα κυριότερα προβλήματα που μπορεί να εμφανίσει ένα όψιμα πρόωρο νεογνό είναι τα εξής:

• Αναπνευστική δυσχέρεια: Η σχετική απουσία του επιφανειοδραστικού παράγοντα και η ανεπαρκής απομάκρυνση του υγρού που υπάρχει φυσιολογικά στους πνεύμονες κατά τη διάρκεια της κύησης, θα οδηγήσουν σε αναπνευστική δυσχέρεια. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ήπια και το μόνο που χρειάζεται είναι χορήγηση οξυγόνου για λίγες ώρες. Σε βαρύτερες περιπτώσεις, όμως, θα χρειαστεί ακόμη και μηχανική υποστήριξη της αναπνοής.
• Θερμική αστάθεια: Το δέρμα του όψιμα πρόωρου νεογνού είναι πιο λεπτό και τα αποθέματα υποδόριου λίπους ελαττωμένα, άρα με μικρότερη θερμομονωτική ικανότητα. Αντιμετωπίζεται με παραμονή του νεογνού σε θερμοκοιτίδα.
• Υπογλυκαιμία: Η γλυκόζη αποθηκεύεται στο σώμα του εμβρύου με τη μορφή γλυκογόνου στο τελευταίο τρίμηνο της κύησης. Τα φτωχότερα αποθέματα γλυκογόνου στα όψιμα πρόωρα νεογνά προδιαθέτουν στην εμφάνιση υπογλυκαιμίας, ιδιαίτερα σε έκθεση σε ψυχρό περιβάλλον ή σε σωματικό stress.
• Προβλήματα σίτισης: Τα όψιμα πρόωρα νεογνά κουράζονται εύκολα, παρουσιάζουν συχνά αναγωγές και δυσκολεύονται να προσλάβουν την απαραίτητη ποσότητα γάλακτος για ικανοποιητική πρόσληψη βάρους με το θηλασμό ή με το μπιμπερό. Τα παραπάνω οφείλονται σε ανωριμότητα του γαστρεντερικού συστήματος ή και σε δυσκολία συντονισμού των θηλαστικών κινήσεων και της κατάποσης. Συνήθως η τοποθέτηση ενός ρινογαστρικού καθετήρα μέχρις ότου ωριμάσει η σύνθετη λειτουργία της σίτισης είναι αποτελεσματική, ενώ σε δυσκολότερες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί και ενδοφλέβια χορήγηση υγρών. Οι μητέρες των όψιμα πρόωρων νεογνών πρέπει να εκπαιδεύονται στην τακτική χρήση του θήλαστρου, καθώς οι ανεπαρκείς θηλαστικές κινήσεις ενός όψιμα πρόωρου νεογνού θα ελαττώσουν την παραγωγή μητρικού γάλακτος.
• Ίκτερος: Αντιμετωπίζεται κατά κανόνα εύκολα και αποτελεσματικά με φωτοθεραπεία.
• Λοιμώξεις, λόγω ανωριμότητας του ανοσολογικού συστήματος: Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορούν να απειλήσουν τη ζωή του μωρού και αντιμετωπίζονται με την ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών.
• Μακροπρόθεσμα, η νευροαναπτυξιακή εξέλιξη του νεογνού αναμένεται φυσιολογική. Έχει μελετηθεί το ενδεχόμενο τα όψιμα πρόωρα νεογνά να παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά αναπτυξιακής καθυστέρησης, μαθησιακών δυσκολιών και διαταραχών συμπεριφοράς, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν έχει τεκμηριωθεί μέχρι σήμερα.

Η σύγχρονη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών παρέχει το κατάλληλο περιβάλλον προκειμένου ένα όψιμα πρόωρο νεογνό να ξεπεράσει τις πρώτες δύσκολες ώρες της ζωής του. Μετά την έξοδό του από τη μονάδα και από το μαιευτήριο, είναι σκόπιμο να υπάρχει μια τακτική παρακολούθηση ώστε να εξασφαλιστεί η ομαλή νευροαναπτυξιακή εξέλιξη του παιδιού.

Πηγές:
Καλλιόπη Δουβίτσα, Παιδίατρος – Νεογνολόγος ΛΗΤΩ