Προπέτεια γλώσσας και δυσκολία στην κατάποση

Σαν προπέτεια γλώσσας ορίζουμε την τοποθέτηση του άκρου της γλώσσας (μεταξύ των μπροστινών δοντιών), κατά τη διάρκεια της κατάποσης. Αυτός ο τρόπος κατάποσης μοιάζει με τον παιδικό.

Εξέλιξη

Ο ‘παιδικός’ λεγόμενος τρόπος κατάποσης σταματάει να εμφανίζεται στα 5 με 6 χρόνια αλλά σε ένα ποσοστό 10% με 15% παραμένει. Ο ‘παιδικός’ τρόπος κατάποσης χαρακτηρίζεται από τοποθέτηση της γλώσσας μεταξύ των ουλικών ακρολοφιών σε επαφή με το κάτω χείλος, ανάμεσα στα πρόσθια δόντια.

Ασφαλώς τα παιδιά περνούν από ένα μεταβατικό στάδιο κατάποσης πριν ‘ανακαλύψουν’ τον ‘ενήλικο’ τρόπο. Η δυσκολία να τον ανακαλύψει κανείς επιτείνεται αν έχει ορθοδοντικά προβλήματα, αν χρειάζεται μυϊκή ένταση για να κλείσει τα χείλια του, αν έχει στοματικές έξεις κ.λ.π.

Αν δηλαδή, για παράδειγμα, υπάρχει ήδη χασμοδοντία από θηλασμό του δακτύλου, για πολλούς η τοποθέτηση της γλώσσας είναι το αποτέλεσμα και όχι το αίτιο.

Πολλοί το κάνουν για να σφραγίσουν το προστόμιο και το στόμα, για να εμποδίσουν την τροφή να φύγει. Έτσι, φέροντας τα χείλη μαζί και βάζοντας τη γλώσσα ανάμεσα από τα εν χασμοδοντία δόντια σφραγίζουν το στόμα.

Σύγχρονες απόψεις

Ακριβώς διότι για πολλούς σήμερα η προπέτεια γλώσσας μπορεί να θεωρηθεί αποτέλεσμα μιας πρόσθιας χασμοδοντίας και όχι το αίτιο, πρώτα συνιστάται ορθοδοντική θεραπεία με σαφείς οδηγίες αλλαγής του τρόπου κατάποσης, διότι αν αυτός παραμείνει, το ορθοδοντικό αποτέλεσμα κινδυνεύει να μην είναι σταθερό.

Αν η τοποθέτηση του άκρου της γλώσσας είναι προσαρμογή στη θέση των πρόσθιων δοντιών, λογικά αν αυτά κλείσουν (αν η χασμοδοντία διορθωθεί) αλλάζει και ο τρόπος κατάποσης. Και αυτό συμβαίνει συνήθως.

Όμως χρειάζεται επαγρύπνηση για να βοηθηθεί αυτή η αλλαγή. Αυτό βέβαια δεν αποκλείει το μερίδιο ευθύνης που μπορεί να έχει η γλώσσα σε αιτιολογικό παράγοντα ορθοδοντικών ανωμαλιών. Ακόμη και ελαφρότατες πιέσεις μπορούν να έχουν βλαβερά αποτελέσματα για μία ομαλή σύγκλιση.

Αρκεί να είναι συνεχείς.

