Πώς θα εντοπίσω μαθησιακές δυσκολίες στο παιδί μου;

Οι γονείς και οι καθηγητές μπορεί να αγνοήσουν μερικές φορές τα πρόωρα σημάδια μαθησιακών δυσκολιών στα παιδιά, με αποτέλεσμα αυτά τα παιδιά να μην λαμβάνουν μια διάγνωση μέχρι να βρίσκονται ήδη στο σχολείο για μερικά χρόνια. Για αυτόν τον λόγο είναι σημαντικό να μάθετε να εντοπίζετε τα σημάδια, καθώς μερικά από αυτά γίνονται εμφανή από πολύ μικρή ηλικία. Ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι με μία σωστή διάγνωση από νωρίς, η κατάσταση μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο.

Οι αιτίες των μαθησιακών δυσκολιών είναι ποικίλες

Ακόμα κι αν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου, αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι ένα παιδί θα έχει μαθησιακές δυσκολίες. Πρέπει, όμως, να προσέχουμε και να είμαστε έτοιμοι να επέμβουμε σε κάθε περίπτωση. Μερικές από τις αιτίες είναι οι εξής:

• το οικογενειακό ιστορικό
• παράγοντες κινδύνου κατά την εγκυμοσύνη
• κατάχρηση ουσιών
• κακή διατροφή και φροντίδα κατά την εγκυμοσύνη
• επιπλοκές στον τοκετό
• έκθεση σε τοξίνες του περιβάλλοντος
• καθυστερήσεις στην ανάπτυξη
• αμέλεια και κακομεταχείριση του παιδιού

Παρατηρήστε την ανάπτυξη του παιδιού σας

Οι καθυστερήσεις στην ανάπτυξη του παιδιού σε οποιονδήποτε από τους παρακάτω τομείς μπορεί να είναι σημάδι μαθησιακών δυσκολιών:

• κινητικές δυσκολίες, όπως στο περπάτημα
• κινητικές δυσκολίες σε μικρές μυϊκές ομάδες, όπως το σήκωμα αντικειμένων ή το κούνημα των δαχτύλων
• δυσκολίες στην κατανόηση και την χρήση γλώσσας
• προβλήματα στις γνωστικές δεξιότητες
• προβλήματα στις κοινωνικές/συναισθηματικές δεξιότητες

Προσέξτε για καθυστερήσεις σε σημαντικές στιγμές της ανάπτυξης
Τα παιδιά χωρίς κάποιου είδους αναπηρία αναπτύσσονται με αρκετά σταθερούς ρυθμούς, οι οποίοι έχουν προβλεφθεί. Μερικές μικρές καθυστερήσεις μπορεί να βρίσκονται στο πρόγραμμα, και δεν αποτελούν λόγο ανησυχίας τις περισσότερες φορές. Σε γενικές γραμμές, μετά τους δώδεκα μήνες, το παιδί λογικά θα μπορεί να σηκωθεί όρθιο και να κάνει μερικά βήματα χωρίς υποστήριξη. Μπορεί να αρχίζει σιγά-σιγά να δείχνει προτιμήσεις, όπως κάποιο αγαπημένο παιχνίδι, ή σε ανθρώπους. Θα εμφανίζει συμπτώματα άγχους όταν βρίσκεται μακριά από τους γονείς του. Μπορεί να λέει μαμά και μπαμπά και θα καταλαβαίνει την λέξη όχι, όπως και άλλες κοινές, μικρές λέξεις. Επίσης, μπορεί να κάνει νοήματα για να τραβήξει την προσοχή.

Κάντε τακτικά checkup στον παιδίατρο

Ο παιδίατρός σας θα εξετάσει το μωρό σας μόλις γεννηθεί για να ελέγξει τις αντιδράσεις του σε διάφορα ερεθίσματα. Κάνοντας τακτικά εξετάσεις, ο γιατρός θα ελέγχει την σωστή ανάπτυξη του παιδιού. Αν ανησυχείτε για κάτι, μην διστάσετε να το μοιραστείτε μαζί του, ακόμα κι αν σας φαίνεται υπερβολικό. Αν υπάρχουν ενδείξεις κάποιου προβλήματος, θα ακολουθήσουν επιπλέον εξετάσεις. Επίσης, θα ήταν καλή ιδέα να κάνετε από νωρίς εξετάσεις για την όραση.

Παρατηρήστε την εξέλιξη του παιδιού σας με κάθε σχολική χρονιά

Μετά τους πρώτους μήνες που το παιδί σας θα βρίσκεται στον παιδικό σταθμό, κανονίστε να βρεθείτε με τον παιδαγωγό και να εκφράσετε απορίες και ανησυχίες. Ρωτήστε αν το παιδί σας εξελίσσεται όπως τα υπόλοιπα παιδιά. Αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, θα ακολουθήσει η διάγνωση και από εκεί και μετά οι επιλογές σας είναι πολλές.

Παρατηρήστε αν υπάρχουν δυσκολίες στην ανάγνωση, την ομιλία και στα μαθηματικά

Τα παιδιά αναπτύσσονται με διαφορετικούς ρυθμούς στο δημοτικό, αλλά μέχρι την τρίτη τάξη θα πρέπει το παιδί σας να μπορεί να διαβάζει μικρά και εύκολα παιδικά βιβλία, να γράφει απλές προτάσεις, να ξέρει πρόσθεση και αφαίρεση, και ίσως να αρχίζει να μαθαίνει πολλαπλασιασμό. Μπορεί να μην καταφέρνει να τα κάνει απολύτως σωστά· για παράδειγμα, είναι αρκετά φυσιολογικό να δούμε κάποια γράμματα ανάποδα ή αντεστραμμένα. Με σωστή καθοδήγηση, τα περισσότερα παιδιά διορθώνουν αυτά τα λάθη. Αν αυτά τα λάθη δεν φαίνεται να διορθώνονται, υπάρχει η πιθανότητα μαθησιακών δυσκολιών.

Η τρίτη δημοτικού είναι σημαντική χρονιά

Σε εκείνη την περίοδο, τα σημάδια γίνονται πάρα πολύ εμφανή. Τα πιο κοινά σημάδια ότι υπάρχει πρόβλημα είναι τα εξής:

• το παιδί δεν μπορεί να συνδέσει λέξεις με ήχους
• δεν μπορεί να διαβάσει κείμενα κατάλληλα για την ηλικία του
• δεν μπορεί να καταλάβει αυτά που διαβάζει
• δεν μπορεί να καταλάβει τι σημαίνουν οι αριθμοί
• δεν μπορεί να γράψει σωστά ή να συνδέσει τα γράμματα με τον ανάλογο φθόγγο
• δυσκολεύεται να ακολουθήσει οδηγίες
• έχει κακή μνήμη
• δεν μπορεί να επαναλάβει πληροφορίες ή να αντιγράψει
• δεν μπορεί να ακολουθήσει τις γραμμές όταν κόβει σχήματα στο χαρτί
• αντιμετωπίζει δυσκολίες στην προσοχή και στην συμπεριφορά του

Πώς να ζητήσετε βοήθεια

Μοιραστείτε τις ανησυχίες σας με τους δασκάλους του παιδιού σας. Αν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας έχει κάποια μαθησιακή δυσκολία, συζητήστε το με τους δασκάλους και τον διευθυντή του σχολείου, και έπειτα κάντε εξετάσεις για να βγει μια πιθανή διάγνωση. Έτσι, θα μπορέσετε να βγάλετε ένα πρόγραμμα προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις του παιδιού σας για να το διευκολύνετε όσο περισσότερο γίνεται.