Αναστασία Άνθη: Η πνευμονική αρτηριακή υπέρταση και η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης

Με αφορμή τον Νοέμβριο ως μήνα της Πνευμονικής Αρτηριακής Υπέρτασης (ΠΑΥ), μία σπάνια και ιδιαίτερα σοβαρή ασθένεια των αρτηριών των πνευμόνων, η οποία επηρεάζει και την καρδιά, το Iatronet συνομίλησε με την Dr. Αναστασία Άνθη, Πνευμονολόγο – Εντατικολόγο στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» και Γραμματέα στην Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Πνευμονικής Υπέρτασης (ΕΕΜΠΥ), στο πλαίσιο της ενημέρωσης και επαγρύπνησης του κοινού για τη νόσο.

Ποιο είναι το μέγεθος του προβλήματος στη χώρα μας; Η ΠΑΥ έχει προτίμηση σε κάποιες ηλικίες;

«Υπάρχουν διεθνή δεδομένα, συγκεκριμένες πηγές στατιστικών δεδομένων που καταγράφουν τα ποσοστά ασθενών. Στην Ελλάδα, από το 2014 καταγράφονται από την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Πνευμονικής Υπέρτασης (ΕΕΜΠΥ) και ένα μέρος έχει ήδη δημοσιευτεί (HOPE registry). Ωστόσο, δεν είναι όλοι οι ασθενείς καταγεγραμμένοι, καθώς ορισμένοι ξεφεύγουν και δεν υπάρχει ακριβές συνολικό νούμερο. Η ΠΑΥ προτιμά κυρίως νέες γυναίκες, αλλά τελευταίως διαγιγνώσκεται και σε μεγαλύτερες ηλικίες και σε άντρες».

Ποιες είναι οι δυσκολίες στην καθημερινότητα του ασθενή που πάσχει από ΠΑΥ;

«Οι δυσκολίες εξαρτώνται από το στάδιο της νόσου. Στην αρχή, ο ασθενής εμφανίζει ήπια δύσπνοια. Όσο προχωρά η νόσος, περιορίζεται η καθημερινότητά του. Η νόσος δεν είναι ιάσιμη, αλλά τα φάρμακα βελτιώνουν την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Όσο νωρίτερα αρχίζει η θεραπευτική αγωγή, τόσο καλύτερη είναι η καθημερινότητά του αλλά και η γενικότερη πρόγνωση της νόσου».

Πόσο σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωση για την πορεία της νόσου; Ποια συμπτώματα πρέπει να ανησυχήσουν κάποιον για να επισκεφτεί ειδικό;

«Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική. Η νόσος πρέπει να διαγνωστεί γρήγορα, κάτι που είναι δύσκολο γιατί δεν έχει ειδικά συμπτώματα αλλά γενικά. Τα συμπτώματα μπορεί να ''ξεφύγουν'', και σε παγκόσμιο επίπεδο, από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι να γίνει η διάγνωση μπορεί να μεσολαβήσουν 2-3 χρόνια.

Κάποιος που έχει τη νόσο, θα προσέξει αρχικά ότι κουράζεται πιο εύκολα, ότι νιώθει καταβεβλημένος. Η δύσπνοια στην κόπωση είναι το σύμπτωμα που πρέπει να τον ανησυχήσει. Μπορεί να προσέξει ότι σταματά μεταξύ ορόφων όταν ανεβαίνει μια σκάλα και ότι κουράζεται περισσότερο σε ασχολίες που παλιά μπορούσε να κάνει. Ενδεχομένως να αποδώσει τη δύσπνοια που αισθάνεται στο ότι μεγάλωσε ή πάχυνε, στο στρες ή στο κάπνισμα. Όμως, είναι πολύ σημαντικό, η διάγνωση να γίνει έγκαιρα. Χρειάζεται έγκαιρη δράση πριν εξελιχθεί η νόσος. Εάν η ΠΑΥ δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση της καρδιάς και καρδιακή ανεπάρκεια».