Τι μπορείτε να κάνετε

• Μη γλείφετε τα χείλια σας πριν καταπιείτε.
• Κατά τη διάρκεια της κατάποσης κρατήστε τα πίσω δόντια κλειστά και τοποθετήστε τη γλώσσα στον ουρανίσκο καθ΄όλη τη διάρκεια της κατάποσης.
• Προσπαθήστε να καταπιείτε κάποιο υγρό ενώ χαμογελάτε, έχοντας τα δόντια κλειστά και τα χείλια τραβηγμένα. Αν αυτό γίνει σωστά, τότε δεν θα χυθεί το υγρό έξω από το στόμα.
• Βάλτε το χέρι στο λαιμό σας και προσπαθήστε να νιώσετε την κίνηση των μυών ενώ καταπίνετε. (Μην φέρνετε τα χείλια μπροστά!).
• Βάλτε ένα λαστιχάκι που σας παρέχει ο ορθοδοντικός στην άκρη της γλώσσας και τοποθετήστε τη γλώσσα πίσω από τα πάνω δόντια, (στα ούλα – alveolar ridge). Προσπαθήστε να καταπιείτε κρατώντας τη γλώσσα εκεί χωρίς να σας ξεφύγει το λαστιχάκι.
• Απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό παθολόγο λόγου & ομιλίας.
  

Με αυτά υπ΄όψιν οι εδικοί ορθοδοντικοί και παθολόγοι λόγου & ομιλίας θα πρέπει να συνιστούν τα κάτωθι:

• Αν υπάρχει χασμοδοντία να διορθώνεται νωρίς με επίσκεψη στον ορθοδοντικό ο οποίος θα πρέπει να διαγνώσει το αίτιο γύρω στα 7-8. Αλλιώς συνηθίζει η γλώσσα σε λάθος θέση.
• Αν το αίτιο της χασμοδοντίας είναι στοματική έξη (θηλασμός δακτύλου) αυτή θα πρέπει να διακόπτεται πριν επιχειρηθεί η θεραπεία.
• Αν η πλημμελής κατάποση συνεχίζει μετά τη θεραπεία συστήνεται επίσκεψη σε παθολόγο λόγου & ομιλίας γιατί αλλιώς κινδυνεύει το ορθοδοντικό αποτέλεσμα.
• Καλό θα ήταν να θεραπευτεί πριν αφαιρεθούν οι ορθοδοντικές συσκευές.
• Εκτός από χασμοδοντία, ορθοδοντικά προβλήματα που ευνοούν την ανάπτυξη της λάθος κατάποσης είναι η στενή υπερώα (μικρό στόμα). Ξανά αυτό πρέπει να διορθώνεται νωρίς στα 7-8 πριν κλείσει η υπερώια ραφή (πριν κλείσει ο ουρανίσκος) γιατί μετά δεν ανοίγει. Αυτό γίνεται γρήγορα (3-5 μήνες) εύκολα (με κινητά μηχανήματα) και διευκολύνει όλες τις λειτουργίες όπως καλή ανάπτυξη αμυγδαλών, σωστότερη κατάποση, φυσιολογική ανατολή όλων των δοντιών, λιγότερα ορθοδοντικά προβλήματα.

Ακτινογραφία: Η πίεση της γλώσσας μπορεί να σπρώξει τα δόντια προς τα έξω. Τα πίσω δόντια βρίσκονται σε επαφή, ενώ τα μπροστινά όχι.
Οι πιέσεις της γλώσσας κατά την κατάποση διαρκούν περίπου 1 δευτερόλεπτο κάθε 1,5 λεπτό που καταπίνουμε.

(Καταπίνουμε περίπου 800 φορές την ημέρα και 200 περίπου το βράδυ). Άρα 1000 δευτερόλεπτα είναι λίγα λεπτά. Λίγα λεπτά πίεσης έστω και 500 gr. δεν είναι αρκετή να χαλάσει την ισορροπία. Το πρόβλημα λοιπόν δεν έρχεται τόσο από την κατάποση όσο από την τοποθέτηση της γλώσσας μπροστά και τη συνεχή της παρουσία ανάμεσα από τα δόντια.

Συμπέρασμα

• Νωρίς στον ορθοδοντικό αν παρατηρείται χασμοδοντία ή στενός ουρανίσκος
• Επίσκεψη στον παθολόγο λόγου & ομιλίας αν μετά την ορθοδοντική παραμένει η παιδική κατάποση (προπέτεια γλώσσας).