Πώς γίνεται η διάγνωση;

«Το υπερηχογράφημα καρδιάς βάζει την υποψία της νόσου. Αν βρεθεί αυξημένη πίεση πνευμονικής κυκλοφορίας, ο ασθενής θα παραπεμφθεί σε ειδικό κέντρο. Εκεί πραγματοποιείται δεξιός καρδιακός καθετηριασμός, ο οποίος μετρά την πίεση μέσα στα αγγεία του πνεύμονα και στη συνέχεια, και αν διαγνωστεί ΠΑΥ, ο ασθενής θα αντιμετωπισθεί».

Πώς αντιμετωπίζεται θεραπευτικά η ΠΑΥ;

«Πριν από 20 χρόνια δεν υπήρχαν φάρμακα για τη νόσο και οι ασθενείς, χωρίς θεραπευτική αγωγή, πέθαιναν στα 3 χρόνια. Σήμερα, μετά από έρευνες έχουμε στη διάθεσή μας φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν στην καλύτερη διαχείριση της νόσου. Υπάρχουν 3 κατηγορίες φαρμάκων. Τις περισσότερες φορές χορηγούνται χάπια, και σε πιο βαριά περιστατικά γίνεται παρεντερική χορήγηση (υποδόρια ή ενδοφλέβια). Στην Ελλάδα, έχουν έρθει όλα τα φάρμακα. Παράλληλα, συνεχίζονται έρευνες για ανακάλυψη νέων».

Η πανδημία έχει επηρεάσει- και πώς- τη συμπεριφορά των ασθενών στο να δώσουν σημασία στα συμπτώματα, στο να επισκεφτούν τον γιατρό και να συμμορφωθούν στη θεραπεία;

«Είναι προφανές, ότι κάποιος διστάζει να επισκεφτεί γιατρούς και νοσοκομεία εν μέσω πανδημίας. Υπάρχει η εικόνα, ότι ένας αριθμός ανθρώπων δεν πάει νωρίτερα στο νοσοκομείο-το αποφεύγει από φόβο. Όμως, οι διαγνωσμένοι ασθενείς με ΠΑΥ, γενικώς, έχουν καλή συμπεριφορά όσον αφορά τη συμμόρφωση στην αγωγή και την παρακολούθησή τους από γιατρό. Επειδή γνωρίζουν ότι το πρόβλημά τους είναι σοβαρό, είναι πιο ευαισθητοποιημένοι και προσέχουν πολύ. Βλέπουμε ότι οι περισσότεροι εμβολιάζονται και ακολουθούν την αγωγή τους».

Πώς αντιμετωπίζει η επιστημονική κοινότητα το πρόβλημα της ΠΑΥ στην Ελλάδα;

«Καθώς πρόκειται για σοβαρή νόσο που απαιτεί έγκαιρη διάγνωση, χρειάζεται να αυξηθεί η ευαισθησία των γιατρών και του κοινού όσον αφορά την ΠΑΥ, κάτι που δεν είναι εύκολο, γιατί πρόκειται για σπάνια νόσο που αφορά 600-800 άτομα. Τα συμπτώματα δεν είναι ειδικά, αλλά γενικά. Συνήθως πρόκειται για ιδιοπαθή νόσο. Ορισμένες φορές, η ΠΑΥ σχετίζεται με νόσους του συνδετικού ιστού (λύκο, σκληρόδερμα). Οπότε τέτοιοι ασθενείς ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου και χρειάζονται προσοχή».

Ποιος είναι ο στόχος της καμπάνιας «Δώσε Ανάσα στη ζωή σου – Μάθε για την Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση», που γίνεται από την Janssen Ελλάδος, υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Πνευμονικής Υπέρτασης (ΕΕΜΠΥ) και του Πανελλήνιου Συλλόγου Ασθενών & Φροντιστών με Πνευμονική Υπέρταση;

«Η ενημερωτική εκστρατεία έχει στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού για αυτή τη σοβαρή και άγνωστη στο κοινό, νόσο. Στόχος της είναι να γίνει γνωστή η νόσος και να τονιστεί η σημασία της αναγνώρισης των συμπτωμάτων και της έγκαιρης διάγνωσης ώστε ο ασθενής να παραπεμφθεί σε ειδικά κέντρα πριν εξελιχθεί η νόσος».